küçükken bayram gelmeden günler öncesinden 'bayramlık'lar alınırdı,şimdiki gibi kendi seçtiğimiz,marka ya da 'yaea ondan merve'de de vaaer ben almaaem' tarzındaki saçmalık ve sahtelik barındırmayan kıyafetlerdi zira 'anne' seçmişti onları sana.sana düşen nerden alındığı,ne kadara alındığı ya da merve'de de olup olmadığı değil, kıyafetlerini dolaba asmak,arife gecesi de ayakkabılarını yanına alıp,ya da yatağın yakınında bir yerlere koyup onlara bakarak uykuya dalmak ve de alındığı günden bayrama kadar rutin aralıklarla kontrol etmek hala ordalar mı deyü.
arife günü anne baba ve bilimum akrabalarla birlikte mezarlık ziyareti yapmak da 'bayram' heyecanını barındırır.belki de hayatın boyunca hiç görmediğin hatta sen doğmadan yıllar öncesinde ölen 'akrabalarının' mezarı başında dua etmek,duygulanmaktır arife günü.her kabrin başında,içinde yatan kişiyle ilgili söylenecek şeyler vardır hep.'bu da dedenin babası.ah kızım çok emeği var bizde tehey teheyy' gibi aslında her arife günü dile getirilen ritüelleşmiş günün ardı arkası gelmeyen rutin cümleleri.
ziyaretler bittikten sonra da eve gelirken tuz alınır.evet evet,tuz.bu sadece bizim sülalede mi var bilmiyorum ama böyleydi.sebebini babama sormuştum ama hatırlamıyorum ne dediğini.niye tuz yahu?e tuzu alıp evin yolunu tutarsın evde kalıp mezarlığa gelmeyen evdeki bireyler ayağa kalkarlar sen evin içine girip oturana kadar.bunun nedenine de babam açıklamıştır mutlaka ama bilmiyorum,hatırlamıyorum neyse artık.
arife gecesi uyuyamazsın,bir türlü uykuya dalamazsın,yarın bayramdır,gezilecektir,para toplanacaktır,şeker ve tatlıda sınır olmayacaktır,candır canandır eş dost ziyaretleri.
bayram sabahı evin erkekleri bayram namazına giderler.ki hepsi sinekkaydı traş olmuşlardır,jilet gibi giyinmişlerdir,bi ağırbaşlılık,beyefendilik almıştır başını gidiyordur.kahvaltı edilir,ramazan/şeker bayramıysa kahvaltıdan sonra evde yaşlılar varsa 2'ye-3'e kadar beklenir ziyarete gelenler için, eğer yoksa büyüklü olan evlere ziyarete gidilir.şayet kurban bayramıysa kurban kesilir,ettir,ızgaradır,temizliktir derken ilk gün belki de ikinci gün müthiş bir 'hız-yorgunluk-telaş' üçlüsü içerisinde sıkışır kalır.eve misafir geldiğinde annenin 'kızım hatice teyzenlere kolonya döktün mü?şeker de tutsana' sözü sabırsızlıkla beklenir.şeker kasesi uzatılırken içinden hep bir tanesini kestirirsin gözüne,misafirlere tuttuktan sonra onu alır yersin.ha,senin gözüne kestirdiğini misafir aldıysa ve aynısından bi tane daha kalmadıysa (bkz: umut sarıkaya tipi mutsuzluk) yaşıyorsunuzdur,endişelenmeyin komşularınızda çok daha iyi çikolatalar şekerler sizi bekliyordur.
bayram tatilleri için hocaların yok lan ne hocası,örtmenlerin verdiği 'bayram ödevi' kasvetine ne demeli peki?böyle bi tatilde bacak kadar çocuğa ne ödevi verirsin,neden sorumluluk yüklersin bre örtmen kişisi,bırak dilediği gibi yesin içsin el öpsün para toplasın,s.kerler ödevini.
işte önceden böyleydi,çok güzeldi bayram günü,öncesi,sonrası...şimdi mi?evet bugün bayram,arife günü eve gelmek üzere yoldaydım;sadece yol kenarında bikaç saniye mezarlıklar görüyorum.yıllardır tek kelime etmediğim amcam ve kuzenimin trafik kazası geçirdiklerini ve çok ağır yaralı olduklarını öğreniyorum ve hiçbir şey hissedemiyorum,ziyarete de gitmiyorum.nedendir bilmiyorum.bu sabah da sıradan bir günmüşcesine uyanıyorum,kahvaltımı ediyorum,bayram sonrası gireceğim vizelere çalışıyorum.e s.kerler vizeyi diyor ve sözlüğe yazmaya başlıyorum,saatin farkına varıyorum yeniden derse devam ediyorum.yarın da ders çalışıyorum diğer gün de ankara'ya gidiyorum,bir bayram da böyle bitiyor.
iyi bayramlar!
sabahın köründe hevesle şeker toplamaya çıktığımız günlerdi. müstakil evlerle dolu mahallemizin yakınındaki bir apartmana - yakınlık göreceli tabi- gitmişiz. bir dairenin ziline basıyoruz ısrarla birkaç dakika. en sonunda uykulu gözlerle genç biri açıyor. uyandırmışız. şekeri de yok. biraz bekletip elinde cevizlerle geliyor. her bayram bu anım geliyor nedense aklıma. şimdi uykulu genç benim ama ısrarla kapı çalıp şeker bekleyen çocuklar yok artık. bu başlık altında varacağımız bkz belli. (bkz: nerde o eski bayramlar)
biraz daha büyüyünce komşu teyzelere bayramlaşmaya gitmeye başladık. bu kez kapıdan dönmeyip içeride oturmalı ziyaretler. takım elbise giymeyi çok seven bir arkadaşımla gezerdik hep. ona ne kadar şık olmuşsun diye iltifatlar dizip, kotu içinde hafif salaş bana sen de çok güzel olmuşsun diye yalandan laf söylemeyi ihmal etmezlerdi. kızardım ama çok da önemsemezdim. hala da takım elbise giymem bayramlarda. kendimce bir isyan sanırım, kim farkındaysa.
