amerika'nın dolar basabilmesi için değerli madenlerinden birini* hazineye bırakmasından meydana gelen sistem.
hazineye bırakılan altın doların değeri karşılığında olmalıdır hazineye bırakılan altından daha fazla dolar basılırsa devalüasyon gerçekleşir. fakat günümüzde abd karşılıksız dolar basmaktadır herhangi bir altın madeninin hazineye bırakılması gibi bir durum söz konusu değil.
1945 yılında abd nin bretton woods kasabasında gerçekleşen görüşmeler sonucunda oluşan sistem. bu sistemle birlikte ımf ve dünya bankası kurulacak, ımf kalkınmakta olan ülkelere fonlamalarla yardım edecek wb ise savaştan maddi zararla çıkan ülkelere yardımda bulunacaktı. daha somut bir ifade ile abd nin dünya ekonomisini eline geçirmesi ve küreselleşmenin başlangıcı olarak adlandırılabilir bu sistem.
Dünya ticaretinin yapay sınırlamalardan arındırılarak ülkelerarası dış ticaretin serbestleştirilmesi, ikili anlaşmalar yerine çok taraflı ticarete geçilmesi, dış ödeme güçlüklerinin giderilmesi gibi ilkeler çerçevesinde Bretton Woods Konferansı sonucunda oluşturulan uluslararası parasal sistem.Sistemin temel kurumları IMF ve IBRD olarak ortaya çıkarken uluslararası parasal ilişkilerde dolar dışındaki paraların dolar, doların ise altın cinsinden tanımlandığı sabit döviz kuru sistemi benimsenmiş, sözkonusu sistem petrol şoklarının yaşandığı 1970'li yıllara kadar devam etmiştir.
1944-1973 yılları arasında uygulanmıştır. görünen amaç, savaşta yıkılan avrupa ekonomisini onarmaktır ancak bu sistemle beraber abd, savaş sonrası dünya sanayi malı üretiminin 2/3 ünü gerçekleştirir hale gelmiştir.
sistem ayarlanabilir sabit döviz kuru sistemine dayanır.
sisteme dahil ülkelerin dolar karşılığı pariteleri tanımlanmıştır.
abd dolarının değeri, 1 ounce altın = 35 usd' dir.
ulusal paraların usd karşısında dalgalanma marjı -%1 +%1 ile sınırlandırılmıştır.
ülkeler üzerindeki altın ve dolar spekülasyonu, ülkelerin bir şekilde açık verip devalüasyona gideceklerinin bilinmesi, sistemin yükü dış açık veren ülkelere bindirmesi sistemin sona ermesine neden olmuştur.
vietnam savaşı esnasında ekonomisinin sübabını iyice elinden kaçıran abd nin sonunda pes etmesiyle son bulmuşur; bundan sonraki model bilinen ismiyle dalgalı kur sistemidir.
bretton woods sistemi kutuplaşmayı tırmandıran bir sistem olmuştur ve usd yi dünyanın ithalat ve ihracatta tekel haline getirmişti ancak abd nin ekonomisini kontol edememesi, ardından özellikle fransa nın sürekli usd ile altın ve taşınmazlar alması, abd nin buna karşılık fazlaca usd basması sebebiyle iflas etmiştir.
ikinci Dünya Savaşı sırasında, Temmuz 1944’te, ABD’nin küçük bir kasabası olan Bretton Woods’ta toplanan Birleşmiş Milletler Para ve Finans Konferansı’nda ortaya çıkan iktisadi sistemdir.
Bretton Woods Uluslararası Para idare Sistemi, dünyanın önde gelen devletleri arasındaki ticari ve finansal işlemlerde uyulması gereken kuralları belirler. Bu sistem, dünya tarihinde ilk kez, bağımsız ulus devletlerin kendi aralarında ortak bir parasal düzen üzerinde anlaşmaları sonucunda uygulamaya konulmuştur.
Uluslararası para sisteminin kurallarını belirleyen bu anlaşma ile ayrıca, Dünya Bankası ve Uluslararası Para Fonu’nun kurulmasına karar verilmiştir. Bu kurumlar, 1946’da, yeterli sayıda ülke anlaşmayı imzalayınca faaliyete geçmiştir.
Tüm para birimlerinin ABD Doları’na endeksli olması, zamanla piyasalarda gerilim yaratmış ve 1971’de ABD’nin doları altına endekslemekten vazgeçtiğini açıklamasıyla da sistem çökmüştür. Ortaya çıkan bu krizin en önemli sebebi, ABD dışındaki ülkelerde dolar miktarının artması ve bu sebeple doların değerinin düşmesi olarak söylenilebilr.
sistemin çöküş nedenlerinden birisi de nixon'un altın ve doları birbirinden ayırmasıdır. yani altın ve dolar dönüştürülebilirken bunu kaldırıyor çünkü para sistemi çökme tehlikesinde. parayı kurtarayım derken de sistemi bitirirler.
