herkesin aşk acıları vardır benimse arkadaşlık acılarım diyerek kendi kuşağının harab edilmesini çok iyi betimlemiş dirayetli, cesur sosyalist kadın lider . türkiye'nin rosa luxemburg'u.
behice boran (1910-1987): burda'da doğdu. ortaokul ve liseyi istanbul amerikan kız koleji'nde tamamladıktan sonra 1939'da mihigan üniversitesi sosyoloji bölümünü bitirdi. aynı yıl ankara üniversiesi dil ve tarih coğrafya fakültesi sosyoloji bölümüne doçent olarak atandı. 1941-1942 yıllarında yurt ve dünya 1942-1944'te adımlar dergilerini yayımladı ve bu dergilerde gençliğe, işçi ve köylüye ilişkin toplumsal, bilimsel yazılar yazdı. bu yazıları ve siyasal düşünceleri gerekçe gösterilerek 1948'de üniversiteden uzaklaştırıldı. bu olaydan sonra istanbul'a yerleşen boran, kurucusu ve genel başkanı olduğu "barışseverler cemiyeti"nin tbmm'ye çektiği bir telgrafla, kore'ye asker gönderilmesini kınaması üzerine dernek yöneticisi arkadaşlarıyla tutuklanarak, 1950 yılında 15 ay hapis cezasına çarptırıldı.
boran bu olaydan sonra siyasete atıldı ve 1962'de girdiği türkiye işçi partisi 'nden (tip) urfa milletvekili seçildi.
1965-1970 yılları arasında boran, tip içinde "milli demokratik devrim" tezini savunanlara karşı çıkmaktaydı. ayrıca "türkiye'ye özgü bir sosyalizm" konusunda parti genel başkanı mehmet ali aybar 'la da görüş ayrılığı içindeydi. bu çatışmalar aybar ve arkadaşlarının partiden ayrılmaları ile sonuçlandı ve boran 1970' te parti genel başkanlığına seçildi.
12 mart darbesinden sonra boran ve arkadaşları tutuklandılar. tip kapatıldı ve boran, 13 yıl hapis cezasına çarptırıldı. 1974'te af yasası ile özgürlüğüne kavuştu. 1975'te tip'i yeniden kurarak genel başkanı oldu. 12 eylül darbesinden sonra ise yurt dışına çıktı. 8 yıla mahkum edildi. yurda dön çağrısına uymadığından 5 haziran 1981'de yurttaşlıktan çıkarıldı ve mallarına el kondu. 10 ekim 1987'de brüksel'de öldü.
boran'ın toplumsal yapı ve araştırmaları(1945), türkiye ve sosyalizm sorunları(1968) gibi yapıtları vardır.
kaynak: (bkz: türkiye'de gericilik 1950-1990)
türkiye demokrat parti iktidarı'nda sadece üç kişinin imzasıyla kore'ye asker gönderme kararı aldığında, emperyal güçlerin çıkarları için mehmetçiğin ölmesine karşı çıkan ve bunun için de hamile olduğu halde hapse atılan, popülizmle halkı uyutup, sömürüp, ona her kötülüğü, başka devletlerin çıkarları uğruna ölümü bile reva görenlerin aksine ülkesini ve insanını seven, bu uğurda, insanlık için çok ağır bedeller ödemiş, gerçek bir aydın, mert bir kadın, brecht'in tanımının hakkını veren bir insandır.
bir dönem mehmet ali aybar'la birlikte hareket etmiştir.
1968'de SSCB'nin çekoslovakya'yı işgalinde ters düşmüşlerdir.
(bkz: prag baharı)
boran breznev doktrininin sempatizanı olarak işgali savunmuş,aybarsa daha insancıl,daha "liberal" bir sosyalizmden yana olduğundan işgale muhalif olmuştur.
"Aziz Türk Halkına,
Adnan Menderes Hükümeti, Kore'de harp etsin diye 4500 Türk çocuğunu General Mac Arthur'un emrine veriyor.
Adnan Menderes Hükümetinin bu kararı Türk Milletine nasıl gösterilirse gösterilsin Amerikan menfaatleri uğruna harbe katılmamız demektir. Hükümet bu kararını Amerika'nın zoru ile vermiştir." dedi diye türkiye'deki sağcı bir hükümet tarafından 15 ay hapse atılmış insan evladı. bu ülkede kim doğruyu söyledi ise zulüm görmüştür. kim gençleri doğru yola çağırdı ise hapse atılmıştır.türkan saylan da bu halkın gençlerinin önünü açmak için çaba göstermiş ama o da devlet eli ile hırpalanmayla, önüne get çekilmeyle karşılaşmıştır. bu ülkede doğru söyleyenler dokuz köyden işkenceler içinde kovulmuştur.
çok değerli sosyolog. tip lideri. insan odaklı bilim çalışmaları akademik değer açısından paha biçilmezdir. zamanında tip'in güleryüzlü sosyalizmini savunan mehmet ali aybar'la fikirsel mana da ayrı düşmüştür.
kendisi türk politik ve sosyo kültürel hayatı için çok önemli bir kişiliktir.
şuan türkiye işçi partisinin içler acısı durumunu görmediği için kendisini şanslı görmeli! bu da benim naçizane fikrim. nerede o zamanki tip, nerede şuanki işçi partisi?
düşününce boğuldum, ürktüm, kaldım.
türkiye sosyalist hareketine bir dönem yön vermiş mücadele insanı. hele yasaklanan taksim meydanına 1 mayıs da çıkışını gözümün önüne getiriyorumda kendisine birkez daha hayran bırakıyor.
