nambır eyht çok çok güzel bir senfonidir. bu senfoiniyi tanımazlar, sonra da tanıyınca "hoppaaallaaa bu kadar güzel bi eseri niye şimdiye kadar tanımamışım lan ben!!" derler.
dokuz, zaten belki de yazılmış en ünlü senfoni olmuşken, onun hemen önündeki 8, nedense kıyıda köşede kalmış bir eserdir.
öyle kıyıda köşede kalmıştır ki- kaç yıl sonra ilk büyük müzik entry´imi bu senfoniye adamama sebep olmuştur, hayretle gördüm ki, bu entry bu senfoni hakkında girilmiş ilk entry olacak. hayret !!..
önce bilinen girişlerden birisiyle başlayalım- sekiz, hoş , aaa lezzetli , amanda ne güzel, bi senfoni falandır da "gaccııııırrtt" diye de kazık bi senfonidir. klasik bi orkestra kullanılmıştır bu senfonide de. klasik orkestra nedir- ona daha önce değinmiştim, bi kere de burada değineyim- klasik periyod- müziğin barok, ve preklasik -johann christian bach ve boccherini benzeri periyod- tan sonra gelen müzikal periyod olan "klasik periyod" ta- bunu da uzun yazmamın sebebi "klasik müzik" söylemiyle karışmasını istemediğim için- işte bu bahsi geçen klasik periyodta senfonik müzik yazımı için kullanılan orkestraya "klasik kadrolu-oturmalı orkestra" denir (klassisch besetztes orchester).
bu konunun nambır eyht için en önemli özelliklerinden birisi de tabii ki, bestecimiz ludwig´in bir sonraki senfoni de "yırtarım dağları enginlere sığmam taşarım" diyeceği için, aynı zamanda da - tabii o zamanlar bunu kendisi bilmiyor olmakla birlikte- klasik periyod un son, romantik periyodun da ilk bestecisi olmasından gayrı, klasik senfonik orkestranın "son" kullanımı, o periyod açısından, bu senfonidedir !!...
bu "köprüden önceki son çıkış" senfonisinin bir diğer matrak özelliği de, bestecimiz ludwig in klasik orkestrayı kullanıyor olmasına rağmen gene de son derece değişik, pek bi klasik periyoda uymayan romantik geçişleri bu orkestraya yaptırması olayını aynen duyarız.
e bu entry´i de uzun olacak galiba, olsun, n´apalım, okumak istemeyen burada bıraksın.
nr.8 dört bölümlüdür, bu haliyle "kelli felli "bi senfonidir, yani öyle hiç de küçümsenmeyecek bir senfonidir. ludwig abimizin yazdığı "reklamlarda en çok çalınan" 5.senfonisiyle bu sensonfi arasında kalite olarak hiçbir fark yoktur, sadece nambır fayf , nambır eyt´ten 1500 kere falan daha ünlüdür !!...
dört bölümün başlıkları 1) allegro vivace a con brio (hızlı yani) 2) allegretto scherzando ( orta karar, çok hızlı diil) 3) tempo di menuetto ( vals benzeri, ama diil) 4) finale: allegro vivace (finaüçl - dörtnala)
allegro vivace a con brio ; tempo alla breve, şeklinde bi bölümdür, aslen üç vuruşludur, ve vuruşa gene verebileceğimiz en iyi örnek - vals temposudur !! yani vuruş kendi içinde ikiye değil üçe bölünür.
çok özel birşeydir bu. şöyle bi düşününce ilk bölümü 3 vuruşlu bir senfoni yoktur. senfoni dediğin "oturaklı" müziktir, adam gibi 4 4´lük ölçüde yazarsın senfoniyi...3 vuruş da neyin nesidir?...birinci tema "hoyydaa bre" diye giriş yapar, yani öyle lafı dolandırmaz. bu, çok güzel bir temadır. gerçekten harikulade bir temadır.m gerçekten bir "heroic" kahramanca bir giriştir bu... bu girişi duyduktan sonra dinleyende oluşan "yok mu abi bi devrim falan, gidip yapıverelim!!" hissi, bundandır !!;;)) sonra güçlü vuruşlar ve arayışlar içinde , gerçek bir lezzet olan "ikinci temayı" bulur bu bölümde ludwig...bu çok birbirine geçen, gerçek bir ustalıkla yazılmış, nefeslilerden başlayan yaylılara(kemanlara) , ve sonunda da çelllolara uzanan o güzelim geçişler bu ikinci temanın ana özelliğidir- armonik olarak da çok enterasandır 2.tema...
