Birinci Efes(Ephesus) Konsili, sıralama bakımından Hıristiyanlık tarihinde 3. ekümenik konsil olarak da bilinir ve 431 yılında izmir'in Efes ilçesinde toplanmıştır. Başta Nestorius olmak üzere diofizit muhaliflerin tüm itirazlarına rağmen Meryem'in Theotokos(Tanrı'nın Annesi) olduğu fikri ilk defa bu konsilde kabul edildi. Efes'in özellikle bu niyetle seçilmesi, Efes'in arkeolojik araştırmalara dayanan köklü ve derin tarihi, son çalışmalar ışığında MÖ 6000'e kadar gitmektedir. ilerleyen dönemlerde Kybele adıyla bilinen Anadolu'nun kadim ana tanrıçasının, en önemli ve en eski tapınım merkezlerinden bir tanesi burada bulunmaktaydı. Ayrıca ünlü Antik Yunan tanrıçası Artemis ve kendisinin Efes'te tapınağı vardı.
Kısacası Hıristiyanlığın isa'dan sonra özellikle yayılmaya çalışıldığı ve Anadolu'nun da dahil olduğu Roma(Latin) coğrafyasında yaşayan insanlar, Güneş kültüyle bağlantılı olarak binlerce senedir tanrılarını insan görünümünde tasvir etmişlerdi. Hatta Roma imparatorluğu'nun etkisinin artması üzerine Roma'nın Küçük Asya(Anadolu) eyaletinde yaşayan putperest insanlar, imparator Augustus'tan daha önceki kırallarını tanrılaştırdıkları gibi Roma imparatorlarını da tanrılaştırmak için izin istemişlerdi. Bu pagan insanlara Tanrı'nın tek ve soyut bir varlık ile insan şekline girmeyip bir ruh olduğunu anlatmak çok zordu.
Bugünkü kılasik paganik Hıristiyan inancının temellerini atan Tarsuslu Aziz Pavlus ve erken dönem kilise babaları bu yüzden isa'yı sıradan bir insan(beşer) olmaktan çıkarıp tanrılaştırdı(uluhiyet). Mesela Yuhanna incili'ndeki "Ben, Dünya'nın ışığıyım" diyen isa ile özünde Anadolu tanrısı Apalunas'tan başkası olmayan Likya soylu ışık tanrısı Apollon arasındaki inanılmaz benzerlikler son derece dikkat çekicidir. Efes Konsili, Kibele ve Artemis Kültü'nün Hıristiyanlık üzerindeki derin etkisidir.
