Bilim, edebiyat ve sanatı yerin dibine sokmuş. Üçünün de gelişimi insanları yozlaştırmış, ahlaksızlaştırmış. Her üç dal da insanlığa faydadan çok zarar vermiş. Vakit kaybı bu üç disiplinle uğraşmak Rousseau’ya göre. 1749 yılındaki verilere göre özellikle Avrupa’nın içinde bulunduğu durumu göz önünde bulundurarak böyle düşünmüş. Örnek olarak Osmanlı’nın maatbayı uzun yıllar boyunca reddetmesini göstermiş. Çünkü bilim ve sanat girdiği ülkelerin askerini ve yöneticilerini zayıflatıyor diye düşünmüş. Daha “kadınımsı” bir ruh veriyor güya.
1749’dan günümüze dönersek Avrupa’nın bilim ve sanatla nerelere geldiğini, Doğu medeniyetiyle arasını kendi lehine nasıl açtığını görüyoruz öte yandan.
Yalnız ben şuan Rousseau’yu eleştirdim sanırım. Evet öyle yaptım hakikaten.
