kendi de aynı cehalet sürecinden geçtiği için daha anlayışlı olması beklenen insan. diğer insanların veya kendi yaptığımız hataları göre göre zaten daha az cahil olmuyor muyuz? ruhani gelişimde ileri insanlarlar, kendileri de benzer şeyleri yaşadığı için aynı hataları yapan insanları gördüğünde yargılamaz, "merhaba, eski ben" der, gülümser geçer. o insan senin yaptığın hataları yapmasa bile hataların mantığı aynı. düşük titreşimli bir ruhun işareti olan ayrımcılık. "ben" veya "ego" olarak bildiğimiz şey, kendi haricimizdeki herkesi, herşeyi "öteki" olarak görmemize neden oluyor, o şeyi tehtit olarak algıladığımız için korku, nefret gibi negatif duygular uyandırıyor. kötülüğü kınamadan önce onu anlamanız lazım. anlamadığınız bir şeyle yeterince iyi mücadele edemezsiniz.
cahilliktir diyenler var buna. cahillerin hepsi öylesine saf ki ne dersen inanacaklar, o yüzden cahil olmayan birisi onları eğitip doğru yola çok rahat sokabilir. herhalde böyle sanıyorlar. yobaz kelimesine de bir bakmalarını tavsiye ederim. cahillerden nefret etmek, sürekli nüks eden bir laf anlatamama, bıkkınlık sonucu ortaya çıkar. "dikkât! saldırgan köpek var, ısırabilir" yazan bir tabela gördüğünüzde nasıl oradan geçmek için köpeği eğitmeyi düşünmezseniz, bu durumda da aynısı geçerlidir. köpek düzeltilemez, başka bir yol aramalısınız. ama gerçek dünyada bu biraz daha kompleks. misal metaforda geçen tabeladaki gibi türkçeye makûl bir şekilde yazılmış uyarı yazısı ile yazının ihtiva ettiği anlama baktığınızda göreceğiniz ironi gibi. cehaletin pek çok yönü vardır. pek çoğundan kaçamazsın ve nefret edersin. kaçabildiklerinden kaç.
