ilçenin yüzölçümü 1568 km2'dir. Doğuda Durağan, batıda Hanönü-Taşköprü, kuzeyde Ayancık-Sinop Gerze ve Erfelek, güneyde Saraydüzü - Kargı ilçeleriyle çevrilidir. Arazi 2., 3., 4. jeolojik zamanda oluşmuştur. Arazi, yüksek dağ dizilerinden oluşmuştur. Çöküntüler ve sel yarıkları da dikkati çekmektedir. ilçeden Kızılırmak'ın kolu olan Gökırmak geçmektedir.
iKLiM
ilçe Karadeniz Bölgesinde olmakla birlikte deniz iklimi özellikleri taşımamaktadır. Orta Anadolu iklimi daha etkilidir. Yazları çok sıcak, kışları çok soğuktur. Yılda ortalama yağış alan gün sayısı 80 olup, 300-400 mm. yağış düşmektedir. Yılın en sıcak ayları Temmuz, Ağustos, Eylül, en soğuk ayları Ocak ve Şubat'tır. ilçede hakim rüzgar poyraz ve yıldızdır.
ULAŞIM
ilçe Kastamonu, Samsun - Sinop, Ankara karayolu üzerindedir. Bu özelliği nedeniyle ekonomik yönden dış piyasaya açılmış ve gelişme göstermiştir. ihalesi yapılan Sinop-Boyabat-Kargı Karayolu ve tünel çalışması hızla devam etmektedir.
M.Ö. 600'lü yıllarda yapılmıştır. Sonraki dönemlerde
onarımlarla bugüne kadar gelmiş, görkemli bir yapıdır. il merkezini batısında, bir tarafı Gazidere Çayı, diğer tarafı şehir ile birleşmektedir. Sur kapısından girildiğinde iç kaleye ulaşılır. iç kalenin batısında sarp kayalık, girilmesi imkansız bir doğal kesitlik bulunmaktadır. iç kaleden su almak için Gazideresi Çayı'na bir yol bulunmaktadır. Halk bu kaya tünele "cirabazan" demektedir. Tünelde toplam 252 basamak bulunmaktadır.
SALAR KÖYÜ KAYA MEZARI
M.Ö. 7. yy. ortalarında Paflagonyalılar tarafından yapıldığı sanılmaktadır. Mezardaki hayvan figürleri oldukça değerlidir.
AMBARKAYA MEZARI
Göknük Ören Köyü'nün batısında 2km uzaklıkta Kayaaltı Deresi kenarındadır.
DODURGA KÖYÜNDEKi RESiMLi KAYA
Ne zaman yapıldığı bilinmemektedir. Başı açık bir insan figürü vardır.
ARIMKAYA TÜNELi ve KAYA MEZARI
Arım Çayı kenarında, Yukarı Arım Mahallesi üstünde yüksek bir kayadır.
Ayrıca Boyabat'ta eski su yolları ve su kemerleri bulunmaktadır. Büyük Cami, Yazı Köyü Cami, Cuma Köyü Cami eski tarihi camiler arasında yer alır. Aşıklı, Bahşaşlı adlarıyla tanınan tekkeler mevcuttur.
ilçenin M.Ö. 600 yıllarında kurulduğu sanılmaktadır. Şehrin eski adı Germanikopolis'tir. ilçeyi ilk kuranların Gaşkalar olduğu tahmin edilmektedir. Boyabat, boy ve abat kelimelerinden meydana gelmiştir. Boy, uzunluk ya da kabile, soy, aşiret; abat, mağrur, imar edilmiş anlamına gelmektedir. Bir başka söylentiye göre de "uzun ova" anlamı verilir. Boyabat sırasıyla Gaşka, Hitit, Paflagonya, Lidya, Pers, Makedonya, Roma, Bizans egemenliklerine girmiştir. Boyabat yöresi Danişment hükümdarı Gümüş Tegin tarafından Türk idaresine katılmış, Selçuklu, Candaroğulları dönemlerinden sonra nihayet 1461 yılında Fatih Sultan Mehmet döneminde Osmanlı hakimiyetine girmiştir. ilçe, Osmanlı zamanında Kastamonu Sancağına bağlı bir kadılıktır. Tanzimat devrinde Boyabat nahiyeye çevrilmiş, 1868 yılında da kaza yapılmıştır. ilçede Osmanlı Devleti'nden kalma birçok eser vardır. Akmescit Camii, şu anda harebe halinde olan Çay Mahallesindeki Medrese, Daylı Türbesi, AşıklıTekke Türbesi, Büyük Cami, Bekir Paşa Su Kanalı vs. ilçe Cumhuriyet döneminde Sinop iline bağlı bir ilçe olurken gelişmesini de hızla sürdürmektedir.
Karadeniz bölgesinde olan bir ilçedir.
Doğusunda Durağan, güneyinde Vezirköprü ve Kargı, batısında
Taşköprü, kuzeyinde Ayancık(istifan), Erfelek, Sinop ve Gerze yer almıştır.
