Çeviri romanlar için ne kadar "sıcacık" denebilir halbuki? fakat beyaz geceler öyledir, sıcacık.
rus romanlarındaki gereksiz masa ağaç tasvirlerinden ziyade ruhsal tasvirler yoğundur bu kitapta. en sevdiğim yanı bu. üstelik kitabın ana karakteri 8 yıldır bir şehirde sığıntı gibi yaşayan yalnız bir "hayalci"yse... sonra aşık olursa..
tavsiyedir efenim.
Bitmez tükenmez sandığınız hayaller sinirlerin sürekli gerginliği sonucu yavaş yavaş ölgünleşmeye, tükenmeye yüz tutar. Çünkü başka bir yaşantınız olmadığı için, eski ülkülerinizden, eski hayal kırıntılarınızdan büyük bir çaba sonunda yapıp çattığınız hayal dünyanız kırılıp dökülmeye hazırdır. Oysa canımız bambaşka şeyler çeker. Hayalci, boşu boşuna külleri karıştırarak köz arar gibi, soğuyan yüreğini ısıtacak ateşi yakmak için eski hayalleri arasında bir kıvılcım arar. Yakacağı ateş kanını tutuşturacak; kurduğu aldatıcı renkli evrende yeniden kendini bularak, gözlerinden yaş getiren zevki tadacaktır.
-----------
baksanıza, biz neden öyle hep kardeş kardeşe olamıyoruz? neden en iyi insan bile sanki hep bir başkasından bir şeyler gizliyor ve ona karşı susuyor? doğrusu neden, eğer boş yere konuşmadığını biliyorsa,kalbinde ne varsa doğrudan söylemiyor?herkes gerçekte olduğundan daha katı görünmeye çalışır,sanki herkes açıkça dışa vurursa duygularıyla alay edileceğinden korkmaktadır
isminden ötürü aydınlık gibi görünebilir ama hiç de öyle değil. sayfalar mutlu bir şekilde geçilirken son kısım içine oturur insanın. kabulu zor, güç bir sona sahip. öyle ki bittiği fark edildiğinde zihinde kaçınılmaz bir soru da beliriverir hemen: niçin?
dostoyevski nin ilk kitaplarından biridir. insancıklar ile aldığı övgüyü bu kitapla kaybetme derecesine gelmiştir. kitap ilk çıktığında beğenilmemiş ve eleştiri almıştır.
oysa 4 geceye sığdırılan bir akşı en güzel haliyle yazmıştır dostoyevski. edebi açıdan diğer romanlarına denk sayılamayacak olsa da, duygu açısından belki onlardan bile yoğundur. nastenka ismini; okuyanların hafızasına kazımış ve her platonik aşkta olduğu gibi nastenka çok sevilmiştir.
kitabın geçtiği coğfafyayı bilmeyen birisi kitabı okurken şaşırabilir. zira kitapta gece 3-4 te gündüz gibi aydınlık olduğu anlaşılır. bu yörenin coğrafyası ile alakalı olup gecelerin tam karanlık geçmemesinden kaynaklıdır.
klasik roman sevenlerin kesinlikle okuması gereken dostoyevski romanıdır. kitabın konusu da kahramanımız isimsiz bir hayalperest (içimizdeki biz ). kahramanımız hayattan pek de zevk almadan yaşarken st.petersburg`un beyaz gecelerinin birinde nastenkayla tanışmasını ve aralarında geçen aşkı anlatır. kitabın en büyük özelliği zihninizi objelerle değil duygularla doldurmasıdır. kitabın sonunda kendinizden çok şey bulacağınıza emin olabilirsiniz.
duygusal çöküşteyken yada kalben yaralıyken, bu boşluktan dolayı hissettiğimiz en ufak ilgiyi aşk sanmamamız ve bunu yaparken karşımızdakini düşünmemiz gerektiğini vurguluyor. insanlara birşeyler vaaderken iki kere düşünmek gerek seven kalp çabuk aldanır çok kırılır.
o adam
kalbinin yakınında
olsun diye mi yaratılmıştı?
ivan turgenyev'in bu sözleriyle başlayan, betimlemeleri ile bir çırpıda okunulası kitap. tek başınalığın, bir kadın ile tanıştığı yerde kendini bulan adamın hikayesi.
