günümüzde sanayide yaygın olarak kullanılan aromatik hidrokarbondur..
1825 te michael faraday balina yagından elde edilen aydınlatma gazında benzeni ke$fetmi$tir ve daha sonra 1845 te onu kömür katranında ayırmayı ba$aran alman kimyager a.w.von hoffman cıkardıgı maddeyi benzen olarak adlandırmı$tir..
benzen kendine özgü kokusu olan renksiz bir sıvıdır.kaynama sıcaklıgı 80.1 C,ergime sıcaklıgı 5.5C dir.
ayrıca benzen oldukca zehirli bir madde olup,cikardigi buharlar uzun süreli solundugunda kan kanserine yol acmaktadır..
kullanım alanları:
-endüstride plastik imalinde kullanılan stiren ve fenolun sentezinde başlangıç maddesi olarak,
-naylon bileşenlerinde, sentetik deterjan imalinde,
-Uçak benzinlerinde, boya yapmaya yarayan anilinin başlangıç maddesi ve böcek öldürücü olarak,
almancası ki bulan kimyager de alman ,benzoldur. bi çok yerde de , orijinal ismiyle kullanılır. apolardır yani kutupsuzdur , bu yüzden polar olan suda çözülmez. kanserojendir hatta ld50 dozaji 3,5g/kg.burdan "kanser yapmaz yapsa da bizim işçilere bişi olmaz" diyen fabrika sahiplerine selam da edelim.
sigara konusuna da değinilmiş ki günde 5 sigara içen kişi vucuduna * 2 mg benzen alır.tekrar edelim , bu 2 mg. bile fazladır vucut için. günde bi paket , sanırsam 10 sigara var her pakette , içenlere hesap kitap öneriyorum..
(bkz: benzoik asit)
kendine mahsus kokusu olan bir sıvı. Özgül ağırlığı 0,885, donma derecesi 5,5 alevlenme derecesi 80.15 derecedir. Açık havada is çıkararak yanar ve karbon dioksit ile su meydana getirir. Yanarken fazla enerji verdiği için patlamalı motörlerde kullanılan yakıtlara katılır. içildiğinde fazla bir zararı olmaz fakat değişik su buharlarının solunumu kısa zamanda ölüme sebep olur. Teknikte çoklukla taş kömürü katranın damıtılmasından ve ham gazın yıkanmasından elde edilmektedir. Bundan başka asetilen etilen metan gibi bileşiklerin kızgın borularından geçirilmesi ile de elde edilmektedir.
Motor yakıtlarına karıştırıldığı gibi insan ve hayvanlarda deri parazitlerine ve kurtlara karşı ilâç olarak; patlayıcı madde imalinde anilin boyalarda lâstik sanayinde kullanılmaktadır.
aromatik hidrokarbonların endüstride en çok kullanılanıdır. yapısındaki 3 adet çift bağın aromatik halka denilen ve tamamen istatistiksel olan şeyin oluşturması nedeniyle siklo hidrokarbonlardan ayrılır. toksiktir ve bunun sorun teşkil edeceği kullanım alanlarında yerini toluen alır. ancak yine de endüstride en büyük üretim payı benzene aittir.
aslen bir mimar olan alman kimyager FRIEDRICH AUGUST KEKULÉ tarafından bulunan fakat o zamanlar molekül yapısını bir türlü açıklayamadıgı bileşik. bir gün ruyasında bir yılanın dönerek kendi kuyrugunu ısırdıgını görür ve film kopar. artık halkalı ve birçok rezonans yapısıyla benzen bulunmuştur.
6 karbonlu, 3 tane çift bağ içeren siklik yapıdaki aromatik bileşik. 3 bağ rezonans halinde olup , hareket edebildiği için altıgen içinde bir halka olarak gösterilir.
c6h6 yapisina sahip halkali aromatik diye isimlendirilen bilesiklerdir.
Yapisindaki cift baglar (3 adet) konjuge olduklarindan yapiya kararlilik kazandirirlar ve katilma tepkimelerine karsi isteksizdir.
yer degistirme tepkimesi verirler. 6 karbom atomuna baglu 6 adet hidrojeni bulunur. iste yer degistirme tepkimesini de bu h lerin yapidan ayrilmasiyla verirler. ornegin nitrolamak istiyosun benzen halkasini(yani No2 eklemek)
yapman gereken o hidrojen ile No2 nin yerini degistirmektir. Hno3 eklersen , Hno3 deki oh ile benzen halkasindaki oh H2o olustururlar ve yapiya kalan No2 katilir.
nitro benzen elde ettin. bu islemi uc kere yaparsan bir de ch3cl ekleyim klor ile h i alirsin ve yerine ch3 koymus olursun,
al sana TNT YAPISI.
