bismillah rahman yani dünya da mümin ve müminata, kafir ve kafirata, inam ve ihsan edici olan. rahim ise ahirette yanlız müminlere ihsan edici olup, kafirlere ise azabı ile muamele eden hz. Allahın ismi ile anlamındadır.
insan 'besmele ile' ve 'besmele'deki rahmet sıfatı ile; yıkıcı değil yapıcı olduğunu, zorlaştırıcı değil kolaylaştırıcı olduğunu, ayrılıkçı değil birlikçi olduğunu, belirsizlik içinde değil belirlilik içinde görevli olduğunu hatırlamış olacak ve allah'a dolayısıyla diğer insanlara karşı taahhütte bulunmuş olacaktır.
insanın 'rahmet' sıfatı içinde kendi yolunu çizebilmesi için herkesi dinlemesi ve en iyi yolu seçmesi gerekmektedir.
ayrıca, iyilikte başkaları ile yardımlaşmalıdır. tek başına iyi olmak yerine topluca iyi olmak yolunu tutmalıdır.
başka insanlara nefret ve düşmanlık beslemek yerine, onları sevmeli ve onların kötülükleri varsa ıslah etmelidir. kindar ve saldırgan olmamalıdır.
nihayet, rahmet sıfatının bir gereği olarak adil de olmalıdır. haksız olanın tarafını tutmamalı ve mağdura yardım ederek kötülüklerin giderilmesine çalışmalıdır.
insan, allah'ın rahmet sıfatının kendisinde tecelli etmekte olduğunu ve kendisinin allah'ın halifesi olduğunu unutmamalıdır.
Allah'ın ismi ile başlangıç yapmaktır. kutadgu bilig'in başındaki "bayat atı birle sözüg başladım" cümlesi de bir türkçe besmele sayılabilir. ayrıca bir işe besmele ile başlamanın esrarlı bir biçimde hayırlara vesile olduğu şahsım tarafından gözlemlenmiştir.
müslümanın en büyük dualarının başında gelen cümle.
bir işe başlarken o'nu anmak, o'nun sıfatlarını söylemek, o'ndan yardım istemektir.
değerini bilmeye gayret edenler için gün içerisinde kaç kere tekrar edildiğinin sayısı belirsizdir.
ALTINCI SIR
Ey hadsiz acz ve nihayetsiz fakr içinde yuvarlanan bîçare insan! Rahmet, ne kadar kıymettar bir vesile ve ne kadar makbul bir şefaatçi olduğunu bununla anla ki o rahmet, öyle bir Sultan-ı Zülcelal'e vesiledir ki yıldızlarla zerrat beraber olarak kemal-i intizam ve itaatle -beraber- ordusunda hizmet ediyorlar. Ve O Zat-ı Zülcelal'in ve o Sultan-ı ezel ve ebed'in istiğna-i zatîsi var ve istiğna-i mutlak içindedir. Hiçbir cihetle kâinata ve mevcudata ihtiyacı olmayan bir Ganiyy-i Ale'l-ıtlak'tır. Ve bütün kâinat taht-ı emir ve idaresinde ve heybet ve azameti altında nihayet itaatte, celaline karşı tezellüldedir.
işte rahmet seni ey insan! O Müstağni-i Ale'l-ıtlak'ın ve Sultan-ı Sermedî'nin huzuruna çıkarır ve ona dost yapar ve ona muhatap eder ve sevgili bir abd vaziyetini verir. Fakat nasıl sen güneşe yetişemiyorsun, çok uzaksın, hiçbir cihetle yanaşamıyorsun. Fakat güneşin ziyası, güneşin aksini, cilvesini senin âyinen vasıtasıyla senin eline verir.
Öyle de o Zat-ı Akdes'e ve o Şems-i ezel ve ebed'e biz çendan nihayetsiz uzağız, yanaşamayız. Fakat onun ziya-i rahmeti, onu bize yakın ediyor.
işte ey insan! Bu rahmeti bulan, ebedî tükenmez bir hazine-i nur buluyor. O hazineyi bulmasının çaresi: Rahmetin en parlak bir misali ve mümessili ve o rahmetin en beliğ bir lisanı ve dellâlı olan ve Rahmeten li'l-âlemîn unvanıyla Kur'an'da tesmiye edilen Resul-i Ekrem aleyhissalâtü vesselâmın sünnetidir ve tebaiyetidir. Ve bu Rahmeten li'l-âlemîn olan rahmet-i mücessemeye vesile ise salavattır. Evet, salavatın manası, rahmettir. Ve o zîhayat mücessem rahmete, rahmet duası olan salavat ise o Rahmeten li'l-âlemîn'in vusulüne vesiledir. Öyle ise sen salavatı kendine, o Rahmeten li'l-âlemîn'e ulaşmak için vesile yap ve o zatı da rahmet-i Rahman'a vesile ittihaz et. Umum ümmetin Rahmeten li'l-âlemîn olan Aleyhissalâtü vesselâm hakkında hadsiz bir kesretle rahmet manasıyla salavat getirmeleri, rahmet ne kadar kıymettar bir hediye-i ilahiye ve ne kadar geniş bir dairesi olduğunu parlak bir surette ispat eder.
Elhasıl: Hazine-i rahmetin en kıymettar pırlantası ve kapıcısı Zat-ı Ahmediye aleyhissalâtü vesselâm olduğu gibi en birinci anahtarı dahi Bismillahirrahmanirrahîm'dir. Ve en kolay bir anahtarı da salavattır.
ﺍَﻟﻠّٰﻬُﻢَّ ﺑِﺤَﻖِّ ﺍَﺳْﺮَﺍﺭِ ﺑِﺴْﻢِ ﺍﻟﻠّٰﻪِ ﺍﻟﺮَّﺣْﻤٰﻦِ ﺍﻟﺮَّﺣِﻴﻢِ ﺻَﻞِّ ﻭَ ﺳَﻠِّﻢْ ﻋَﻠٰﻰ ﻣَﻦْ ﺍَﺭْﺳَﻠْﺘَﻪُ ﺭَﺣْﻤَﺔً ﻟِﻠْﻌَﺎﻟَﻤِﻴﻦَ ﻛَﻤَﺎ ﻳَﻠِﻴﻖُ ﺑِﺮَﺣْﻤَﺘِﻚَ ﻭَ ﺑِﺤُﺮْﻣَﺘِﻪِ ﻭَ ﻋَﻠٰﻰ ﺍٰﻟِﻪِ ﻭَ ﺍَﺻْﺤَﺎﺑِﻪِ ﺍَﺟْﻤَﻌِﻴﻦَ ﻭَ ﺍﺭْﺣَﻤْﻨَﺎ ﺭَﺣْﻤَﺔً ﺗُﻐْﻨِﻴﻨَﺎ ﺑِﻬَﺎ ﻋَﻦْ ﺭَﺣْﻤَﺔِ ﻣَﻦْ ﺳِﻮَﺍﻙَ ﻣِﻦْ ﺧَﻠْﻘِﻚَ ﺍٰﻣِﻴﻦَ