ritmik- müzikte ritmik dengelerle oynama sanatı- hemiollen ve meşhur tempo di tre boito işte tam ikinci temanın sonunda gelmeye başlayacaktır...3 vuruşun içine 2´vuruşlu müzik yazma sanatı- efenim 2 tane 3 vuruş- 6 v uruş yapar, ben ludwig van beethoven sam, o 6 vuruşu, müzik sanatının şaşkın bakışları arasında, hem 2+2+2, hem de 3+3 şeklinde bölerim- ki bu hiç de komik bişey diildir, haddızatında bir devrimdir !!...ve öyle hiç kendisini de göstermeden " yaptııımmm, oldu bitti anasını satiim" diyo !!...
dinleyiciye not;
bu bölümü dinledikten sonra - ikinci bölüme geçmeden en az bir kere daha dinleyiniz !!
ikinci bölüm - allegretto scherzando ....işte beethoven´ın acayip bir suratlarından birisi de bu bölümdür.. beethoven, çok aksi, ciddi, suratı asık, adamı derinden yaralayan, ağlatan , yapma yaa bu kadar da vurma dedirten bir bestecidir...yazdığı dram dolu müzikleri burada sıralamaya gerek yok, mutlaka çoğunuz zaten tanıyosunuzdur.
allegretto scherzando - çok garip bir biçimde, hiç bi şekilde beethoven dan beklenmeyecek şekilde , güneş dolu, aydınlık dolu bir bölümdür- öyle ki, beethoven ı iyi tanıyıp, bu senfoniyi tanımayan birisi senfoniyi bu bölümden itibaren dinlemeye başlayacak olursa -"hoppala yanlış cd taktım galiba" diyecektir.
bu bölüm adamda bağımlılık yapar !!...yalnız kaşla göz arası bi "devrimcik" yapmayı da ihmal etmez. çok matrak bi şekilde beethoven bu bölümde yaylılara pizzicato yaptırır, ve bu pizzicato -pizzicato kemanı yayla değil parmakla çekme sanatına denir- ve bu pizz çok garip bi biçimde melodisel diil ritmik bir öğedir !!...allegretto scherzando, beethoven ın bütün eserleri bazında yazdığı en güzel bölümlerden birisidir. ki bunun op.93 bir eserde olması, bestecinin hayatının tamamıyla b.ka sarmış bi vaziyette olmasıyla tamamen ters orantıda bi çelişkidir bu.
kendini bigün kötü mü hissettin, kafan mı bozuk, bi ölçek allegretto scherzando al, geçer !!
mesela ben- bu bölümün neden beethoven yazdığı en ünlü bölümlerden birisi olmadığını hiçbir zaman anlayamadım.
3.bölüm - bir menuetto , dur- beethoven "son bir kere" klasik müzikal periyoda geri döner, bir kez daha nereden geldiğimizi hatırlatalım, der...çok leziz ve çok güzel bir bölüm bu da...ve evet- gene mutluluk dolu !!
finale ; şu eski tartışmaya girmeyelim, hani orkestrasyon konusunda, zaten entry bayaa uzun oldu, okuyanın sabrını çok zorlamayalım- bu bölümde bir tür "insanlığa orkestrasyon dersi" verilir, sadece o kadarını söyleyelim. çok çeşitli arpejlerle çok değişik enstrumanların birlikte kullanılmaları sonucu harikulade soundlar elde edilmiştir bu bölümde - e bu da haliyle acayip bi durumdur çünkü bu senfoniyi yazdığında beethoven "kapı" gibi sağırdı !!- bu bölümde beethoven ın çok heyecan verici ritmik ve melodik denemelerine rastlarız.
son bölüm adamı ilk dinlediğinde çok feci çarpar, bi sürü şeyi kaçırırsın, bu bölümü de birkaç kere dinlemenizi kuvvetle öneririm.
bu güzel senfoniyi, birçok iyi yorumdan dinleyebilirsin - ilk aklıma geleni tabiatıyla bernstein-new york philarmonic yorumudur, e tabii karajan-berlin filarmoni de hiç fena diildir.
bir başka tavsiyem de, çok iyi equalizer sistemi olan, bası tizi iyi ayarlanmış bir alette dinlemenizdir, özellikle allegretto scherzando´daki enfes bas hareketlerini dinleyicinin duyması müzikten alınacak zevki 5´e 10´a katlayacaktır.
