Bağdat Baruthanesi, Şeyh Ömer Kapısında Tenbelhane denilen yerde kurulmuştur. Baruthanenin çarkları hayvan gücüyle döndürülmüştür. Kömürü miri ormanlardan kesilen kavaklardan sağlanmıştır. Güherçile ise Tâk-ı Kisrânın karşı kıyısındaki çorak araziden elde edilmiştir. Baruthane güherçile açısından son derece zengin yataklara sahipti.
Bağdatta tek bir baruthane olmadığı yönünde de bazı iddialar ortaya atılmıştır. Parry, bir mühimme kaydında rastladığı hükme atıfta bulunarak, 1573te Bağdatta 14 tane baruthane olduğunu ileri sürmüştür.
Bağdat Baruthanesi devlete sürekli barut sağlayan merkezlerden biriydi. Devlet bölgedeki kaynakları kullanmak ve barut üretimini artırabilmek için özellikle sefer zamanlarında, Bağdat Beylerbeyine sürekli baskı yapmıştır. Bağdat Baruthanesindeki hareketlilik devletin doğu ve güneye düzenlediği seferlerde olağandışı bir hal almaktaydı. Bağdat Baruthanesi Basra, Yemen ve Haleple birlikte bölgedeki kalelere ve sefer esnasında orduya barut sağlamaktaydı. Kıbrıs Seferi nedeniyle artan barut ihtiyacının bir bölümü Bağdat Baruthanesinden karşılanmıştır.
Bağdat Baruthanesinde faal olduğu yıllarda oldukça fazla miktarda barut üretilmiştir. Meselâ 1570 yılında 3-4.000 kantar, 1574/75de 2.500 kantar, 1575/76 tarihinde 5.000 kantar barut üretilmiştir.
Baruthanenin faaliyette bulunduğu süreleri kesin olarak tespit etmek mümkün olmamıştır. Ancak II. Mahmud döneminin son yıllarına doğru baruthaneyi yeniden aktif hale geçirmek için bazı teşebbüsler yapılmıştır106. 1838 tarihinde Bağdat Baruthanesinde 1 adet dink çarkının bulunduğu bu çarkın yetersiz olduğu ve bu nedenle 1 adet dink çarkının daha ilave olunmasına karar verilmiştir. Bu ilave ile birlikte baruthane binasının da genişletilmesi gündeme gelmiştir. 1851 tarihinde baruthanedeki tamirat tamamlanmış ve baruthane aktif olarak barut üretme çalışmalarına başlamıştır.
