sozun sahibi yanlis hatirlamiyorsam cemil meric. bildigimiz uzere yeniceriler musluman olmayan tebaa'nin cocuklariydi. osmanli onlari alip egitmis ve sonra asker yapmisti.
bu duzen ilk olarak ii. mahmud doneminde tersine doner. o yuzden zaten ilk islahatci, devrimci, ilerici padisah tarihciler icin sultan ii. mahmud'dur. padisah zeka pariltisi olan musluman turk genclerini toplar ve paris' gonderir. yillarini pariste geciren bu devsirmeler, agizlarinda paris'in efsunlu gecelerinin sayiklamalariyla donerler yurtlarina ama karsilarinda yobaz, gerici, ilkel bir millet bulurlar. sonrasinda da kendilerini bu kaba-saba, ilkel milleti aydinlatmaya adarlar.
onlar icin tek gercek vardir: bati! yani o zaman icin fransa. daha ozelde ise paris. akil, ilim, fikir, sanat, edebiyat kisaca medeniyet'e ve guzelliklere dair ne varsa batidadir.
o kafa ayni cizgi uzerinde oldugu gibi devam eder. bir donem ozgurlukcu olur, ittihatcilar gibi, mesrutiyetler ilan edilir, tanzimat femanlari yayinlatilir ve sonunda bir devlet bitirilir yine bu kafa tarafindan.
cumhuriyet doneminde de bu ekol'un temsilcileri aynen devam eder. aa bu seferkilerin illa paris'i gorme sarti yoktur. uzaktan severler paris'i. kendi halkini islah etmek icin batidan damizlik erkek getirmek, sultanahmet camii'nin resim galerisi yapilmasi icin kubbesinin sokulmesini istemek gibi seyler bunlar icin aydinlanmanin ta kendisidir.
bunlar gunumuzde de zynen mevcut. hatta en basit misal orhan pamuk. kendi halkina batilinin gozuyle bakar ve bati da bu has muridini odullendirir.
