burun içindeki sümük tipine, miktarına ve kıvamına göre değişen tekniklerdir.
burnumuz solunum yollarımızın dış dünyaya açılan kapıları hatta pencereleridir. burunumuzun içimize çektiğimiz havanın giriş yerleri olduğu için havayı nemlendirme ve ısıtma görevi vardır. bu işlemler gün boyu ve hayat boyu devam ettiği için bu dinamik sürecin elbette bazı atık ürünleri de olacaktır. ortam havasındaki gözle görülmeyen partiküller burun doğal salgısıyla sürekli temas etmeleri ve süzme işlemine tabi oldukları için gün içerisinde bu hava mazgallarında tatak veya sümük dediğimiz bu atık mamuller birikir. oluşan bu tataklar kıvamına göre içeri giren havanın debisinde bir azalmaya neden olur ve aynı zamanda burun içinde bir dolgunluk hissine sebebiyet vererek solunum kaliyesini düşürür. bu durumda tatağın cinsine ve kıvamına göre çeşitli bertaraf teknikleri geliştirilmiştir.
katı tatak bertaraf teknikleri: bu tür tataklara kuru ve sıcak havalarda sıkça rastlanır. sessiz ortamlarda soluk alıp verme sırasında burun deliklerinden gelen tiz bir ıslık sesiyle kendilerini belli ederler. bu durumda tercihan işaret parmağı -veya burun deliğinin boyutuna uygun olacak şekilde serçe parmağı da olabilir- usulca, tataklar ürkütülmeden burun deliğine sokularak ortam yoklanır. ürkütmeden gaye tataklar nemli burun iç duvarına hafifçe tutundukları için dışarıdan gelen sert bir uyaranla burun içi salgısı artacağından bu katı tatak burnun derinliklerine doğru yol alarak ulaşılması güç yerlere saklanabilirler ve bu durumda tatakların tahliyesi güçleşir.
katı tatak usulca hissedildikten sonra yine nazik hareketlerle tatak yüzeyinde çıkıntılı bir nokta aranır. bu nokta ufak parmak hareketleriyle dışarıya doğru çekiştirilir. parmağa yapışan bu tatak yine nazik hareketlerle dışarıya alınır ve gözle miktarı kontrol edilir. boyutu ve rengi kontrol edildikten sonra ikinci aşamaya yani, tataktan kurtulma safhasına geçilir. özellikle gece uykudan önce rahat bir uyku amacıyla icra edilmişse elde edilen ürün klasik olarak yuvarlama tekniği (bkz: hap yapma) ile yapışkan kıvamından kurtarılmalıdır. gülle haline getirilen bu tatak kütlesi baş ve işaret parmakları arasında bir mancınık düzeneği kurularak bilinmeze doğru fırlatılır. gecenin sessizliğinde gelecek olan "pıt" veya "çat" sesi zaferinizi müjdeler.
sıvı tatak bertaraf teknikleri: grip veya nezle gibi solunum yolu enfeksiyonları neticesinde burun salgısının aşırı artmasıyla oluşur. salgı süreklilik arzettiğinden katılaşmaya vakit bulamaz. bu durumda mendil, tuvalet kağıdı veya kağıt havlu gibi yardımcı nesneler kullanılmalıdır. hastalığın ilk evrelerinde salgı hızı çok yüksek olduğundan renksiz ve su gibi bir haldedir ve istemsizce burunlardan akabilir. kontrolsüz tahliyeye engel olmak için mendil ile burun kanatları nazikçe sıvazlanmalı ama asla abartılmamalıdır. burun kenarlarında tahrişe neden olacağı için kızarıklık ve yanma gibi istenmeyen etkilere yol açar. bu sürecin en dramatik safhası hastalığın iyileşme dönemlerine tekabül eder. salgı göreceli olarak azaldığı için kıvamı koyulaşmaya ve rengi de sarıdan yeşile doğru değişen bir renk tayfı üzerinde olmak üzere kıvamlı ve süreğen bir hal alır. kıvamlandığı için yeni bir teknikle mücadele şarttır.
cıvık tatak bertaraf teknikleri: beladır. burun içinde sinsice büyür. nefes alıp verirken fokurtu sesiyle kendini belli eder. bu durumda mendil iki el yardımıyla burnun her iki deliğini kapatacak şekilde burun kanatlarına sertçe bastırılır. aynı anda sertçe basınçlı bir şekilde nefes verilir. yeterli basınca ulaşıldığına kanaat getirildiğinde burun kanatları gevşetilir ve arkadan gelen basıncın etkisiyle bu cıvık ifrazat mendile tahliye edilir. tahliye sonunda burun kanatlarının titreşmesiyle duyulan "zorrrrttt" sesi işlemin sonlandığına delalettir. işlem mendilin içini kontrol ederek sonlandırılır. miktar önemlidir. psikolojik rahatlama da sağlar.
esasında çoğu kaynaklarda sümük tabiri bu cıvık tataklar için kullanılır. (bkz: sümük gibi) (bkz: sümüklüböcek)
yarı katı tatak bertaraf teknikleri: grip veya nezlenin artık son safhasında karşılaşılır. veya kronikleşmiş sinüzitlerde yıl boyu karşılaşılan tatak tipidir. salgı hızı yavaşladığından burnun deliğine yakın olan tatak kısımları sert iken arkadan gelen kısımları hala cıvıklığını korur. bu tataklara da aynı katı tatak bertaraf teknikleri uygulanmalıdır. farklı olarak katı olan ucu dışarıya çıkartıldıktan sonra aynı hızda hatta daha yavaş şekmeye devam ederek katı kısmın arkasındaki cıvık kısmı koparmadan tam bir tahliye sağlanmalıdır. bu tatakların tahliyesi inanılmaz rahatlatır. elde kalan ürün eğer yuvarlama metoduyla uzaklaştırılacaksa sabretmek gerekir keza kıvamı cıvığa yakın olduğundan sürekli ele yapışarak sizden ayrılmak istemez. bu tür tatakların araç kullanırken çıkarılması tavsiye edilir çünkü yuvarlama tekniği hareket halindeki aracın camı açıkken dışarıda uygulanırsa hızlı hava akımı tatağın kuruma süresini hızlandıracaktır.
