atatürk öleli henüz bir yıl olmuştu, ismet inönü cumhurbaşkanı, refik saydam başbakandı. avrupa da çıkan savaş ülke sınırlarına dayanmıştı. türkiye istemese de bu savaşın içinde kalabilrdi. seferberlik ilan edildi.
Savaş nedeniyle, başta tahıl ürünleri olmak üzere, pek çok ürün stoklanıyordu. türkiye’deki limanlardan kalkıp ülke dışına mal taşıyan gemilerin, belli yörelere gitmesi savaş gemilerinin saldırısına uğrama tehlikesine karşı yasaklandı.
limanlara mal giriş çıkışı neredeyse durma noktasına geldi.
böylece hem üretilen malların dışarıda satılması hem de dışarıdan temel malların alınması olanaksızlaştı.
Mal gidiş ve gelişinin durma noktasına gelişinin de etkisiyle; iç piyasada büyük bir daralma kendini gösterdi.
fiyatlar hızla yükseldi.
kimi temel tüketim maddelerinin piyasada bulunması olanaksız duruma düştü.
karaborsacılık büyük kentlerde çoğaldı.
ikinci dünya Savaşı’na katılan devletlerin tümü yerle bir oldu.
milyonlarca insan yaşamını yitirdi, milyonlarca çocuk yetim kaldı.
türkiye bu savaşa katılmama başarısını gösterdi ve tek bir insanın burnu savaş nedeniyle kanamadı.
türkiye savaşa girmemişti ama, savaşın bütün insanlığa yüklediği ekonomik yük, onun da omuzlarındaydı.
sonradan, inönü’ nün savaşa katılmayışını “ milletin erkekliğini öldürdün! sen bizi aç bıraktın!”
diye söylenenlere
ismet Paşa’nın verdiği yanıt şöyleydi:
-“Ben sizi aç bıraktım ama babasız bırakmadım!”