Orhan Pamuk'un kitabın iletişim yayınları çevirisi için iyi bir önsöz yazdığı, dostoyevski'nin en içli ve en lirik romanı kabul edilen gençlik dönemi yapıtıdır.
--spoiler--
"Yirmili yaşlarında hangi yalnız ve mutsuz erkek yıldızlı bir bahar gecesi şehrin sokaklarında yürürken bir köprü başında gözyaşları döken bir genç kızı hayal etmez! belki kızın hikayesiyle, hayalperest gencin hikayesi arasında pek çok benzerlikler vardır. beyaz geceler'i melodramın eşiğindeki bu duygusal konuyu abartmaların ve gözyaşlarının çekimine kapılmadan bir hafiflik ve bahar mutluluğu havasıyla ele aldığı için seviyorum."
Kitap ivan Turganyev'in bir cümlesini alıntılayarak başlıyor. Bunu çeviren kişi mi; yoksa dostoyevski'nin kendisi mi yaptı bilmiyorum ama tam yerine denk düşmüş. Şöyle ki: "yoksa o, bir anlık da olsa, senin gönlüne yakın olsun diye mi yaratıldı?"
bu kitabın beni en cezbeden kısmı girişi oldu. alıntılamadan edemeyeceğim.
--spoiler--
"sevgili okuyucum, o öylesine güzel bir geceydi ki, böylesini ancak gençliğimizde görebiliriz! gökyüzünün aydınlığına, yıldızların parlaklığına bakıp bakıp da, "böyle bir göğün altında insan nasıl olur da öfke duyar, hırçınlaşabilir?" diye düşünürsünüz. ama bu düşünce de gençler içindir, sevgili okuyucum, hemde çok gençler için. dilerim, sizin de gönlünüz uzun süre genç kalsın."
--spoiler--
başka bir kısım:
--spoiler--
"yanınızda, gerçek yaşamda bu denli mutlu olduktan sonra hayal kurmak neye yarar?"
--spoiler--
bir ankaradan izmire gidis seyahatı esnasında bitirilir. okuması kolay ve cevirisi de kıvamındadır. yazanın da cevirenin de eline saglık . sonu hic boyle olmayacaktı dedirtir ve asla sonu merak edilip bakılmamalı . hayır demek istedim hayır.askın tarifi de vardır. dostoyevski hep bir solukta okutur kendini suc ve cezada da aynısı olmustu kumarbazda da . olaganustu hep bildigimiz sonlar degil. o zamanlarda bile gercekci .
bu kitabin bende etkisi buyuk. kitap okuma aliskanligim olmamasina ragmen, kuzenimin israri uzerine 2 sene once okudugum ve dostoyevski hayrani olmami saglayan muthis eser. o gunden beri dostoyevski okurum, okuturum.
bir hilkat garibesinden notlar diye nitelendiriyorum. ama yanlış anlamayın ha! dostoyevski en sevdiğim yazarların başında gelir. sadece o ezikliğinden kendime pay biçtim, üzüldüm, içimi büyük bir hüzün kapladı. sıkıntı çektim çokça. acı çekiyor adam bildiğin. nasıl karabasanlar sarmaz etrafınızı?
okudum ve diyeceğim şudur, fyodor bu kitabı (bence ama bak) ya kumar borcu ödemek için yazdı ya da bi hatuna yaranmak için başka açıklaması olamaz. bir ihtimal de şudur "alın lan size romantizm bi daha da uğraştırmayın beni bu abukluklarla" demek istedi...
baş karakteriyle aşırı ölçüde estanteneler ve düşün benzerlikleri paylaştığım dostoyevski romanı. yalnızlığın buhranı ve kısır döngüsünden sıyrılıp kapıyı çalan bir aşkın pençesinde kıvranmanın ve tekrar yalnızlığın bulanık yollarına düşmenin üstadın kalemiyle anlatımı. birebir olmasa da o karakter benim resmen. farklı olan kısım ise haliyle kendimi dostoyevski kadar güzel anlatamamam olsa gerek.
