bilal'in yakın zamanda erkek kardeşini boğdurtması ile sonuçlanabilecek sistemdir.
emine sultan bir iki gün ağlar sonra sümeyye ile birleşip çeşitli harem oyunları yapar ve istediği kişiyi de sadrazam yapar.
bilal sarayın bahçesinde cariye kovalarken iki hanım sultan ülkeyi yönetir.
işin kaymağını da damat ( sümeyyenin kocası ) yer.
düşündükçe insanın içini karartan sistem. Ciddi ciddi bu adam bizi uçuruma sürüklüyor. Sonumuz hiç hayırlı değil ben söyleyeyim. Bu halk akıllanmaz. Referandum da yine alır istediği sonucu dikta.
Devlet başkanı denetlenebilirse geçilebilir. Iyi de olur. Fakat devlet başkanı denilen zat sultan gibi haklara sahip olursa çok büyük sıkıntı olur iç savaşa kadar yolu var bunun.
tecrübelerimden yola çıkarak şunu rahatlıkla söyleyebilirim ki; bir boka benzemeyen sistem. bakın rahatlıkla söyledim. misal; ilkokuldayken bizim bir sınıf başkanımız vardı. tek işlevi konuşanları tahtaya yazmaktı. uzaktan parmak sallayıp "çıkışta görüşürüz" denildiğinde kuzu kuzu ismimizi tahtadan siliyordu sevgili başkanımız.
başkanlık sisteminin bu topraklara uygun olduğunu düşünmüyorum. fakat eklemem gerekli ki mevcut sisteminde sorunlarımızı çözecek bir sistem olmadığı açıktır. uzun uzun abd de şöyle orta asya da böyle fransa öyleyken italya bambaşka ne güzel isviçre yazacak halimde yoktur.
eminim kimse ülke yönetimini ve böyle büyük bir imkanı halka tam olarak vermeyide düşünmeyecektir. bu düşünceyle ak parti iktidar hep bende kalsın diye başkanlığı, muhalefette arada sırada bizde ucundan yalanırız diye parlementer sistemi savunacaktır.
Amerika'daki sistemin Türkiye üzerinde olmasının neden kötü olduğunu şöyle açıklayayım.
Monroe Doktrini diye bir şey duydunuz mu bilmiyorum. Ama bilmeyenler için kısaca açıklamaya çalışayım. 1820 li yıllarda kabul edilmiş 4 maddelik bir politik görüştür. Çok ayrıntıya girmeyeyim, kısaca Amerika bu politika ile Avrupa devletlerine "pasifiğin o yanı size ait, bu yanı bize ait" demiştir. Dünya savaşları patlak verene kadar (ki iki dünya savaşı arasında da kullanılmış bir politikadır) devam eden bir politik görüştür. Amerika bu politika ile Avrupa devletlerinin hiçbir işine karışmamayı seçmiş, bunun yanı sıra hiçbir ülkenin kolonileşme aktivitelerini kendi ülkesi üzerinde yapılmasına izin vermemiştir. Peki Amerika dünyaya uzun yıllar hiç karışmamışken, nasıl hayatta kalabilmiş ve bugün nasıl dünyanın en büyük gücü haline gelmiştir?
Yanıt aslında gayet basittir. Amerika'nın kullandığı Monroe Doktrini sayesinde Kuzey ve Güney Amerika'da bulunan bütün ülkeleri kendine bağımlı yaparak kara sınırlarında bulunan herhangi bir devletten gelebilecek saldırı ihtimalini yok etmiştir. Etrafınızda size saldırabilecek bir ülke yokken, tehlike oluşturabilecek ülkelerin Pasifik Okyanusu'nun her iki yanının diğer kıyıları kadar uzakken kendini dünyadaki diğer ülkelerin birbiri ile çekişmesinden izole edebilmiş ve gelişme imkanına fazlasıyla sahip olmuştur.
Şimdi gelelim konumuza. Amerika'daki sistemin Türkiye'de uygulanmasının nesi kötü? Kötü olan tarafı şu: Amerika'nın kara komşuları kimler? Kuzeyde Kanada, güneyde Meksika. Başka? Yok. Amerika ile başedebilirler mi? Hayır. Amerika'daki herhangi bir eyalet "biz Kanada/Meksika ülkesine bağlanıyoruz" diye karar verebilirler mi? Ya da binlerce kilometre uzaktaki Avrupa ülkelerinden birine bağlanma kararı alabilecek bir eyalet var mı? Bu sorunun yanıtını kendiniz verin.