Yüz ölçümü
500km2 kilometrekaredir.Nüfusu 2000 sayımına göre ilçe merkezi 25290 köyleri 29.140 dir.
toplam nüfus 54 430 dur.
Boyabat'ın toplam 106 köyü mevcuddur.
ilçe merkezinde 7 adet mahalle
mevcuddur bunlar sırasıyla Kemaldede,Gökdere,Zincirlikuyu,Kumluk, Çamlıca,
Esentepe,ve Camibekir mahelleleridir.
ilçede 7 adet ilk öğretim okulu, 1 adet yatılı ilk öğretim bölge okulu , 5 adet Lise, 1 adet çıraklık eğitim okulu,ve Samsun 19 mayıs ünüversitesine bağlı 2 yıllık yüksek okul bulunmakdadır.
1 adet kapalı spor salonu Boyabat'a hizmet vermekdedir. Boyabat'ın köylerine bağlı 60 adet ilköğretim okulu mevcuddur.Ayrıca ilçe merkezinde 26 adet Cami bulunmakdadır.
Son 10 yıl içinde Boyabat'ın çehresi muazzam şekilde değişmiş şehirleşme çevredeki Daylı,Çorak,Karacaören köyleriyle adeta birleşmiş bulunmakdadır.
Sanayi bakımından ilçemizde mevcud 30 adet tuğla ve kiremit fabrikası,2 adet cam mozaik fabrikası, 2 adet çivi fabrikası, 5 adet çeltik fabrikası, 1 adet parke fabrikası bulunmakdadır.
Boyabat eskiden bir kale kasabası idi Evler kale içersinde bulunurdu Çevrede daha çok çay yataklarında,erenlikde başka evler vardı. Araştırmalarımızdan 200 yıl önce Kaleden gökdere mahallesine oradanda şehrin altından geçilerek erenlik mıntıkasından çıkılırmış.
Belgelerde 1830 da kalede 30 evin barındığı yazılır. Boyabat kasabası 1925 yılı sonbaharında yanmış kasabada hiç bir ticarethane kalmamıştır.Boyabat'da yaşamış eski insanlarımız ve yangına şahit olanlar Boyabat yangınının ilk yaşanmış büyük facia diye nitelerler.
1943 yılında Boyabat ikinci bir felaket olarak deprem yaşamışancak ölüm olayı yaşanmamıştır Maddi zararın dışında herhangi bir şey olmamıştır.
1948 yılında yılın en büyük sel felaketi yaşanmış ve Boyabatlılara çok büyük korku yaşatmış selden 2 gün sonra sel yatağında 3 ceset bulunmuştur.Boyabatlılar bu korkunç sele kabak seli adını vermişlerdir.
Boyabatın içinden Gazidere çayı geçer ve 4 km. sonra Gökırmağa dökülür.
Boyabat toprak alanı içinde bulunan en yüksek tepeler:Bürnük 1363 metre, Süngülcetepe 1463 metre Alınca yaylası Manastıratepesi 1429 m. Elekdağı Dikmentepe 1538 m. Eynekdağı 1412 m. Bekiröldüğü 1583 m. Göktepe 1557 metredir.Boyabat'ın denizden yüksekliği 310 m. dir.Umumi arazinin %30'u ekili arazi %35'i 5'iorman ve fundalık, %4'ü çayır ve mera%2,5' u yerleşme merkezleri, %1,5 su yatakları, %27'si kullanılamaz arazidir.
Boyabat' ın Ekinören köyünde petrol, Kovaçayır köyünde kırom akbelen, cemalettin ve Bağluca köylerinin sınırları içinde linyit yeni Mehmetli köyünde kaolin,koğa çayır köyünde maden suyu, Sarıağaç çayırı köyünde manganes vardır.Ayrıca Boyabatın Değirmentaşı ve çakmak taşı çok meşhurdur.
Boyabatta,Gökçeağaçsakızı Köyünde Boyabat topraklarına giren Gökırmak en büyük akar suyudur. Gökırmak Durağan sınırına kadar 24köyün arazisini sular. Ayrıca Kızılırmak da Boyabatın doğusınırını çizer.Hacıçayı yaylacık fakılı köyleri bu vadidedir. Boyabatın içinden geçen gazidere(karadere) çayı dereçatı köyü TaşhanlıGazidere Tabaklı,Gazidere ve Boyabat ovasını sulayarak Alibeyli köyü önünde gökırmağa katılır. Sesleriyle meşhur çarşap çayı Kaya boğazı ve çarşap köylerini sular.
saraydüzüne bağlı Cumaköy ovasında Kocaçay ismini alır. Cumaköy Cumakayalı,Cumatabaklı, Yenice ve Şıhköyü arazisini suladıktan sonra Arım köyünde Arım çayına karışır. Arımçayına Korucuk köyünden geçtikten sonra Durağan sınırında Gökırmağa katılır.
