--spoiler--
13.yy ispanyasında Eski Vizigot Krallığının varisi, Kastilya, Leonve Galisyahükümdarı olan X. Alfonsonun (1221 1284) emriyle düzenlenen, Portekizce ve Galiçyaca dilinde 420 şarkılık el yazmasıdır.
Bilge kral ve Santa Maria Cantigaları: ortaçağın en ilginç liderlerinden birini, son derece dramatik bir hayat öyküsüyle tarih sahnesine taşır. X. Alfonsoya el sabio (bilge) unvanını kazandıran bilim ve sanat alanındaki çalışmaları, papalıkla ilişkilerinin bozulmasına yol açmış ve oğlu tarafından tahttan indirilmesiyle sonlandırılmıştır. Kral Alfonsonun desteklediği çeviri ve derleme çalışmaları sonucunda klasik metinlerin yanı sıra, doğu, ibranive Hıristiyan metinlerinin içerdiği bilgiler yerel dile kazandırılmış oldu. Şiir türünde ise Fransız etkisi taşıyan manastır kökenli, dinsel, öğretici ya da yarı tarihsel konulara yer veren ve bilgili okurlara seslenen yeni bir akım gelişti. Bu akım çerçevesinde adı bilinen en eski ispanyol şairi olan Gonzalo de Berceo, içten bir deyiş ve duygusal bir anlatımla azizlerin yaşamları ve Meryemin mucizeleri gibi konuları işleyen şiirler yazdı. Hıristiyan, Müslüman ve Yahudi bilim adamlarını ve sanatçıları, ayrım gözetmeksizin himayesine alan Alfonsonun, tarih, hukuk, astronomi, edebiyat gibi birçok alandaki çalışmaları arasında en spektaküler olanı, dönemin şarkılarını notaya aldırdığı las cantigas de santa mariadır. 420 şarkılık bu elyazması, ortaçağdan günümüze kalan en geniş monofonik derlemedir. Liriklerde kullanılan dil Galiçya Portekizcesidir. Bestecileri bilinmeyen bu parçaların X. Alfonsonun emriyle derlenip yazıya geçirildiği, bir kısmının da büyük ihtimalle bizzat kendi derlemesi olduğu sanılmaktadır.
Bunlardan E kodeks olarak adlandırılan yazma, 400 şarkının yanı sıra dönem müzisyenlerini detaylı tasvir eden 40 resim de içerir . Bazı minyatürlerde çeşitli müzisyenleri çift olarak gösterir.
El yazması dört kodeks halinde kalmıştır. iki tanesi El Escorial de, biri Floransa ( italya ) da bulunmaktadır. Diğer bir kodeks ise hala bugün Madridin kuzey-batısındaki El Escorial Sarayında sergilenmektedir. XIII. yy. sonları ile XV. yy. başları arasına tarihlenen dört farklı elyazması sayesinde bugüne ulaşmıştır. iki tanesi El Escorial de, biri MadridMilli Kütüphanede ve biri Floransa( italya ) da bulunmaktadır.
--spoiler--
