filistin de aktif direnis in sembolu olan ve halende hem siyasi hem askeri manada direnisini surduren hamas orgutunun ekollesmis direnis sekli.
hamas kurulusundan bu yana filistin halkı için yaptıklarının yanında dunya direnis hareketi ve gerilla tipi orgutlenmeler için de onemli bir ornektir.
filistin islami direnis hareketi(hareket ul mukavemet ul islamiye*) genelde 1948 de gerceklesen israil devletinin kurulması ve isgalleri, özelde Haziran 1967 yenilgisinin ardından Filistin halkının içine düştüğü durumun ve şartların doğal bir sonucu olarak ortaya çıktır. Bu hareketin ortaya çıkmasına sebep olan etkenleri iki eksende değerlendirmek mümkündür:
a) 1987 yılna kadarki filistinle ilgili siyasi gelismeler
b) filsitin de islami direnisin guclenmesi ve filistindeki gerilla hareketlerinde varolan koordinasyon ve organizasyon eksikligi
hamas ın cekirdegi, mısır da halende varolan hasan el benna onderliginde kurulan musluman kardesler(ihvan ı muslimin) orgutune mensup genc kadronun bir kısmının siyonist isgale karsı direnmek ve filistinli gencleri orgutlemek maksadıyla filistin e gitmeleri sonucu olustu.
bu grupların bir kısmı gonullu gencleri askeri kamplarda egitirken, tebligciler denilen diger bir grup filistin de cesitli baglantılarda bulunuyor, gencleri filistin direnisine katkıya cagırıyor ve ozellikle ingiliz isgalinde mucadele eden orgutleri islami hareket catısı altında toplamaya calısıyordu. ayrıca bu grup filistin isgaline direnen sosyalist gruplarla da aktf olarak gorusuyordu.
orgutlenen ve bilinclenen gencler, işgalin artmasıyla acısı ve kini buyuyen halk, orgutlenmeye destek veren akademisyenler ve din adamları hamas ın buyumesine yardımcı oluyordu.
ayrıca hamas bu faaliyetlerinin yanı sıra ozel egitim kurumları, asevleri, saglık kurumları, yardım vakıfları acarak ve cesitli sosyal faaliyetlerde yuruterek askeri kanadının yanında sosyal bir olusum olarakta gucleniyordu. (nitekim bu gun ki iktidarda olmasında sosyal yanının payı cok buyuktur.)
ancak hamas ın gercek manada yıldızının parlaması intifada surecinde gerceklesti. intifada oncesi durum ve konumundan rahatsız olan filistin halkı ozellikle camp david le oldukca yıpranan fko den umdugunu bulamadı, 48 ve 67 deki yenilgilerden sonra durumu kotulesen arap devletlerinden destek alamadı ve lubnan isgaliyle iyice sarsıldı. bu donemde israil baskıları arttı ve filistin topraklarının bircok yerinde israil zulmu etkisini artırdı.
aktif bir guc olan hamas ise bu donemde musluman kardeslerin bir kolu olarak ortaya cıktı ve intifada surecinin baslamasında etkin rol oynadı.
intifada sureci
1 inci intifada (1987)
gorunen sebebi, cibaliya da bir siyonistin kamyonetiyle Filistinli işçilerin arasına girerek dört kişinin olumune sebep olmasıdır. bu olay sonra artan tepkiler, siddetlenen karsı direnisler ve ogrenci hareketleri filistin in birinci intifada adıyla anılan direnis harekitinin baslangıcıdır. Bu olaydan sonra halkın direnişine öncülük eden ilk hareket hamas tır. hamas 14 Aralık 1987 tarihinde, direnisin ilkelerini belirlemis, ve filsitin halkının baskıcı siyonist rejime karsı ayaklandıgını duyurmustur. Bu da intifada olarak adlandırılan kutsal halk hareketi dönemiydi.
intifadanın ikinci ayından itibaren Hareket periyodik bir şekilde halk kitlelerine hitab eden ve halk direnişini yönlendiren, direnişi sürdürenler için belirli programlar ortaya koyan bildiriler yayınlamaya başladı. Hareket bir yandan da siyonist düşman karşısında sürdürülmesi gereken mücadelenin mahiyetiyle ilgili görüşlerini ve Filistin in çeşitli ulusal meseleleriyle ilgili siyâsetlerini ve tutumlarını ortaya koyan bildiriler yayınlamaya başladı.
