-Yani dinin dünyevi bir alana çekilmesi, dini efsununun kaybedilmesi yanında dini temsil eden cemaatlerin elinden kontrol ettikleri mülklerin, maddi imkânların alınması süreci yaşandı. Dini temsil eden kurum burada cami; cemaat veya vakıfların ellerindeki mülklerin devlete aktarılması ya da dünyevi aktörlere transferi
-1934'te Cumhuriyet'te çıkan bir haberde şu camileri, mescitleri sattık, gelen paralarla okul yaptık, Ankaraspor kulübüne yardımda bulunduk, meşhur Cumhuriyet balolarının yapıldığı Ankara Palas'ı inşa ettik, tramvay şirketine katkıda bulunduk deniliyor.
-Kâzım Karabekir diyor ki: 1923'ün Şubat, Mart ayı gibi Ankara'da bir şeyler değişmeye başladı. Şubat-Nisan 1923 Lozan'ın kesinti, yani fetret aylarıdır. Bu sırada bir şeyler değişti. Şubat'ın 10'una doğru Lozan'dan dönüyor ismet Paşa. Kâzım Karabekir, ismet Paşa, Mustafa Kemal, Fethi Okyar ve Tevfik Rüştü arasında din tartışmaları cereyan ediyor. islamiyet ilerlemeye manidir (Fethi Okyar). Müslüman kaldıkça bizi yaşatmayacaklar. Hocaları kaldırmadıkça bu memleket adam olmaz (inönü). Arapoğlunun yavelerini Türk oğullarına öğretmek için Kur'an'ı Türkçeye tercüme ettireceğim. Ta ki budalalık edip de aldanmakta devam etmesinler (Atatürk) şeklinde konuşmalar geçtiğini söylüyor. Kendisi şu tezi savunuyor: Bu fikirler onlara Lozan'da telkin edildi. Orada bir tehdit veya telkin gördüler ve Müslüman kalırsak bizi yaşatmazlar' söylemini benimsediler.
-1948'e kadar Hacca gitmek yasaktı. Resmen Ben Hacca gidiyorum, bana döviz verin (ki döviz almadan yurt dışına çıkamıyordunuz) diyerek müracaatta bulunamıyordunuz. Ancak çok zengin olanlar, bir tür oyunla, kandırmacayla gidebiliyorlardı.
-7 Şubat 1923'te Mustafa Kemal, Balıkesir hutbesini veriyor ve Anayasamız Kuran'dır diyor. 1924 Anayasasını ilan ettiği Meclis açış konuşmasında ise eski anayasayı eleştiren, laik ve dünyevi bir anayasanın neden gerekli olduğunu savunan biri haline geliyor. Nisan 1924'e kadarki süreçte dinî alanı daraltan o kadar çok inkılap' yapılıyor ki. Hilafet kaldırılıyor, medreseler kapatılıyor, Şeriye ve Evkaf Vekâleti kaldırılıp yerine Diyanet işleri Reisliği kuruluyor.
-Bazı camiler doğrudan CHP teşkilatına tahsis ediliyor veya satılıyor. Mesela Adana'daki Ali Dede Mescidi CHP il binası yapılmış. istanbul Aksaray'da Kara Mehmed Paşa Camii 1928'de CHP'ye satılmış. istanbul Küçüksu Camisi ise minaresi yıkılarak CHP'ye verilmiş, üstüne de kocaman CHP yazılı bir tabela asılmış.
-ALLAHÜ EKBER DiYENE 3 AY HAPiS
-ARAPÇA EZAN 18 YIL BOYUNCA YASAK.
1932-1950 arasında 18 yıl boyunca ezan yasaktı. Hatta 1950'ye gelindiğinde Arapça ezanı unutan müezzinler vardı.
evet baya bir şey yapılmış. tek partinin chp olduğu dönemde. camiler satılmış, ahır yapılmış, askerlik şubesi yapılmış, müze yapılmış.
pek fazla bir şey yaptığı söylenemez. yaptıysa da çok çeşitli değildir. ben kısa bir dönemini hatırlarım. sonuçta 1. günden beridir vardır chp ama ben sadece 10-15 yılını hatırlarım. geçmişini araştırınca biraz aslında pek de fazla bir değişiklik olmadığını gördüm. yedisinde neyse yetmişinde de oymuş meğerse. Atatürk'ün kemileri sızlayacak a dostlar.
