ışık enerjisi karşısında gerçekleştirilen fotosentez sonucu ışığın fiziksel enerjisinin, kimyasal gıda enerjisi şeklinde depo edildiği organik maddenin yapısında kullanılan ve bitkiler tarafından az ya da çok absorbe edilen kimyasal elemenlerdir.
makro ve mikro olarak 2 ye ayrılır. makro besin elementleri daha çok tabandan gübre uygulamaları ile bitkiye verilir, mikro besin elementleride daha çok yapraktan gübre uygulamalarında kullanılır.
bitki gelişimi ve metabolizması için mutlak gerekli olan elementler bitki besin elementleri olarak adlandırılır. bitkilerin 40-50 arasında element içeriği bilinmesine rağmen bunların ancak belli bir bölümü büyüme ve metabolizma için gereklidir. ayrıca bir elementin bitki besin elementi olabilmesi için belli kriterlere sahip olması gerekir. bu kriterleri sayacak olursak,
elementi noksanlığı durumunda bitki vejetatif ya da generatif gelişmesini normal olarak tamamlayamaz. elementin noksanlığı ile ortaya çıkan belirtiler sadece noksan olan elementin sağlanması ile önlenir, diğer bir deyimle gerekli bir besin elementinin işlevini başka bir element üstlenemez!!! element bitki beslenmesi ile doğrudan ilgili olmalı, bu da bitkinin gelişmesi üzerine besin maddesi olarak doğrudan kendine özgü etkiye sahip olmalıdır ama bu etki gelişme ortamında uygun olmayan diğer bazı koşulları düzeltmek şeklinde dolaylı değildir!!
doğada bulunan elementlerden 16 tanesi günümüzde bütün bitkiler için mutlak gerekli besin elementi olduğu kabul görmüştür.
mutlak gerekli besin elementlerinden karbon , hidrojen , oksijen organik maddenin yapısında bulunan elementlerdir. kuru madde esasına göre düşünürsek bu elementler bitkinin %96' lık bölümünü oluştururlar. geriye kalan %4 lük dilim ise mineral besin elementlerini oluşturur...
genele bir sınıflandırma yapmamız gerekirse:
organik maddelerin bileşiminde: karbon , hidrojen ve oksijen (bu elementlerde makro sınıfta değerlendirilir.)
makro elementler : azot, fosfor , potasyum, kalsiyum, magnezyum, kükürt
mikro elementler : demir , çinko , mangan , bakır , molibden , bor, klor
yukarıda makro ve mikro kavramları görülmektedir. bunların açıklamasından da kısaca bahsedelim.
makrobesin elementleri bitkiler tarafından nispeten daha fazla miktarda ihtiyaç duyulan ve bitkinin bünyesinde fazla bulunan elementlerdir. mikrobesin elementleri ise bitkilerde daha az ihtiyaç duyulan ve bitki bünyesinde daha az bulunan elementlerdir.
tabi ki buradan şu sonuç çıkmamalıdır !!!!! , bitki bünyesinde fazla miktarda bulunan makro elementler, bitki bünyesinde daha az miktarda bulunan mikro elementlere göre daha üstündür şeklindeki bir söylem yanlış olacaktır. nitekim mikro besin elementlerinin bitki gelişim ve metabolizması için önemi , makrobesin elementlerinden az değildir!! hangi bitki besin elementi olursa olsun ortamda yeterli miktarda bulunmaması durumunda bitki gelişim ve metabolizması olumsuz yönde etkilenecek, ve bitkimiz normal gelişimini tamamlayamamış olacaktır.
makro ve mikro besin elementleri dışında , bazı elementler de vardır ki bu elemenler fonksiyonel besin elementi kapsamında değerlendirilir , bunlara da örnek verelim isterseniz
alüminyum, sodyum , nikel , silisyum , kobalt gibi elementlerimiz bazı bitkiler için önem teşkil etmektedir.