hamas ın bu cıkısı filistin halkı tarafından buyuk sevincle karsılanırken isgalci israil ve işgal yonetimi 1988 den itibaren hamas ı boykot propagandası yapmaya basladılar.
hamas a vurulan en onemli darbe ise 1989 da direnisin sembollesmis ismi seyh ahmed yasin ve kurmaylarının tutuklanması oldu. bu filistin halkını yaralamak yerine tetiledi ve ilk saldirilar basladı. kucuk caplı yapılan saldırılar israil askerlerinin kacırılması, oldurulmesi ya da araclara duzenlenen bombalı saldırılardan ibaretti.
hamas genis caplı ve orgutlu silahlı olusumuna ise 1991 yılında kurdugu izzettin kassam tugayları aracılıgıyla basladı. gerilla tipi orgutlenen birlik onemli saldırılar yapıyor ve yetismis hamas ın gerilla savası için yetistirilmis elemanları duzenli iarail birlikleri tarafından kolaylıkla yok edilemiyordu.
din eksenli bir direnis orgutu olan hamas giderek gucleniyor ve destegini halk kitlelerinden aldıgından yok edilemiyordu. orgut bir zaman sonra direnisin savunucusu haline geldi ve kendi stratejilerini olusturdu.
orgut bunları;
1.Siyonistlerin Filistin'e yerleşme çabalarında ilk hedef Filistin halkıdır. Dolayısıyla işgalciler karşısında verilecek mücadelede en ağır yük de bu halkın üzerindedir. Bu itibarla gasbedici düşman karşısındaki direniş ve mücadele için bu halkın sahip olduğu gücü öncelikle devreye sokmak gerekir.
2.Düşmana karşı direniş alanı Filistin'dir. Diğer islâm toprakları ise Filistin'deki halka yardım ve destek alanlarıdır. Özellikle bu alanlardan verilecek yardım ve desteklerin siyasi alanda, iletişim alanında ve mali alanda yoğunlaşması gerekir. Siyonist düşmana karşı verilecek fiili mücadelenin ise çağlar boyunca şehitlerin temiz kanlarıyla sulanmış olan kutsal Filistin topraklarında yürütülmesi gerekir.
3.Filistin'de düşmana karşı verilecek mücadelenin ve direnişin zafere ve o toprakların kurtarılmasına kadar sürmesi gerekir. Düşman karşısındaki direnişte yapılabilecek en üstün şey ise Allah yolunda cihaddır.
4.Siyasi çalışma siyonist düşman karşısında yürütülecek mücadele tarzlarından biridir. Bu çalışmanın amacı da Filistin halkının siyonist düşman karşısındaki cihad ve direnişine destek sağlamak, onun ve bütün Müslüman halkların güçlerini Filistin davasına destek için devreye sokmak, Müslümanları Filistin halkının haklarını savunmaları ve haklı davasını dünya kamuoyunun önüne koymaları için harekete geçirmektir.
seklinde tanımlıyordu.
hamas bu eksen uzerinde, bazı aksaklıklara, savas sartlarından dogan kimi olumsuzluklara ve tasvip etmedigimiz masumlara toneik kimi hareketlerine ragmen israil e oranla cok temiz bir direnis sergiliyordu.
direnis 10 yıl kadar bir sure zarfında etkisini gosterdi, hamas halkı orgutledi ve hatta ikinci intifada nında ortaya cıkmasına vesile oldu. siyasi taviz den ve anlasmadan yana olumsuz tavır koyan hamas uzun sure boykot ettigi secimlere gectigimiz gunlerde katıldı ve genelde ve yerelde kimsenin beklemedigi basarılar kazandı. bugun 130 sandalyeli filistin parlementosunun 70 uyesinin hamas mensubu olması, hamas ın benimsedigi sosyal ve askeri direnis ekolunun onemli payı vardır.
olusumunu ve gelisimini ozetlemeye calıstıgım hamas dunyadaki onemli gerilla tipi direnis orgutlerinden biridir. ve gercek manada 20 yıllık bir orgutlenmeyle siyasi, sosyal ve askeri basarılar kazanmıstır. bugun duzenli ordulara karsı caresiz kalan halkın yanında yer alan gerilla tipi orgutlenmeler için onemli bir ornek teskil etmekte ve gerilla ekolunde onemli bir yerde durmaktadır.