insanın kişisel çıkarları , mutluluğu söz konusu olduğunda herseyi bir kenara itebilceğini çok estetik bir dille anlatan dostoyesvki nin ilk eseridir. finalinde nastenka nın kendi mutluluğu adına , onu herşeyden fazla seven( hayatında karşısına bu kadar sevilebilecek birşey ilk defa çıktığı için muhtemelen) hayalcimizi bir kenara iter ve daha sonra yazdığı mektupta onu kaybetmek istemediğini , kendisini sevmeye devam etmesini ister klasik bir kız tribi olarak. insanın sevilmeye ne kadar çok ihtiyacının olduğunu , buna bir sınır koyulmayacağını , bilinçaltındaki en baskın fikrin "herkes beni sevsin" olduğunu bize çok güzel anlatır aynı zamanda.
ayrıca st petersburg da mayıs ayının son haftasından temmuz ayının ortasına kadar havanın kararmamasına verilen isimdir.
Orjinal ismi "white nights" olan bir de beyaz geceler filmi vardı. Ne filmdi ama ya. Başrollerde Mikhail Baryshnikov, gregory hines, helen mirren ve isabella rosselini. Ama ne filmdi yaa... Ününün doruğunda dünyaca ünlü balet Baryshnikov müthiş performanslarla dolu bir film yapmıştı. Hele ki Helen Mirren karşısında bir ağıtta bir dansı vardı ki; o dansı seyrederken Helen Mirren ağlıyordu. Sonra onun amerikalı versiyonu gregory hines, ingrid bergman'ın onun kadar güzel kızı isabella rosselini. Seyredilesi bir filmdir. Aşk, macera, görsellik her şey vardı filmde. Yönetmeni taylor hackford ise vakti zamanında bu tür filmlerle bayağı bir isim yapmış türünün yetenekli isimlerindendi. Yönetmenlik yaptığı filmler arasında "an officer and a gentleman" (Subay ve centilmen), "against all odds" (Herşeye rağmen), "White nights" (Beyaz geceler), Dolores claiborne, "The devils advocate" (Şeytanın avukatı) ve "Proof of life" (Yaşam Kanıtı) gibi aşk - macera türünün etkili filmlerinde imzası olan bir adamdır. Güzel filmdir neticede.
--spoiler--
-ah meğer ne kadar zalim ne kadar vicdansızmış! diye devam etti hıçkıra hıçkıra. bir tek satır olsun bir şey yazmaya bile zahmet etmedi! tek bana ihtiyacı olmadığını beni reddettiğini söyleseydi de yine birkaç satır bir şey yazsaydı, bu kadar yanmazdım..
--spoiler--
okurken dostoyevskininde aşık olduğunu anladığımız bir romandır ayrıca. evet beklenir saysın sövsün ama bir şey desin bir şey çok ufakta olsa ya da kötü de olsa bir şey. ama çoğu zaman gelmez yani bir defa yazıldıysa o aşkta acı çekileceği sevilen kişi sizi iplememe konusunda rekor üzerine rekor kırar...
--spoiler--
-sizi düşünüyordum. bana o kadar iyi davranıyorsunuz ki duygulanmamam için taştan yapılmış olmam gerekiyor. ve biliyor musunuz, az önce ikinizi şöyle bir karşılaştırdım ve sizin daha iyi olduğunuza karar verdim ama her şeye karşın onu daha fazla seviyorum
--spoiler--
ha bre vicdansız kız insan kendisine aşık olduğunu bildiği birine böyle şeyler der mi? diye düşündürendir...
--spoiler--
seninle buluşmadan bir saat önce yataktan kalktım ama sanki hiç uyumamış gibi bir his vardı içimde. acayip bir şeyler oluyordu bana. sanki zaman durmuştu. bir tek arzu, bir tek duygu içimde sonsuza kadar yaşayacakmış gibi geldi.
--spoiler--
anlıyordu çocuk aşık olduğunu hemde aşık olmaması gereken birine ve bu anlayış saatleri aslında bir hayatın acıyla uyanışıydı.
--spoiler--
-hayır, yeter! bu kadarı yeter, susun! nastenka aceleyle konuşmaya başladı. işin farkına varmıştı şeytan kız!
--spoiler--
şeytan diyebilir miydi insan aşık olduğu birine? diyebilirdi eğer aşık olmaması gereken birine aşık olduysa. peki... aşık olunmaması gereken kişi diye bir kavram olabilir miydi? işte bu ancak şeytanın yapabileceği bir işti...
