bir hayvan hastalığı olmasına rağmen hayvan ve hayvan ürünleriyle ilgilenen insanlarda da görülen hastalıktır. hasta hayvan ve ya ürünüyle direkt temas sonucu bulaşabilir. genelde veteriner, çoban, mezbaha çalışanlarında görülür. kas ağrıları, terleme, titreme yanında halsizlik, iştahsızlık gibi belirtileri vardır.
Ülkemizde ve gelişmekte olan ülkelerde yaygın olarak görülen, ekonomik kayıplara neden olması yanında gıda güvenliğini doğrudan etkilemesi sebebiyle önemli bir halk sağlığı sorunu oluşturan zoonoz ( hayvanlardan insanlara bulaşan) bir hastalıktır.
Bruselloz, daha çok koyun ve keçilerde hastalık yapan Brucella melitensis ile sığırlarda hastalık yapan Brucella abortus adlı bakterilerin insanlara bulaşması sonucu hastalığa sebep olmaktadır.
Akdeniz ateşi, Malta ateşi gibi isimlerle anılan Bruselloz, halk arasında mal hastalığı, koyun hastalığı ve peynir hastalığı gibi isimlerle de bilinmektedir.
Bruselloz Nasıl Bulaşır:
-Hasta hayvanlara ait sütlerin çiğ veya az pişmiş olarak içilmesiyle,
-Çiğ, kaynatılmamış veya pastörize edilmemiş sütlerden yapılan peynirlerin taze olarak yenmesiyle ya da bu sütlerden elde edilen tereyağı, krema ve kaymak gibi ürünlerin tüketilmesiyle,
-Bruselloz hayvanlarda yavru atmaya sebep olduğundan, bu hayvanlara ait atıklara temas edilmesiyle,
-Nadir de olsa solunum yolu ve cinsel yolla da bulaşma olmaktadır.
Bruselloz Daha Çok Kimlerde Görülür:
Şehirlerde, pastörize ve diğer teknolojik yöntemlerle elde edilmiş süt ve süt ürünlerinin tüketimi daha fazla olduğundan buralarda hastalık daha az görülmektedir. Ancak kırsal kesimlerde çiğ veya az pişmiş süt tüketimiyle, kaynatılmamış sütlerden yapılan peynirlerin taze olarak tüketilmesi gibi bir alışkanlık bulunduğundan bruselloz bu yerlerde daha yaygındır.
Bunun yanı sıra hayvancılıkla uğraşanlar, kesimhane çalışanları, et işleme tesislerinde çalışanlar, süt ürünleri işletmelerinde çalışanlar, veteriner hekimler ve laboratuar çalışanları risk altında bulunan insanlardır.
Brusellozun Dünyadaki ve Ülkemizdeki Durumu:
Bruselloz, esas olarak hayvanların bir hastalığı olup insanlarda brusellozun görülme sıklığı hayvanlardaki sıklık ile paralellik göstermektedir.
Hayvanlarda bruselloz, diğer Avrupa ülkelerinde de görülmekle birlikte özellikle Portekiz, ispanya, Malta, Yunanistan ve Türkiye gibi Akdeniz ülkeleri ile Afrika, Asya ve Latin Amerika ülkelerinde sık olarak görülmektedir.
insanlarda bruselloz bütün dünyada yaygın olmasına rağmen gerçek oranı tam olarak bilinmemekte ve ülkeden ülkeye hastalığın görülme sıklığı değişmektedir.
Bruselloz Türkiyede yaygın olarak görülmektedir. Hastalık özellikle iç Anadolu, Doğu ve Güneydoğu Anadolu illerinde yoğunlaşmaktadır. Ülkemizde hasta sayısı yıllara göre gittikçe azalmasına rağmen, hayvan ve insan brusellozu henüz kontrol altına alınamamıştır.
Brusellozun Belirtileri Nelerdir:
Hastalığın belirtileri genel olarak bakterinin alınmasından 2-3 hafta sonra görülmeye başlamaktadır. Bu süre daha kısa veya uzun olabilir. Brusellozun başlangıç belirtileri hastalığa özgü olmayıp birçok hastalıkta da görülen belirtilerdir. Hastalığın en sık görülen belirtileri: ateş, terleme, halsizlik, baş,eklem, kas ve sırt ağrıları, iştahsızlık ve kilo kaybıdır.
Bruselloz Nasıl Teşhis Edilir:
Brusellozun teşhisi yalnızca klinik belirtilere bakılarak konulamaz. Klinik belirtilerle beraber bakteriyolojik ve serolojik laboratuar testleri mutlaka yapılmalıdır.
Hastalığın sık olarak görüldüğü bölgelerde yaşayan veya bu bölgelere seyahat eden ve ateş öyküsü bulunan hastalar brusellozu akla getirmeli ve mutlaka hekime müracaat etmelidir.
Brusellozun Tedavisi Var mıdır:
Bruselloz antibiyotiklerle tedavi edilmekte ve hastalık düzelmektedir. Ancak hastalık tedavi edilmediği takdirde yıllarca sürebilmekte ve ölümlere sebep olabilmektedir.
Brusellozdan Nasıl Korunulur:
-Etiket bilgileri bulunmayan, kaynağı belli olmayan ve güvenli yerde üretildiğinden emin olunmayan hayvansal ürünler tüketilmemelidir.
-Pastörize veya iyice kaynatılmış sütten yapılan süt ürünleri ( peynir, krema, tereyağ, kaymak, dondurma gibi) tüketilmelidir.
-Salamura peynirler en az 3 ay bekledikten sonra tüketilmelidir.
-Et ve et ürünleri iyice pişirilerek tüketilmelidir.
-Atık yavruya, yavru zarlarına ve eşine çıplak elle dokunulmamalıdır.
-Bu materyaller etrafa bulaştırmadan sızdırmaz poşetler içinde derin bir yere üzerine kireç dökerek gömülmelidir.
-Hayvanlar mutlaka bruselloza karşı aşılatılmalıdır.
-Hasta hayvanların bulunduğu ahırlar ve kullanılan alet ve ekipmanlar dezenfekte edilmelidir.
-Risk altındaki kişiler gerekli koruyucu önlemlerin alınmasında ( eldiven, önlük kullanılması gibi) titizlik göstermelidirler.
Ahırda hasta hayvan varsa ve bu hayvanlarla temas halinde olanlarda ateş halsizlik kas ağrısı, iştahsızlık ve kilo kaybı gibi belirtiler görülürse sağlık kuruluşuna başvurulmalıdır.
