ingilizcedeki ms. yada mrs. e karşılık gelen sıfat... türkçede kullanılması saçmalıktır...
kibar olunması gerektiğinde hanımefendi diyemeyecek kadar kaba, kadınmı kızmı diyeceğine karar veremeyecek kadar kızlık zarına boğulmuş bünyeler için can simididir...
ha illa kullanılcaksa isimden önce kullanılır (örnek: bayan ecevit...mrs. brown da olduğu gibi...) ki buda bana oldukça koftiden gelmektedir...
"velhasılı kelam mis gibi hanımefendi varken ne bu özenti sıfatlar kardeşim... hanımefendi uzun geliosa hanfendi de... oda kabul... bayan nedir yani..." diyor entrymi bir dörtlükle kapıyorum...
nisan mayıs ayları...
gevşer büzük yayları...
çayır çimen bekliyor...
bayları bayanları...
feminist ablalarımız kızmasın ama bu kelimede bu kadar kızılacak, alınacak ne var ben anlamıyorum. evet "bayan" türkçe için tamamen yanlış bir kullanımdır, türkçe'de bay diye de bayan diye de bir kelimeye hiçbir zaman ihtiyaç duyulmamıştır ama yani bu kadar da abartılacak bir şey yok bence. yani ben hiçbir zaman "bayan" kelimesini duyunca insanı bezdiren, bıktıran anlamı çıkartmıyorum. aksine bu anlamlar " bayan değil kadın" isteği sürekli dile getirildikçe düşünülmeye başlandı diye düşünüyorum.
neden ayıp karşılandığı üstüne elle tutulur tek bi gerekçenin bile verilmediği kelime.
harbiden neden.. şuna bi cevap verin tamam kullanmayalım. misal ingilizcede "nigger" kelimesini kullanmıyorlar ama sebep sorduğunda gayet mantıklı bi açıklamaları var. nigger lafının uydurulmasının zaten ilk sebebi, zenci (bu nigger demek değildir, türkçe bu kelime) insanları aşağılamak için köle tacirlerinin uydurduğu bi laf olması zaten. ayrıca nigger yerine black diyebilirsin, afro american diyebilirsin, colored bile diyebilirsin. yani bir, kelimenin çıkış sebebi zaten aşağılama, iki, kelimenin alternatifleri bol.
bi kelimenin ayıp olmasının diğer bi sebebi de kelimenin argoya girmesi. yani göt derken de anüs derken de makat derken de aynı şeyi kastetsen bile göt diyemezsin. çünkü göt kelimesi etiketlenmiş ve argo sayılmıştır. yani bi insan kaba konuşma amacı varsa sadece göt der, aksi takdirde makat der, kıç der kurtulur.
haaa gelelim bayan kelimesine.. bu kelime aşağılama amacıyla mı uydurulmuş.. hayır. bu kelimenin alternatifi bol mu.. hayır. hatta bazen hiç alternatifi bile yok diyebilirsin. bu kelime argo mu sayılmış.. hayır. bizzat kibar bi dil literatüründe kullanılmaya çalışılmış. ee neden ayıp peki.. öyle işte.
hanımefendi diye her koşulda diyebilir misin.. hayır. kadın diyebiliyor musun daha yeni teenager (bunun da türkçesi yok yahu) yaşlarını süren bi kıza. sözlükteki hanımefendi yazarlar diyemiyorsun, kadın yazar bile garip oluyor. iş illa bekaret değil ki, kadın kelimesi illa ki biraz yaş biriktirmiş kadınlara ancak denebiliyor.
ilk zamanlarda bu kelimenin yadırgandığını duyduğumda "acaba bay kelimesinden türetildiği için, kadınları ancak erkekten türemiş bi varlık olarak gördükleri için mi bu kelimeye karşılar" diye düşünmüştüm, ama yok, öyle bi sebep de yokmuş (ingilizcede female kelimesi ayıp değil ama male'den türetildiği halde.. ya da tersi). zaten hiç sebep yokmuş onu sonra farkettik.
zaten argo içinde yer almayan bi kelimeyi zorla argo sınırlandırmasına tabii tutmak için beyhude bi çabadır bu kelimenin aşağılanması. fonetik olarak da bi anormalliği yok, aşağılama niyeti de yok, argo dahilinde de kullanılmıyor.. dert ne o zaman bi bilsek.
- bi bilet lütfen, kadın yanı olsun.
- kadınlar tek sıra olsunlar.
- merhaba kadın (e hadi hanımefendi bu durumda kurtarır).
- ev arkadaşı kadın aranıyor (sanki sonrasında "ele avuca gelir olsun" diye devam edecek havası var)
- kadından ikinci el araba.
- kadın sezer (bayan sezer).
- kadın içki getir..
hepsi zorlama (ama hiçbirinde bayan deyince zorlama hissedilmiyor).. sonuncusu hariç. ama ona da barbar deniyor.
Memleketimde bekaret meselesi ile ilintili olarak kullanılması pek hoş karşılanmayan "kadın" kelimesinin bu talihsiz çapsızlığının sonucu olarak, aslında Türkçe ile pek de bağdaşmamasına rağmen kullanılagelmiş ve okuduğunuz satırların yazarı fakiri bir hayli baymakta olan kelime.
