Başlangıç:
270,000 asker
3,000 top
500 tank
600 savaş uçağı, Eylül ayı ortasına kadar 1,600 (Luftflotte 4)
Sovyet karşı-saldırısı sırasında:
1,040,000 asker:
400,000 Alman,
235,000 italyan,
200,000 Romen,
200,000 Macar,
5,000 Hırvat)
10,250 top
500 tank
732 (402 operasyonel) savaş uçağı Başlangıç:
187,000 asker
2,200 top
400 tank
300 uçak
Sovyet karşı-saldırısı sırasında:
Toplam 2,500,000 asker
Stalingrad'da 1,143,000 asker
13,451 top
894-4,000 tank
1,115 savaş uçağı
Kayıplar
yaklaşık 850,000 ölü, kayıp veya yaralı
107,000 esir dahil (sadece 6.000 esir hayatta kaldı ve 1955'de eve döndü.)
900 uçak (taşıma olarak kullanılan 274 nakliye ve 165 bombardıman uçakları da dahil olmak üzere)
1,500 tank
6,000 top yak. 1,150,000 ölü, kayıp veya yaralı
478,741 ölü ve ve kayıp dahil
650,878 yaralı ve hasta
40,000 sivil ölü
4,341 tank
15,728 top
2,769 savaş uçağı
Nazi Almanyası silahlı kuvvetlerinin 22 Haziran 1941 günü başlayan Sovyetler Birliği'nin işgali harekâtına Alman kaynaklarında verilmiş olan kapalı adıdır.
Aynı zamanda II. Dünya Savaşı'nın Doğu Cephesi'ni açan harekâttır. Tarihin en geniş çaplı askeri harekâtı olarak nitelendirilir.
Tarihin gormus oldugu en genis capli askeri harehattir. Kesin sscb zaferi ile neticelenmistir.
Katilan asker sayisi, kayiplar ve harekatin yapildigi cephe hattinin buyuklugu bakimindan ilk sirada gelir. Nazi almanyasinin beklenenin cok ustunde basarilar kazanmasiyla baslayip, beklenenin cok otesinde kayiplar vermesiyle sonuclanmistir. Harekatin birkac kirilma noktasi vardir.
(bkz: kursk savasi)
(bkz: moskova kusatmasi)
(bkz: stalingrad muharebesi)
(bkz: st. Petersburg kusatmasi)
Bu muharebelerden biri bile basarili olsaydi ikinci dunya savasinin nazi almanyasi lehine sonlanmasi kacinilmazdi. Cunku nazi almanyasinin asil savastigi ve yenilmesinde en buyuk pay sahibi olan guc olan sscb dagilmis olacakti. Sscb nin el degmemis yer alti ve yer ustu kaynaklari, , buyuk is gucu ve genis topraklari nazi almanyasinin eline gecmis olacakti.
Ayrica muttefik ambargosu yuzunden almanyanin cok sıkınti cektigi hammadeler sscb cografyasindan temin edilerek muttefiklerin en buyuk avantaji ortadan kaldirilacakti.
Ozetle Barbarossa harekati ikinci dunya savasinin, 20. Ve 21. Yuzyilin kaderini belirleyen savasdir.
gerek katılan asker ve kullanılan muhimmat sayısı gerekse verilen kayıplar açısından tarihin en büyük askeri harekatıdır. sscb ordusunun yanılmıyorsam finlandiya da yaşadığı başarısızlık nedeniyle küçümsenmesi mağlubiyetin sebeplerinden biridir.
bunun dışında barbarossa harekatında yeni bir savaş taktiği uygulamıştır bu yeni taktik muharebeyi kısa sürede sonuca götürüyor ve yıpranmayı minimum düzeyde tutuyordu.
harekat, üç esas koldan yürütülmüştü. ideolojik hedef olarak; kuzeyden, yukarıda stalingrad(rusların büyük vatanperverlik savaşı dediği muharebeler) istikameti. politik hedef olarak; moskova ki; almanlar moskovaya yarım saatlik mesafede bir otobüs peronuna dek, ilerleyebilmişlerdi. son olarak ekonomik hedef ise; kiev'di. buradaki hammadde kaynaklarının alman mühimmatı olması; ve alt direncin tüketilmesi amaçlandı. ancak; buradan bir saldırı düzenleneceği istihbaratını alan sovyet hükümeti; çoktan buradaki sanayi bölgelerini, ural dağı eteklerine kaydırmıştı.
harekatın üç güzergahtan birden yürütülüşü, şiddetli soğuk, tifüs ve çamurfaktörleri hücumun başarısızlığının sebebidir.
bu harekat başarılı olsaydı eğer acaba dünya nasıl bir oluşum içinde olurdu. türkiye nin konumu ne olurdu, tekrar üzerimizde oyunlar oynanır mıydı gibi soruları merak uyandırıcı. hitler in bu savaşı kazanması belki de onu yenilmez yapacaktı.
harekat ın başarısızlık nedenleri.
1- rusya nın fransa gibi tamamen düzlüklerden oluşan bir arazisi olmadığı göz önüne alınmamıştır. bu da yıldırım savaşı denilen ve tanklarla cepheyi yarıp dağıtmaya dayalı taktiği geçersiz kılmıştır. üstelik ruslar da yenildikleri yerlerde direnmemiş cephelerinin geniş olmasının avantajını kullanıp almanları içerilere doğru çekmişleridir. yine, 2.dünya savaşı sırasında geliştirilen anti tank silahları da bu hızlı tank harekatını kısıtlıyordu. zira tankların yanında onları anti tank silahlarına karşı korumak için yürüyen piyadeler tankların hızını kesmekteydi. almanların bu planı geç uygulamaya sokması ve harekattaki gecikmeler de erken başlayan rus kışına yakalanmalarına neden oldu. zira napolyon gibi esasen ruslara değil, soğuğa ve ruslar ın vurup geri çekilme taktiğine yenildiler.
2- almanlar işgal ettikleri ruslara tabi topraklarda bulunan halklara (örneğin, ukrayna) karşı da kötü davrandılar. halbuki ukrayna örneğinde oldugu gibi bu ülkeleler de rusya yı sevmiyor ve fırsatını bulup ayrılmak istiyordu. almanların buradaki kafatasçı uygulamaları ve zihniyetleri akılcı propagandalarının önüne geçti. böylece bu hallkların desteği yerine direnişi ile karşılaştılar. büyük bir stratejik propaganda hatasıdır.
3- harekat ilk başlarda almanlar lehineydi. fakat geniş rus cephesinde ele geçirdikleri ilk topraklardan sonra nereye yöneleceklerini kararlaştıramadılar. kuzey e moskova ya mı, yoksa rusya nın can damarı petrolün bulundugu güney bölgesine mi? bu kararsızlık güçlerinin bölünmesine yol açtı. bu da lojistik ve koordinasyon eksikliğine neden oldu.
4- Almanlar, rusları hafife almıştı. stalin alman harekatının fransa dan sonra kendilerine gelişeceğini tahmin etmiş; aralarındaki saldırmazlık antlaşmasına rağmen silah endüstrisini gözden uzak ural bölgesinde geliştirmiş ve bundan almanlar ın haberi olmamıştır. üstelik almanlar, rusya yı fransa da yaptıkları gibi seferberliğini tam gerçekleştiremeden işgal edeceklerini düşünüyorlardı. ama bahsedildiği gibi ruslar hazırlıklıydı.
