barak havaları, barak türkmenlerine özgü bir uzun hava türüdür. barak türkmen köyleri gaziantep'in oğuzeli ilçesiyle urfa'nın akçakale ilçesi arasındadır. bu ovaya barak ovası denir. önceleri karkamış olan beldenin adı "barak bucağı" olarak 1970'de değiştirilmiştir. barak ovasının güneyinden suriye sınırı geçmektedir. bu nedenle barak aşiretinin birçok köyleri bugün suriye toprakları içinde kalmıştır. barak ovası'nda suriye topraklarında kalanlar ile birlikte 81 barak köyü vardır.
barak havaları, barakların yaşadığı yörelerde yaygın olup, özellikle oğuzeli, kilis, nizip, adana ve kahramanmaraş'ın kimi kesimlerinde canlılığını korumaktadır. sözlerinde genellikle iskân (göç), doğa, sevda, ölüm, halk hikâyelerinden alınan konuları bulmak mümkündür. 11'li hece ölçüsünün kullanıldığı dizilerde "aman", "yavrum", "yandım", "gine", "yet miyecise" gibi katma sözler kullanılmıştır. uzun hava söylemeden önce söyleyeni uzun havaya hazırlayıcı nitelikte bir açılış yapılır. açış, bağlama ya da zurna ile olur. çalgının yaptığı açışta en önemli ve belirgin tür özelliği, çok sık sekilemelerin yapılmasıdır. barak havalan hicaz, hüseyni, rast, saba makamlarının kullanıldığı uzun havalardır. kimi barak havalarında hüseyni başlanır, sözlerin bağlandığı kısımlarda hicaz makamına geçki yapılır, sonra, hüseyni'ye dönülür. uzunhavalar genellikle tiz seslerden başlar, inici bir yapı gösterirler. türü belirleyen diğer öğeler, trillerin ve zaman zaman ters glisandoların yapılması, motif ve küme sekilemeleridir. yörede bu türü seslendiren başarılı seslendiricilerden adana'lı halit araboğlu ve kilis'li aslan sazcı'yı sayabiliriz.
barak havaları yöre oyunlan oynanmadan önce ya da oyun aralarında da sıkça seslendirilir.
gider dumam da gider yayladan gider
şeydi battal gibi kurmuş cenk eder
aman bu yıllık da canım canım karadan gider
firuz bey acem 'e gitti durnalar
şemsi kamer doğmuş yârin yüzüne
ateş saldın vücuduma özüme
aman kıya bakma da canım nazlı yarin yüzüne
finiz bey acem 'e gitti durnalar... *
