kelimelerle yumuşakımsı fırça darbeleri atmak suretiyle, varlıkları; en belirgin özelliklerini anımsatan metaforlarla resimleştirme ve en izlenimselinden açık ve seçik tanıtarak göz önünde canlandırma sanatıdır.
"koyu renkli binanın içine panjurları eskimiş 80den beri kırılmamış camların arasından sızan yağmur, sanki hayatıma da sızmıştı. allak bullak olmuşken cama çarpan suların aks-ı sedası eşliğinde dans etmek istemekteyken gönlüm, cebimdeki usturanın varlığından habersizdim.
habersizdim, haberim olsaydı, benden kimsenin haberi olmazdı. yitip gitmek geldi yine içimden, yine bir cinnet sunuldu soframa. hayatımı alın benden, ya da ya da her ne hal isee."
Betimleme eylemi üç kiplik içerisinde gerçekleşir;bu kiplikler metin düzeyinde gerçekleşebilir de görünmeyebilir de.
1)Görebilmek
Kahraman çevresine yüksek , kapalı bir yerden, bir açıklıktan bakabilir.
2)Görmeyi bilmek
Algılamayı yapan özne, bilgisine bağlı olarak gözlemleme yapma konusunda uzmandır; diğer kahramanların göremediği, kestiremediği ayrıntıları , nesneleri görür.
3)Görmeyi istemek
Bunu daha çok kalıplaşmış rolleri olan kahramanlar yapar:yeni gelen , turist, başıboş dolaşanlar,yolcu, röntgenci gibi.
1)Yatay Betimleme: Betimlemesi yapılacak nesne, eklemli,kesintili,bölümlerine ayrılmış bir yüzey, bir uzam olarak kabul edilir. Her bölüme ilişkin sözcük alanı yaratılır.
<<Köşeli dört kulenin kurşun levhalarla kaplı sivri çatıları vardı. Duvarların temeli, dipteki hendeklere kadar diklemesine inen kayalara dayanıyordu. Avlunun kaldırımları bir kilisenin taş döşemeleri gibi tertemizdi.>>
2)Düşey Betimleme: Bu tür bir anlatım betimlemeden çok şifreleme gibidir.Okurun yapması gereken metin katmanlarını basamaklandırmak, en açık görünenden başlayarak en az görünene doğru gitmek, metnin içinde geçitler bulmaktır; burada nicel değil niteliksel bir okuma söz konusudur.Amaç bir kahramanın kişiliğini ; örtülü bir bilgiyi bulmaktır.
kolay iş değildir. zaman zaman denerim betimleme yapmayı. en son ağacın altına oturup kuşları, böcekleri, yaprakları ve çevreyi gözlemleyip gördüklerimi ifade edebilecek kelimeleri düşünmüştüm. tabii ki başarısız olmuştum.
öncelikle kelime dağarcığınızın çok geniş olması lazım. yaşam tecrübenizin, bilgi birikiminizin de olması gerekiyor. hangi ağacın ne ağacı olduğunu bilmek lazım, uçan kuşun tamam tüyleri gri de bu kuş ne kuşu, adı ne? toprağın türünü bilmek lazım. bitkileri tanımak lazım. atıyorum kayın ağacı hangisiymiş öğrenmek lazım.
kitaplarda sürekli görüyoruz ama ne olduğuna dair hiçbir fikrimiz bile olmuyor. yanlış aslında, ben not etsem de okuduğum anda anlayamadığım için aynı tadı alamıyorum. mesela köyde yaşamış birisi doğa ile iç içe olduğu için bu kavramlara daha hakimdir, tecrübesi de bilgisi de fazladır; ama bu sefer de başka şeylerden bihaberdir. betimleme yapabilmek için bunların isimlerini bilmek de elbette yetmez. yetenek ve zeka gerektirir.
tüm unsurları bir araya getirip sunabilmek zordur. aslında tabiat birbirinden bağımsız değildir, bir bütündür; fakat yine de tepedeki güneşle yerdeki toprağın aynı an içerisindeki halini anlatabilmek büyük marifettir.
meraklı bir insan değilimdir, hani gezerken şu ne bu ne diye sorular sormam fazla ama bu konu üzerine çalışmayı kafama koydum, en azından kelimeler üzerinde uzmanlaşmak için uğraşacağım. öteki de zamanla olur herhalde, deneyim dediğin durmadan artar.
doğada bulunan veya sanatçının imgeleminde yaşayan her türlü gerçekliklerin sanatsal dizgiye aktarılması eylemidir. betimleme kavramı hemen hemen sadece resim sanatı için geçerlidir. betimleme işlemi dış dünyadaki bir varlığın sanat yapımında yeniden üretilmesi anlamına gelir. bu varlık canlı, cansız veya düşsel olabilir ve betimleme işlemi sonucunda iki boyutta yani, resim düzlemi üzerinde resmedilerek yeni bir gerçekçilik kazanır.