Peki bizim kara komşularımızı bir sayalım mı?
Bulgaristan
Yunanistan
Gürcistan
Ermenistan
iran
Irak
Suriye
Ki bunlar yalnızca kara sınırımızın olduğu ülkeler. Aynı denizi paylaştığımız ülkeleri saymaya kalkarsam kafa ağrıtmış olacağımın farkındayım. Ama ben Rusya ile başlayayım, siz gerisini getirin işte.
Amerika'daki bazı eyaletlerin kimisi Almanya'ya bağlanma eğilimi gösterir, kimisi ingiltere'ye. Ama kimse böyle bir şeyi yapamaz. Ancak Türkiye'de bu işler böyle değil, hepimiz biliyoruz. Doğuda Kürdistan kurulmasını isteyenlerin amacı, hem NATO'nun 2. büyük ordusuna sahip ülkenin gücünü zayıflatmak hem de kopan toprak parçalarını Kürdistan'a monte ederek Kürdistan'ı el altından gerek ekonomik olarak gerekse doğrudan saldırı ile kuşatma altına alarak veya alma tehdidi ile kontrol altına almaktır. Sanıyorlar ki "biz özerk olacak, kendi ülkemizi kuracazzz", adama gülerler. O toprakları kime yedirdiler ki size yedirsinler... Azıcık tarih kitabı okuyun. Sonra ilber ORTAYLI "cahilsiniz" deyince makara yapıyorsunuz. Adam haklı, valla haklı...
Dibimizdeki Irak'a Amerika girdiğinde kimin sesi çıktı? Kürdistan'ın kurulduğunu farzettiğimizde oraya bir ülke saldırdığında eski gücünde olmayan Türkiye'nin sesi çıkar mı sanıyorsunuz?
Özetle; Amerika'nın arkası sağlam. Etrafında tehdit oluşturabilecek bir ülke yok, dolayısıyla toprak kaybı kaygısı yok. Amerikalılara sorun, hangi ülke kiminle savaşıyor onu bile bilmezler. Hatta Türkiye'yi bilmeyen, hala "Ottoman Empire" diyen insanlar bile var Amerika'da. O derece dünyadan izoleler.
Yukarıda yalnızca ABD'deki sistemin Türkiye'ye gelme ihtimaline göre yorum yapmış bulunuyorum. Nedenini anlatabilmişimdir umarım. Başınızı ağrıttıysam kusura bakmayın...
Bizim ülkemize başkanlık sistemi gelirse, sanıyorum ABD'deki sistemden ziyade Fransa'daki yarı başkanlık sistemi tarzında bir sistem gelir kanaatindeyim. iyi mi olur, kötü mü olur bilemem. Karar vermeden önce sistemlerin ayrıntılarını araştırmak, özellikle hukukçuların fikirlerini almak gerekiyor. Ama bizim ülkemizde malesef herkes her şeyi biliyor maşallah...
göz göre göre parçalanmayı göze almak demek. bu sistemi başarıyla uygulayan tek ülke amerika. adamların içinde ırksal çeşitliliğe girmeye gerek yok fakat onların sahip olduğu amerikan milliyetçiliği de başka hiç bir ülkede yok. bu adamlar değil mi yaptığı filmlerde bile arada çaktırmadan marşını vermeler, kenara köşeye bayrağı sıkıştırmalar... bizim için geçerli mi bu? tabiki hayır... yıllardır türk kimliğini kaldıramayan farklı etnik kökenlere ait gruplar bu sistemle çok daha rahat bölücü faaliyetlere geçebilir.
hı bir de sırf kişisel çıkarları için güç sahibi erk sahibi olmak için komple ülkeyi cadı kazanına çeviren adamların ' biz bu vatana sevdalıyız yeaa' diye mitinglerde bağrınması ne kadar ironik değil mi?
Amerikan halkı amerikaya amerikan ruhuna amerikalı olmaya inanıyor. Anayasa onlarda kısa net ve birleştirici.
Biz anayasa bile yazamıyoruz çünkü toplum kesimleri consensus içinde değil ve sosyal yapı daha da ayrışıyorken başkanlık sistemi bizi mutlu etmez.
Zaten başkanlık sistemi eyalet sistemi olmayan bir ülke için gerekli de değil. Mesele yargı denetiminden bağımsız "başkanlık emri" yazan sorgulanamaz emirler vermekse onu amerikada yapan taşın altına elini de koyuyor.