her yıl bana aynı ikilemi yaşatan günlerdir.20li yaşlarda biri olarak 30lu yaşlardakilerle tokalaşmalı mıyım, yoksa ellerini mi öpmeliyim.Olay anındaki kararsızlık, arada kalma çok can sıkıcı sözlük.
ilkokulda şöyle yazardım bayramlarla ilgili: insanlar kaynaşır, büyükler ziyaret esnasında mutlu edilir, küçükler sevinir hoplar zıplar.... burada önemli olan dersi bitirip, teneffüste kızlarla yerden yüksek oynamaktı. şimdi ise o bebe aklımla yazdığım ezber vıdı vıdıların doğruluğunu görüyorum. nenem ikram ettiği her şekeri aldığımda tüm dişlerini göreceğim şekilde, içten gülümsüyordu. dedem ise harçlık verirken yüzümdeki non-kanaatkar ifadeye aldırmaksızın omzumu sıvazlıyordu. hep mutluluk bunlar. her yer ilkokulda çizdiğim resimlerdeki gibi pastel boyayla boyanmıştı.
çok eskidendi belki el öpmeler, kenarı dantelli mendiller içinde şekerler,
avuca zor sığan kocaman 2,5 liralık bayram harçlıkları...
postacının getirdiği, uzaktaki dostların bayramı
kutlayan bayram kartlari...
aniden yok oldular, yittiler eskilerde bir yerlerde.
yıllarca sadece seyahate gidenler tesadüfen karşılaştılarsa kutladılar
birbirlerinin bayramlarını.
artık bayramlar sadece birer "fırsat" oldu, yorgun bedenlerin dinlenmesi için...
ve birgün sanal alemle tanıştık ve yeniden hatırladık bayramlaşmanın keyfini...
kenarı dantelli mendiller, parlak kağıda sarılı şekerler, madeni
2,5 liralık bayram harçlıkları yoktu belki ama bir küçük haber vardı dostlardan;
uzun süredir karşılaşmadığın, hala aynı adreste olup olmadığını bilmediğin...
sanal da olsa hatırlandığını, unutulmadığını öğrendiğin..
...ve eski, tek yaprak bayram kartlarında yazıldığı gibi:
iyi bayramlar
bu bayramda ;
kahkahalar, yeni heyecanlar, bebekler, düğünler, eğlence ve tatlı sürprizler olsun..
tatlılar olsun kazandibi, tarçınlı kurabiyeler, elmalı kekler, şekerli
kahveler. buluşmak için telefonlaşmalar olsun.. buluşmalar olsun,
kavuşmalar olsun..
ana babanın telefondaki sesiyle,
çıkarsa bir iki vefalı arkadaş, onların sesiyle/yazılarıyla,
vodafone'un ve başka uyduruk firmaların yazılımlarının gönderilmeye zamanlanmış iletileriyle,
ve sözde tanıdıkların toplu gönderilen kalıp iletileriyle
kısacası sadece 1000 kilometre uzaktaki ana babanın güzel sesiyle kutlanacak olandır.
bir sürü sinir bozucu akrabanın sabahın köründe evde koltuklarda yerlerini almasına sebep olacak günlerdir. çocuklar koltuk başlarında adeta baykuş gibi otururlar. ellerinde tabanca zigon sehpalarda içilen çaylar. bir de köyde olan araziden açılan muhabbet varsa tamamdır.
tahta gibi poğaçalar. ve içinde olan dereotlu peynir harcı. beyaz çorap giymiş akrabalar...
yine bir buruk bayram daha,
asla sevilmeyen bir başka bayram,
olası diğer bayramların olmaması dilenen,
bir başka bayram daha,
diğerleri gibi boş;
diğerleri gibi kifayetsiz
bir başka bayram daha...***
emrah ablak'ın tübitak adlı karikatür dizisinde ve kitabında radyoaktiviteden etkilenmeyen, uranyumdan anahtarlık ve tesbih yapacak kadar muhteşem bir kültüre sahip olan, her halta burnunu sokan hademe karakteri.
böyle bir sekersiz sakiz vardi seksenli yillarda. üzerinde biyikli bir davulcu resmi olup rengi kirmiziydi. bu güzel beynimi ne detaylarla doldurmusum ya.
birkaç sms..kaç şehir uzaktan geldiği belirsiz birkaç sevgi sözcüğü..annem kaç bayram uzakta? evimin kokusu kaç bayram uzakta? yalnızlığın elini öpüyorum..alnım buz gibi oluyor.. ellerimin arasında bir kedi..dişleri parmaklarımda bir kedi..bir sabah sigarası, filtresiz tütün..sigara dumanına aşina boş duvarlar..keşke bir resim olsaydı duvarda..hırıldayan bir nefes..liseden kalma şarkılar..yankılar duvarlarda..sorguluyor muyum..hayır..yorgunum sanırım..telefon uzakları yakın eder mi?..bir tuş kilidi kadar uzakta anne..ama bu bayram da hatırlayamıyorum numaranı..
