Borsa faaliyetlerini ev sahipliği yapan yapılar, borsa tarihinin
önemli gelişmelerine tanıklık ederler. Yaklaşık yüzelli yıl önce,
Galata'da küçük bir han odasında karşımıza çıkan Borsa, bugün
istinye'de son derece çağdaş bir yapıda yoluna devam ediyor. Biz de
borsa tarihinin önemli duraklarını, borsa yapılarıyla birlikte ele
aldık.
KONSOLiD HAN 1871..
Osmanlı'da ilk borsa, 19. yüzyılın ikinci yarısında, bir
ticaret ve finans merkezi olan Galata'da, Havyar Hanı içi sokakta
ortaya çıktı. Daha sonra, Komisyon Hanı yada Konsolid Han adıyla da
anılacak olan bu han, girişi ile beraber üç katlı bir binaydı.
Han'ın içinde ızgara şeklinde, demirden yapılmış merdivenler ve iç
balkonlar bulunuyordu. Galata Borsası'nda, iç ve dış tahvilleri
alınıp satılıyordu. Gayri resmi olarak başlayan Galata Borsası, 19
Kasım 1871 tarihinde de Dersaadet Tahvilat Borsası Nizamnamesi ile
yarı resmi bir kuruluş haline getirildi. Aynı dönemde Galata
Borsası, bütün Avrupa'nın tanıdığı bir borsa haline gelmişti.
4.VAKIF HAN 1926..
1. Dünya Savaşı sırasında kapatılan ve Cumhuriyetle birlikte yeniden
açılan borsa, 1926 yılından itibaren Bahçekapı'daki 4. Vakıf
Han'a yerleşti. Borsa bu ikinci durağında sessiz günler geçirdi.
1929 yılında yapılan düzenleme ile, borsanın kambiyo borsası olarak
yeniden yapılandırılması ve büyük dünya ekonomik krizinin dayattığı
devletçilik politikası, serbest piyasa koşullarında gelişebilen
borsanın gelişme kanallarını tıkamıştı.
BORSA ANKARA'DA 1938..1941
1938 yılında, döviz fiyatlarındaki dalgalanma ve yükselmenin
yarattığı endişeler, istanbul Borsası'nın üç yıl süreyle
kapatılmasına yol açtı. Borsa, Kambiyo Esham ve Tahvilat Borsası
adıyla Ankara'ya taşındı. Borsa 1941 yılında istanbul'a döndü ama 2.
Dünya Savaşı'nın da etkisiyle sessizliğini sürdürdü.
CAĞALOĞLU 1985..1987
120 yıldır faaliyette bulunan istanbul Menkul Kıymetler ve Kambiyo
Borsası'ndan, yeni borsa istanbul Menkul Kıymetler Borsası'na (iMKB)
geçiş Cağaloğlu'nda Ziraat Bankası'na ait tarihi bir binada
gerçekleşti. Binanın ikinci ve üçüncü katlarında faaliyet gösteren
Borsa'nın işlem salonu büyükçe bir odadan ibaretti. 26 Aralık 1985
tarihinde açılışı yapılan iMKB'nin başkanlığına Muharrem Karslı
getirildi. Cağaloğlu borsanın acemiliğini attığı yer oldu.
TOPHANE 1987..1995
1987 yılında iMKB bir çok ilke imza attı. ilk önemli spekülatif
hareketler, yatırım fonlarının kurulması, borsada ilk büyük yükseliş
ve kriz bu yılın ilklerindendi. 1987 yılı aynı zamanda borsanın
Tophane'ye taşındğı yıl oldu. Borsa'nın, Tophane'deki 5 katlı Eren
Han'a taşınması ile birlikte, o dönem için büyü yenilik sayılan pano
sistemine geçildi. Borsadaki işlemlerin hemen bilgisayara
girilmesine ve ışıklı kayar yazı sistemiyle fiyatların ilan
edilmesine başlandı. Tophane yıllarının en ilginç gelişmelerinden
biri de borsa işlemlerini işportaya döken sokak borsasının
faaliyetleriydi.
iSTiNYE 1995..
iMKB 1995 yılının mayıs ayında istinye'deki modern binasına taşındı.
24 bin metrekare kapalı alana sahip bulunan binada, borsa faaliyeti
en modern koşullarda sürdürülmeye başlandı. Borsanın son durağı olan
istinye'deki bina, yüzme havuzları, teniz kortları, sanat galerisi,
ve konser salonu ile çeşitli aktivitelere de olanak sağlamaktadır.
iMKB, yeni binasında kendisini dünyanın önemli borsaları arasına
sokacak bir gelişme gösterdi. iMKB'nin 1989 yılında 3 milyon dolan
olan günlük ortalama işlem hacmi 2000 yılında 360 milyon dolar
olarak gerçekleşti. 1986 yılında 80 olan şirket sayısı da 315 adete
kadar çıktı.