Gerisinde radikal islamcıların otoriter bir islam devleti dayatma ümidinde oldukları bir başkanlık sistemi, ve arkasında Akp. Siz her ne kadar siyaset desenizde ben sadece perde diyorum. Gerçekleri çok sonra ortaya çıkaracak bir perde.
Kuvvetler ayrılığı prensibine dayanan, yürütme organının cumhurbaşkanı ve başbakan olarak çift başlı olmadığı, temsili demokrasi sistemine göre hazırlanmış cumhuriyet rejimlerine özel bir yönetim sistemidir. '' kongre hükümeti '' olarakta adlandırılır.
Yasama yetkisi; Kongre adı verilen temsilciler meclisi ve senatodan oluşan meclise,yürütme yetkisi başkana,yargı yetkisi ise yüksek mahkeme ve yerel alt mahkemelere aittir.
Başkan (President) :
yürütme gücü (Executive) başkana aittir. başkan aynı zamanda devlet başkanıdır(cumhurbaşkanı)
yürütme gücü: başkan yardımcısı ile beraber girdikleri genel seçimle adaylar arasından halk tarafından belirli bir süre için seçilir. seçildikten sonra kendi istediği kişilerle kabinesini oluşturur. bizim bildiğimiz anlamda bakan ve bakanlar kurulu yoktur. bizim başkan yardımcısı olarak bildiğimiz kişi ise vicepresident yani başkan vekilidir. başkanın görevden alınması yada ölümü halinde bir sonraki seçimlere kadar başkan olarak görev yapar yada başkanın ülkede olmaması halinde dönünceye kadar yetkilerini kullanır. yürütmede tek ve son söz söyleme yetkisi başkana aittir. sekreterleri ile kabinede görüşmeler yapıp fikir alışverişinde bulunabilir fakat sekreterlerin fikirleri başkanı bağlamaz. başkan istediği sekreterleri görevden alabilir. başkan executive denilen icra gücünü kullanırken executiveorder denilen başkanlık emirleri çıkartabilir. bu emirler kanun hükmündedir ve başkan bu yetkisini anayasadan almaz. bu yetki teamülen başkanlar tarafından kullanılagelmiş ve sistem içinde başkanın bu yetkisi kabul görmüştür. kongre başkana kanun hükmünde kararname yada çıkardığı kanunları düzenleme yetkiside verebilir. bunun için kongreden sınırları belirlenmiş yetki kanunları çıkartılmalıdır.Uluslararası anlaşmalar yapma görevi başkana aittir. yürütme organı çok güçlüdür. başkan sivil ve askeri tüm memur ve bürokratların mutlak başıdır. istediği kişinin görevine son verebilir. yüksek düzey bürokrat, asker ve hakimleri başkan senatoya aday gösterir. adayları başkanın partisi belirler ve başkana iletir bunların içinden seçtiklerini başkan senatoya bildirir. genelde başkanın adayları senato tarafından seçilirler. kongre tatilde ise başkan atamaları direk yapabilir. bu yöntem başkanlar tarafından sıklıkla kullanılmaktadır.
devlet başkanı yetkileri (President of the state) : başkan aynı zamanda devletin başıdır. ülkenin ve milletin bütünlüğünü temsil eder. devlet başkanı olarak yabancı ülke temsilcilerini kabul eder yabancı ülkelere elçi atamaları yapar. başkan tüm orduların başkomutanıdır. orduya taarruz emri verebilir. ülkeyi savunmak orduyu hazırlamak savaşı yönetmek başkanın görevidir. isterse başkan olarak savaş esnasında orduyu kendisi yönetebilir. Kongrenin kabul ettiği uluslar arası anlaşmaları onaylar bu şekilde anlaşmalar yürürlüğe girer.genel ve özel af çıkarma yetkisi başkana aittir. başkanın af yetkisi çok geniştir. bir yada birçok kişiyi yargılanmadan önce, yargılanma esnasında yada sonrasında cezasını çekerken kısmen yada tamamen affedebilir, suçunu ve cezasını hafifletebilir yada erteleyebilir. bunun için başkanlık emiri çıkartır ve kimin ne şekilde affedileceğini burada bildirir. başkanın kongreden çıkan kanunları veto etme yetkisi vardır. veto edilen bir kanun kongrenin her iki kanadından 3/2 çoğunlukla geçerse başkanın vetosunu geçersiz kılınabilir. başkanın veto ettiği bir kanunun tekrar kongreden çıkması çok zordur. kongreden çıkan kanunlar başkan tarafından onaylandıktan sonra yürürlüğe girer. başkan 10 gün içinde kanunları onaylamaz yada veto etmezse kanun onaylanmış sayılarak yürürlüğe girer.
