yürürlükteki ceza yasaları ile toplumun çoğu ahlaki değer yargıları arasındaki örtüşmenin giderek ortadan kalkması durumudur ki bu çok tehlikeli bir oluşumdur.
önce bireyler ve ardından toplum kesimleri, yargı organlarının suçlulara verdikleri cezaları az bulmaya başlarlar. kaldı ki, cezaların suçu işleyenler açısından caydırıcılığı da kalmamıştır. işte tam da bu noktada, cezaları bireyler vermeye başlar ki bu, devlet otoritesinin kaybolduğu ve kaosun başladığı andır.
reşit olmayan kız çocuklarına toplu tecavüzlerde bulunanların, ebeveyn parası ile caka satayım derken günahsız vatandaşların arasına dalıp ölümlerine ve yaralanmalarına yol açan zengin çocuklarının, piyasada tanınıp-bilinen ve uslanma niyetinde olmayan, buna mukabil, özellikle küçük esnafları dolandırarak iflaslarına ve sonucunda intihar etmelerine yol açan piyasa çakallarının tutuksuz yargılanmaları ve açılan davalar sonucunda toplum vicdanını hiç de tatmin etmeyen küçük cezalara çarptırılmaları bu bağlamda en tehlikeli nedenler ve sonuçlardır.
hukukun çağdaşlaşma yolunda toplumun biraz önünde olması, diğer bir deyimle çağdaş düşünce sistematiğine ve evrensel değerlere yönelmesi toplum için bir minval, bir rota çizmek, onu kendine çekmek, ileriye sürüklemek anlamında doğrudur ve çağdaş hukuk sistemlerinin büyük bölümünde kabuller bu yöndedir ama makas fazla açıldığı takdirde, iş çığrından çıkar ki otoriteyi yeniden tesis etmek, halkın güven ve itibarını tekrar kazanmak ve hukuk sistemini yeniden işler hale getirmek, ülke için uzun zaman kayıplarının yanısıra, tahmini güç ve geriye döndürülmesi imkansız can ve mal kayıplarına da sebep olur.
bir zamanlar ankara hukuk'da dekanlık da yapmış devletler hukuku profesörlerimizden osman fazıl berki'nin hakim adaylarına hitaben yaptığı bir sohbet konuşmasında sarf ettiği çok önemli bir sözü vardır;
"kaleminizi kırarken dikkat edin de koltuğunuza düşmesin, kıçınıza batarsa canlarınız yanar!"
işlenen suça bir ceza kesilirken tekrar tekrar düşünülmeli ve toplum vicdanına su serpip-serpmeyeceği, en azından suçun karşılığı olup-olmadığı iyi ölçülüp-biçilmelidr.