Elekdağ ormanları Göktepe,Bürnük ve Karageriş Ormanları Boyabatın önemli Ormanlarıdandır. Bu ormanlarda çam,meşe,kayın,köknar,ardıç, kavak ve gürgen bulunur.
Boyabat arazisinde pirinç hububat pancar sebzeler ve meyveler çok bol yetişir. Keçi,koyun ve sığır oldukça fazladır. Bol miktarda tavuk da bulunur.
Şehir Merkezinde kereste biçme atölyeleri çeltik fabrikaları un değirmenleri ve denkler kösele ve deri imalathanesi kiremit ve tuğla fabrikaları vardır.
Boyabat kelimesi Boyova kelimesinden gelir. Sonralarıbu kelime boy abad şeklinde yazılmaya başlanmıştır. Abad bayındır ve ekili arazi manasınadır.Boy ise uzun manasında kullanılmıştır.Böyle olunca boyabad kelimesinin kısa karşılığı uzun ovadır.
Tarih devletlerinde Boyabat önce Gasgasların idaresinde kalmıştır. Sonraları sırasıyla, Hititler Paflagonyalılar idaresinde kalmıştır. Bugünkü kale ilk önce Paflagonyalılar (MÖ 110-700) devrinde inşa edilmiştir. Kalenin bugünkü yapısı eski yapı üzerindedir ve türk islam osmanlı devri mimari özelliğini taşır.
Boyabat'a sonraları iskitler ,Lityalılar,iranlılar,Pontüsler,Romalılar,Bizanslılar hakim olmuş,1071 Malazgirt savaşından sonra ise Müslüman Türklerin idaresine geçmiştir. Boyabat Müslüman Türklerin eline 1100 senesinden sonra geçti. Selçuklu komutanlarından Danişment ahmet gazinin oğlu Gümüştekin zamanında Bizanslarından alındı. (Tarih yaklaşık olarak 1105 veya 1126 'dır ) 1175 senesinde selçuklular Danişmendlerin idaresine son verdiler.
Bundan sonra Boyabat sırasıyla Çobanlar,Pervaneler,Candaroğulları idaresine son vermesiyle Boyabat 1402 senesine kadar 10 sene Osmanlı idaresinde kalmış,bu arada Cumaköy ve yazıköy'de iki cami inşa edilmiştir. Boyabat'ın içinde bulunan Büyük camininde bu cümleden olduğu söylenmekdedir.
1402 Ankara savaşından sonra ise tekrar idarenin candaroğulları'na geçtiğini görüyoruz. Bu idare Fatih zamanına kadar devam etmiştir. 1461 senesinde Fatih sultan mehmet tarafından Candaroğulları idaresi tamamen son bulunca Boyabat kesin olarak Osmanlıların eline geçti.
Fatih sultan mehmet Trabzon seferine giderken Boyabat'dan geçmiş, Dördüncü murat'da Bağdat seferinde Boyabat yolunu takip etmiştir. Boyabat 462 sene Osmanlıların idaresinde kalmıştır. Katip çelebi'nin ifadesine göre Dördüncü murat bağdat seferinde Boyabat'ın kurusaray köyünde ve konakladığı mahalle kışla denmiştir. Padişah köylülerden çok memnun kalmış bütün köyü vergiden muaf tutmuştur .
Boyabat şeyh mahellesindeki Akmescit,kasabasının ortasında Aşağı cami veya diğer ismi büyük cami, cumaköyü camii. Yazıköyü camii ve kaya camii tarihi camilerdir. Kemaldede camii.yenimahalle camii,bülbülderesi camii Kargı tepesi camii,ve erenlik camileri de tarihi camilerdir Kasabanın kuzeyinde alibeyli köyü yolu üzerinde bulunan aşıklı tekke dayılı köyündeki daylı tekkesi Dodurgalı türbesi,Bahşaşlı köyü tekkesi Boyabat'ın belli başlı tekke ve türbeleridir
sinop'A 1.5 saatlik mesÂfede bulunan sevimli sinop ilçesi. bağlı olduğu şehir kadar bir yerdir aslında.
dağ, bayır, tepe falan katettikten sonra varılır. yolu kötüdür. tÂrihi bir kalesi vardır. bu kale yerleşim yerine Âdeta tepeden bakar. yüksekçe bir yerden şehri gözler.
pirinci ile meşhurdur.
sinpo ilinin en büyük ve gelişmiş ilcesidir. nüfüsu 25.000 cıvarıdır.ilce halkı tarımla uğrasır gökırmak çevresinde hediyelik nitelikte pirinç yetişir. ayrıca 2001 krizinden önce ilçede onlarcs kiremit fabrikası mevcutdu şu sıralar bir çoğu kapanmış vazitette. sinopa olan uzaklığı 2,5 saattir.
şehri tam tepeden gören boyabat kalesi gezilmeye görülmeye değerdir.kalenin hemen altında bulunan kalebağı tesislerinde kuzu şiş yemeniz tavsiye olunur.