Kongre (Meclis) : yasama yetkisi kongreye aittir. kongre temsilciler meclisi ve senato olmak üzere iki kanattan oluşur. bir kanunun çıkabilmesi için kongrenin iki kanadınınında kanunu onaylaması gerekir. senato başkanın atadığı kamu görevlilerini onaylamakla görevlidir bu yetki temsilciler meclisine karşı bir üstünlük algısı oluşturmaktadır ve üst meclis olarak adlandırılmaktadır. her vekilin kendi seçim bölgesi vardır ve vekiller seçmenlerine karşı sorumludur. seçim barajı yoktur. Kanun yapmak değiştirmek yada kaldırmak,savaş ilan etmek, para basmak, mahkemeler kurmak ve kaldırmak, uluslararası anlaşmaları onaylamak (3/2 çoğunluk ile),bütçeyi onaylamak, posta hizmetleri gibi işler kongrenin yetkisindedir. kongre başkanı görevinden alabilir bunun için soruşturma açılması ve suçlu bulunması gerekir. bu duruşmalara yüksek mahkeme başkanı başkanlık eder.
Yargı: yüksek mahkeme ve alt mahkemelerden oluşur. yüksek mahkeme bizdeki anayasa mahkemesi ve yargıtayın yetkilerine sahiptir. yüksek mahkeme anayasa aykırı bulduğu kanunları iptal edebilir. temyiz makamı yüksek mahkemedir. bildiğimiz anlamda idari hizmet veren danıştay tipi idari bir hukuk mahkamı yoktur. alt ve yüksek mahkemelerde verilmiş karar ve içtihatlarla idari hukuk oluşmuştur. amerikan anayasasına göre hiçkimseye bağımsız bir mahkeme huzurunda jüri tarafından suçlu ilan edilene kadar ceza verilemez. kıta avrupasından farklı olarak amerikan hukuk sisteminde içtihat hukuku vardır ve yargılamarda kişileri sadece jüri suçlu ilan edebilir. yüksek mahkeme başkanları ve hakimleri başkan tarafından senatoya aday gösterilir.
Başkanın meclise karşı en büyük fren sistemi vetodur. başkanın veto ettiği bir kanun meclisin her iki kanadınında 3/2 çoğunlukla tekrar kabul edilmesiyle yasalaşır. başkan veto yetkisiyle yasama organını geçici olarak durdurur.
Başkanın yargıya karşı fren sistemi tüm üst düzey mahkeme başkanı ve üyelerini başkanın belirliyor olmasıdır.
Meclisin başkana karşı olan en büyük fren sistemi bütçedir. kongrenin bütçeyi onaylamaması halinde hükümet goverment shutdown denilen kapanma olayıyla karşılaşır ve durur. bu durumda yasama üyeleri ile başkanın uzlaşmaktan başka bir şansı yoktur. bu durum sorunlu bir durum gibi görünsede kuvvetler ayrılığının tabi ve meşru bir sonucudur. zira bir kuvvetin diğerini durdurabilmesi gerekir.
Meclisin yargıya karşı fren sistemi ise başkan tarafından belirlenen adayların onaylanması ve sonrasında görevleri ile ilgili olarak işledikleri suçlardan dolayı mecliste yargılanabilmeleridir. meclis yeri geldiğinde bir mahkeme görevi yaparak tüm yüksek yargı başkanı ve üyelerini ve hatta başkanı bile yargılayıp cezalandırabilir.
Yargının meclise karşı fren sistemi ise meclisten çıkan yasaları iptal ederek yasamayı durdurmasıdır.
Yargının yürütmeye karşı fren sistemide idari kararlar vererek idari işlemleri iptal edebilier ve başkanın mecliste yargılanması esnasında yüksek mahkeme başkanı duruşmaları yönetir.
Bu şekilde her üç kuvvet çok güçlü olmakla beraber birbirlerini tamamen durdurabilecek yetkilerede sahiptirler.
bu şekilde başkanlık sisteminde kuvvetler birbirinden ayrı çalışır ve gerektiğinde birbirlerini karşılıklı durdurabilirler.Buna check and balance yani kontrol denge sistemi yahut denge fren sistemi denir. bununla güçlerin tekelde yoplanması ve haksız zorba bir yönetimin oluşmaması sağlanmak istenmiştir.
