en tehlikeli cesaret türüdür..
ne dediğini, ne yaptığını bilmeyen kişinin giriştiği yersiz, zamansız ve ölçüsüz delikanlılıkları tanımlamak için kullanılır.
New york Stern School of Business'te gorevli psikologlar Justin Kruger
ve David Dunning'in tarihe gecmelerine vesile olan bulgulari, Turk sagduyusunun
yuzyillardir "cahil cesareti" dedigi seydir aslinda. Journal of Personality and Social
Psychology'nin Aralik-99 sayisinda; yayinlanan teorileri ozetle: "cehalet, gercek bilginin aksine, bireyin kendine olan guvenini artirir" der. Metin cozme, arac kullanma, tenis oynama gibi cesitli alanlarda yapilan arastirmalarin sonucunda $u bulgulara ula$ilmi$tir:
*Niteliksiz insanlar ne olcude niteliksiz olduklarini fark edemezler.
*Niteliksiz insanlar, niteliklerini abartma egilimindedir.
*Niteliksiz insanlar, gercekten nitelikli insanlarin niteliklerini gorup anlamaktan da acizdirler.
*Eger nitelikleri, belli bir egitimle arttirilirsa, ayni niteliksiz insanlar, niteliksizliklerinin farkina varmaya ba$larlar.
*Degerlendirme zaafi*
Iki uzman daha sonra, bu teorilerini test etme firsati da buldular. Cornell Universitesinden 45 ogrenciye bir test yaptilar, cesitli sorular sordular. Ardindan ogrencilerden "testin sonucunda ne kadar basarili olacaklarini tahmin etmelerini" istediler. En basarisizlarin (yani sadece yuzde 10 ve daha az dogru cevap verenlerin), testin yuzde 60'ina dogru cevap verdiklerine, ayrica iyi gunlerinde olsalar yuzde 70'e ulasabileceklerine inandiklari ortaya cikti. En iyilerin (yani en az yuzde 90 dogru sonuc alanlarin) en alcakgonullu denekler oldugu (sorularin yuzde 70'ine dogru cevap verdiklerini du$undukleri) goruldu. (Not:Dunning ve Kruger bu cali$malariyla 2000 yilinda Nobel de kazandilar.)
Iki uzman psIkolog bu bilincsizligi, "kronik kendi kendini degerlendirme (auto-evaluation) yeteneksizligine" bagliyorlar. Calisan,kendi kapasitesini degerlendirmekten ve eksIkligini te$his etmekten acizdir. Ama asil vahim olan, bu "yetersizlik +haddini bilmeme" kokteylinin, mesleki acidan, kar$i koyulmaz bir itici guc olusturmasi. Kariyer acisindan bir eksiyken, artiya donu$mesi.
I$inde cok iyi olduguna yurekten inanan "yetersiz", kendini ve yaptiklarini ovmekten, her i$te one cikmaktan ve haddi olmayan gorevlere talip olmaktan en kucuk bir rahatsizlik duymayacaktir. Aksine bunu bir "hak" olarak gorecektir. "Uyaniklik" bilecektir. Bu arada, gercekten bilgili ve yetenekli insanlar ise cali$ma hayatinda "fazla alcakgonullu" davranarak kendilerine haksizlik edecekler, one cikmayacaklar, yuksek gorevlere kendiliklerinden talip olmayacaklar, kiymetlerinin bilinmesini bekleyecekler (ve bilinmeyince kirilacaklar ve kendilerini daha da geriye cekecekler) ve muhtemelen ustleri tarafindan "ihtiras eksikligi" ile suclanacaklardir.
Ustleri de zaten, genelde "ayni yoldan gecmi$" insanlardir. Buna, insan kaynaklarinin, iki benzer CV arasindan, "kendine guvenen ve iyi sonuc alma olasiligi yuksek" adayi tercih edecegi gercegini de eklerseniz, Dunning-Kruger Sendromu'nun Peter Prensibi'nin (*) temelini yaptigi da ortaya cikar.
Sonucta, "kifayetsiz muhterisler" her zaman ve her yerde daha hizli
yukselecekler ve daha yukarilara cikacaklardir. Etrafiniza bir bakin, uzmanlara hak vereceksiniz.
* (*) Peter Prensibi:"* Her cali$an, i$ ortaminda yetersiz oldugu noktaya kadar yukselir", der. Bunun dogal sonucu olarak, yuksek makamlar daima yetersiz insanlar
tarafindan i$gal edilir.
Kifayetsiz muhterisi nasil tanirsiniz?
1- Gucunu delegasyon bahanesinden alir. Ekibinin orkestra $efi havalarina girer.
2- Cok gurultu patirti eder, cok $ey yapiyormu$ havasi estirir.
3- Koridorlarda hizli hizli, du$unceli edayla yurur.
4- "Be$er $a$ar" diye dusunur. Ama genellikle $a$ar be$er baskasi degil, kendisidir.
5- Ne olursa olsun, hazirlikliymi$ , olacaklari onceden biliyormus gibi davranir.
6- Ustlerine kar$i son derece kibardir ;altindakil ezer (ozellikle de en cok ihtiyac duyduklarina) kotu muamele eder.
7- Iktidar ili$kileri ve gostergeleri onun icin cok onemlidir. Astlarina kimin ust oldugunu hatirlatmayi sever.
8- Ilk denemede basarili olamazsa, ba$arisizliginin belgelerini yok etmeyi unutmaz.
9- Talimatlarini post-it ile, e-postayla verir boylece astlariyla yuzlesmekten kacar.
10- Toplantilarda son sozu mutlaka o soyler, gerekirse baskasinin sozunu tekrarlamak pahasina.
genelde cahil cesaretiyle birleşen ve sonucunda birçok gereksiz olay çıkaran,ne idüğü belirsiz değişik bir şey. örneğin Yozgat'ta bir ilkokulun rektörlük binasına dönüştürlmesini protesto eden(!) bir kısım vatandaşın sekiz on yaşlarındaki çocuklarını karayoluna salmaları akabinde,kaza olursa da bize ne yetkililer sorumlu, diyebilmeleri.
