Bayan sadece hitap kısmında kullanılır onun dışında bayan kelimesini kullanmak aşağılamaya girer.
Edit: kadını kaba buluyorsan hanımefendi kullanılması tavsiye edilir.
Bu konuda kafamız bir hayli karışık.
Aslında her kelimenin karşıladığı anlam farklı. Bunu öğrenirsek kullanırken çok da zorlanacağımızı düşünmüyorum.
"Kız" bir cinsiyet tanımıdır ve çocuklar için kullanılır. Çocuk sahibi olmuş bir baba "Kızım oldu" der, " kadınım oldu ya da "bayanım oldu" demez. Bir kız yetişkin olana kadar kızdır kadın değil. 18 yaşında evlenen bir kız çocuğu hala kızdır, toplum ona kadın dese de. Yani sadece cinsellik deneyiminin olması bir kız çocuğunu, kadın yapmaya yetmez.Aynı şekilde 35 yaşına gelmiş; lakin cinsellik deneyimi olmamış bir kadına da kız denemez. Bu da eğreti durur. Artık olgunlaşmış cocukluk yaşantısı geride kalmıstır.
Bilimsel kullanıma bakarsak da karşımıza "kadın" kavramı çıkar. "Kadın psikolojisi" vardır; ama "Kız psikolojisi" yoktur. Ya da "kadın beyninin yapısal özellikleri" denir; ama "kız beyni" denmez. Çünkü "kadın", kız çocukluk evresini de içeren daha genel bir kavramdır.
Bayan ise apayrı bir kavram. Daha çok toplumsal alanda kullanılır. Bir kadına hitap ederken "pardon kadın" denmez ;ama "pardon bayan" denildiği olur. Denildiği olur diyorum;çünkü aslında bu hitap da yanlıştır. En uygunu "hanımefendi"dir. Alın size güzel bir hitap sekli. Neden bayan, kadın diye diye kafanizi yoruyorsunuz?
Durumu örnekleyeyim:
1."Kadın bakar mısınız?"
2."Bayan, bakar mısınız?"
3."Hanımefendi bakar mısınız?"
Bakın 3. hitap ne kadar güzel,hoş ve yerinde.
Aynı hususlar "oğlan,erkek,bay, beyefendi" kavramları için de geçerli. "Oğlan" bir cinsiyet tanımıdır ve çocuklar için kullanılır. "Erkek" onun yetişkin halidir. "Bay" toplumsal alanda kullanılır. "Beyefendi" ise bir hitap şeklidir.
Nasıl ki bir erkek kendini "bay" olarak tanımlamıyorsa , bir kadın da kendini "bayan" olarak tanımlamaz. Asıl mesele budur.
bazı şaşkınların içine düştüğü ikilemdir. bu şaşkınlar "kadın" kelimesini kullanmaktan çekinirler, çok önemli ve riskli bir durum olarak algılarlar. halbuki belli bir olgunluğa ve yaşa gelmiş tüm dişi insanlar "kadın"dır. bakire olup olmaması da sanıldığının aksine önemli değildir. ama bizim gibi ahlakı, namusu bacak arasında arayan bir toplumda, "kadın" kelimesi bakireliğini yitirmiş bayanlar için kullanılır, yanlıştır.
bunu söylemekten neden çekinilir ya da söylenmesi neden kabaca algılanır? bu da bir nevi tabu sorunsalıdır. bir bayana "kadın" demek kesinlikle bir hakaret, aşağılama veya ayıp değildir.
