20. yüzyilin baslarinda turkistan'in bagimsizligi için mücadele etmis harekettir. enver pasa'nin örgütlemek istedigi hareket idi. lakin bir kisim güvendigi basmacilar isini zorlastirdi.
ilk başta çarlık ve sovyet emperyalizmine karşı çıkan, ama organize olamayıp radikal-islamcı bir harekete dönüşen, enver paşanın gelmesiyle resmen sıçan, sonrasında liderlerinin komünist partiye katılmasıyla(hatta deportasyon fikirlerini yöneticilerin aklına sokanların, ve stalin'in bundan yaralanmasına sepep olanların da bunlar olduğu söylenir) türki sivilleri daha da zor durumda bırakan, stalin'in ellerine "meşru"(?) katliam kozlarını veren ayaklanma. iki taraftaki olmaz olasıca başların ceremesini siviller çekmiştir her zamanki gibi, üstelik türkilerin başlarındakilerin savunduğu insanları resmen satmaları ve sanki ayaklanmayı çıkaran sivillermiş gibi onların katledilmesine seyirci kalıp, bok gibi para ve mevkiinin içinde yüzmeleri inanılmaz derecede bir şerefsizlik örneğidir.
sonuç: lenin'in ölümünden sonra, özellikle de 2. dünya savaşının bitmesiyle sscb'nin emperyalist politikalarının ekmeğine yağ sürülmüştür.
olayın sonu şöyle özetlenir bir takım kaynaklarda:
"During the Soviet period, Islam became a focal point for the antireligious drives of Communist authorities. The government closed most mosques, and religious schools became antireligious museums. Uzbeks who remained practicing Muslims were deemed nationalist and often targeted for imprisonment or execution."