Kadın kelimesinin karşı cins için karşılığı adamdır.
Kadın kelimesi ne kadar antipatikse, adam kelimesi o kadar karizmatiktir.
**
Yeni yetme mankenimiz Şamdan dergisine, anatomi bilimine göndermeler yapan fotoğraflarının altına fon olması niyetiyle, röportaj veriyor ve hayalindeki erkeği anlatıyor :
"Adam gibi adam olsun yeter..."
Breeeeeehhh!!
**
Fakat güzide Türkçemiz bu haksızlığın intikamını kız-oğlan ikileminde fena halde almaktadır erkeklerden.
Kız ne kadar sempatikse, oğlan o kadar iticidir hatta bazı durumlarda kavga sebebidir.
Kaşınan bünye :"Senin için oğlancı falan diyolar??? Ne iş??..."
Levye : "ÇTTOONNNKK..."
**
Fransız ekolünün etkisi ile hanım ve bey kelimeleri kesmemiş olacak ki mösyö ve madam kelimlerinin Türkçe karşılığı olarak dilimize sokulmuştur bay ve bayan, fakat pek rağbet görmemiştir. Çünkü hali hazırda kullanılan hanım ve bey gibi iki şık kelimemiz vardır. Her ne kadar bu iki kelime bay ve bayan kelimelerinin kullanılış amacını ve yerini tam olarak ikame etmese de anlaşılan o ki halkımız "Mr. and Mrs. Brown" tarzı bir kullanımı benimseyememiştir.
Kaç tane davetiye gördünüz ki "Bay ve Bayan Yılmaz" şeklinde gönderilmiş?
"Ahmet Yılmaz ve Eşi"'dir bizim davet etme tarzımız.
Asıl davetli olan "eş" olsa bile.
**
Bay ve Bayan kelimelerini gündelik hayatta nadir olan doğru kullanabilme fırsatlarından birini böylece heder ettikten sonra Sayın kelimesine toslarız.
Evet bizim birde "unisex" bir hitap tarzımız vardır; Sayın.
Bu kelime Bay/Bayan kelimelerini doğru kullanmamıza olanak sağlayan diğer bir fırsatı elimizden alır.
Kaç mektubunuza Bay "X" ile başladınız yada size kaç tane Bay/Bayan "X" şeklinde mektup geldi?
Gerek iş hayatımızda gerekse resmi yazışmalarda kullandığımız hitap kelimesi Sayın'dır bizim.
"Sayın Yılmaz;
Lütfen akıllı olunuz.
Saygılarımla;
imza:
Ahmet Yılar"
**
isim ile hitap etme durumlarında ise hanım ve bey devreye girer.
Ahmet Bey, Ayşe hanım gibi.
Hiç isim kullanmayacaksak hanımefendi beyefendi gibi gayet kibar iki kelimemiz dahi mevcuttur.
"Hanımefendi lütfen biraz izin verir misiniz??"
**
Birde topluluğa hitap etme konusu var tabi.
"Baylar Bayanlar programımız reklamlardan sonra tüm çılgınlığı ile devam edecek.."
Otur yerine sıfır...
"Hanımlar Beyler programımız reklamlardan sonra devam edecek dedik ama sizi keriz yerine koyduk aslında programımız bitti size de 20 dakkalık reklam kuşağını bir güzel giydirdik hadi bize eyvallah"
Mükemmel bravo! Sunumun bitsin bir odama gel ama...Yalnız gel.
**
Gördüğünüz gibi Türkçemiz hitap konusunda sebil misali.
Peki neden bu kadar doğru ve şık altarnatifler varken bayan kelimesi kullanılmaktadır?
Bilemiyorum. Bir nevi alışkanlık sanıyorum.
işin ironik kısmı bayan kelimesi belirli bir karizmaya ve dokunulmazlığa sahip kadın görüntüsü verir hitap edilen kişiye.
Bakınız ikinci cümledeki kadın daha karizmatik durmuyor mu?
Peki; "Şu hanımefendiyle ilgilenir misin lütfen?"
Gayet hoş, karizmada bir eksiklik yok ve DOĞRU!
"Bayanlar tuvaleti..."
Yanlış bir kullanımdır efendim.
Doğrusu Kadınlar tuvaletidir.
Daha kibar olmak istiyorsak Hanımlar tuvaletini kullanırız.
Hiç bir ecnebi memlekette (en azından ben denk gelmedim) Mr. yada Mrs. yazmaz tuvaletlerde.
Women yada ladies yazar örneğin.
erkek egemen toplum olgusunu akıllara getiren kadına verilmiş diğer bir isim..bay dan türetilmiştir..kanımca yerine kadın denmesinin daha uygun olduğunu düşündüğüm kelime..
Kadın dense yine problem yaratacak kişilerin eleştirdiği hitap. Hanımefendi desek hoş karşılarlar evet ama biz direk prenses diyelim size daha mutlu olursunuz.
kız ile kadın arasındaki farka kafayı takmış kişilerin,genel bir anlam ifade ettiğini düşünmeleri nedeniyle kullandıkları hitap şeklidir.ama kulağa "kadın" dan daha hoş geldiği kesin.yeter ki "bağyaan" diye öküzce söylenmesin.
