kendini, ülkemiz şartlarında 30 küsür sene ara vermeden iş hayatına adayan milyonlarca insanın, gerek yorgunluk gerekse yaş limitine ulaşması sebepleriyle elde ettiği kazanım olan emekliliğin, ilgili kişinin psikolojik anlamda dibe vurmasına yol açması durumudur.
bu tip çöküntüye giren kişiler, %80'lik yüzde ile, çalışma hayatı boyunca ekonomik sıkıntılar çekenlerdir. çöküntünün sebebi de budur aslında. genç ve orta yaş dönemleri, insanın en verimli ve yaşama sevincine sahip olduğu yıllardır. bu kişiler, bu yılları sadece ve sadece çalışarak geçirmiş, tek düşüncesi kurduğu yuvaya ekmek getirmek, çoluğunu çocuğunu zor durumda bırakmamak olmuştur. buna rağmen yetiştiremeyip kıt kanaat geçinme zorunluluğunun yarattığı açmazdan ötürü kendine hiç vakit ayıramamıştır. çalışma hayatının son bir kaç yılında aklında şu fikir oluşur; "emekli olunca gezerim, kendime vakit ayırırım artık". lakin bu iş tıpkı askerlikteki son 2-3 ayda oluşan fikirlere paraleldir. o fikir de şudur; "ulan askerlik bir bitsin en az 2 ay yatacağım". ne yazık ki, 5 günün ardından sıkılmalar, buhranlar başlar. emeklilikte de aynı problem vuku bulur.
emekli olan kişinin vücudu 3o yıllık çalışmanın ardından, erken kalkmaya, hareketli yaşantıya programlamıştır kendini. ilk zamanlar neşeli geçer. arkadaş, eş-dost ziyaret edilir. sonra alınan maaşın azlığından ötürü gezmeler de azalır yavaş yavaş; eve hapsolunur. hele bir de, üniversiteden bir türlü mezun olamayan bir evlat sahipliği var ise bu iş iyice çekilmez hal alır. emekli kişi, hanımının ev işlerine, çocukların özel hayatına karışarak, komşularının dedikodularına ortak olarak kendini rahatlatmaya çalışır. gençliğinde, emekliliğinde yapacağım dediği hayallerine dönüp baktığında, hiç birini gerçekleştiremediğini anladığında ölüm korkusu baş göstermeye başlar. ailesinin her sorununda kendini siper eden emekli, artık yoktur. "ne haliniz varsa görün" der, hiç karışmaz. ama içi içini yer. ve kaçınılmaz son gelir çatar.
ders 1: eğer yukarıda anlatılan şartlarda yaşayan emekli bir dedeniz, babanız, amcanız, dayınız vs. varsa, onlara istediklerini vermek için çaba gösterin. pişman olmamak için...
çalışma hayatında belirli bir yaşam seviyesine ulaşabilmiş, emekliliğinde kendine yetecek kadar birikim sahibi olmuş kişilerde bu sorunlar görülmez. onlar 60 yaşında olmalarına rağmen, 30 yaşında gibi yaşarlar.
ders 2: eğer bu tipte insanlar tanıyorsanız ve emekliliğinizi onlar gibi yaşamak istiyorsanız, gençliğinizin kıymetini bilin; gezip tozarak değil, ilerde ihtiyacınız olacak miktarda birikim ve yatırımlar yaparak. yine, pişman olmamak için...
babamın bir sözü vardır sürekli kulağımda çınlayan. der ki;
- bir insan her ne yaparsa, 30-45 yaşları arasında yapar. sonrasında borç ödemek de, ekonomik sıkıntı yaşamak da zor gelir insana. unutma; hayat, herkese hayattır. ama, akıllı olursan oğlum; akıllı ol.
erkekler açısından tam bir faciadır. senelerce aktif olarak sabah-akşam çalışmış olan birey bir anda büyük bir boşluğun içerisinde buluverir kendini. tabi, bu onun hiç de alışık olmadığı durumdur, zira senelerdir sadece pazar günleri ve yıllık izninde boş kalabilmiştir. ilk günler sersem gibidir; garip bir mutluluk, garip bir hüzün. zamanla sıkılmaya başlar. evde hanıma müdahaleler başlar, 'bu kadar sık temizlik mi yapılır?' 'bu koltuğu niye böyle çekiyorsun?' 'yemeği yaparken şöyle denesen?' tarzında, hanıma bir sürü müdahale başlar. emeklilikten kendi sıkıldığı gibi hanımı da sıkmıştır. sürekli evde oturduğundan dolayı hanımın komşuları da eve gelmez olur. bunu farketmeye baaşlayan emekli, sosyal etkinliklere katılmayı düşünür. halk eğitim kurslarından akla gelebilecek saz kursu, ahşap oymacılık kursu, o kursu, bu kursu herşey denenir. ilk zamanlar emekli, bunlarla oyalansa da yine de sıkılır. hanım 'acaba bir yerlerde işe mi girsen?' diye sorar, bunu sormasıyla emeklinin tepkisini alır; 'senelerce çalıştım, yetmedi mi?' gibilerinden sitemlerde bulunur. ve evde oturmaya devam eder. zordur, çok zor.
