"yarak" "dalyarak" "kerhane" gibi kelimelerin küfür olduğu dil. bunların küfür olmadığı dil için (bkz: türkmenistan türkçesi)
pezevenk kelimesinin "bir işin erbabı, o işi bilen kişi" oldugu dildir.
"sevgili türk pezevenkleri! sizinle çok düzüşmek istirek fakat vakti çaktıramirek"
sovyetlerin yeni dağıldığı zamanlarda azerbaycan gibi türki cumhuriyetlerin yerel televizyon kanallarında türkiye türkçesinde filmler yayınlandığı zamanlar söz konusu halkların (azeriler, kazaklar vb.) gülme krizlerine girmesi şu sıralar azeri türkçesini yeni duyan türkiye türkleri tarafından tekrarlanmaktadır.
azeri türkçesi yoksa, türkiye'deki, özellikle ığdır ve çevresinde oturan azerilerin konuştuğu türkçenin hangi türkçe olduğu gibi bir soru karşımıza çıkmaktadır, sorunun cevabı da herhangi bir şekilde azerbaycan türkçesi olamaz. azerbaycanda konuşulan azeri türkçesinin de 10-15 sene sonra tamamen veya kısmen yok olması muhtemeldir.
Türkmence ile beraber türkiye türkçesine en yakın türkçe lehçesidir. azerbaycan türkçesinde kullanılan bir çok deyim, tamlama anadoluda da kullanılmaktadır. anlaşılabilirliği ve konuşulabilirliği en akıcı olan türkçe lehçelesinden birisidir. azerbaycan türkçesi ile yazılmış şiir, şarkı sözleri en az franszıca kadar etkiler insanı. en romantik türk lehçesidir bence. ayrıca azerbaycan edebiyatı incelendiğinde görülecektir ki çok şiar yetişmiştir bu lehçe ile konuşan ve yazan. türkçenin en şiirsel lehçesidir.
azerbaycan türkçesinin şiirselliğine rüstem berhudi'nin bir şiiri ile örnek vermek gerekirse:
çarxı ters fırlanır felek garının,
turan kölgesinde budaglarının,
rengi bayrağımda yarpaglarının
salam, darağacı... aleyküm salam!
evvelin axırı, sonun evveli,
buymuş, bilmemişem bunu men deli.
qorxum yox, ne olsun boyun göy delir,
salam, darağacı... aleyküm salam!
eli yağmalanan, bölünen, bölen,
çayları guruyan, gölleri ölen.
haqq-hesab çekmeye gelen menem, men.
salam, darağacı... aleyküm salam!
azerbaycan uzun süre iran egemenliğinde kaldığı için fars etkisinde kalmış türkçe de denebilir.çok fazla farsça kelime barındırır.ayrıca farsça etkisiyle gramer de benzemiştir,farsçadaki cümle kurulumu bizimkinin tam tersidir.o yüzden bizde yanlış kabul edilen devrik cümle azericede çok yaygındır.kurarken ki bağlacını çok kullanırlar.
ne kadar fars etkisinde olsa da bizde olmayan öztürkçe kelime de çoktur azericede.
Azerice (Azerbaycan Türkçesi, Azeri Türkçesi), Türk dilleri ailesinin Oğuz Grubunda bulunan ve Türkiye Türkçesine çok yakın olan bir dildir. Azerbaycan'ın resmî dilidir.
Azerice, Azerbaycan'da 8 milyon, iran'da ise 27-34 milyon kişi tarafından konuşulan Türk dilinin Oğuz (Batı) lehçelerinden biridir. Iraklı Türkmenler'in ve Kars ve çevresinde yaşayan Terekeme ve Karapapak adıyla bilinen grupların lehçesi de Azerbaycan Türkçesine benzer. Azerbaycan Türkçesi 1991 yılından itibariyle Azerbaycan diline uyarlanan Latin alfabesi ile yazılmaktadır.
Konuşulduğu ülkeler: Azerbaycan, iran, Gürcistan, Rusya, Türkiye, Ukrayna, Irak
Konuşan kişi sayısı: 35-42 milyon[1]
Sıralama: 31
Dil Grubu Sınıflandırma: Altay Dil Ailesi[2]
Türk dilleri
Oğuz Grubu
Azerice
Resmî Durum
Resmî dil olduğu ülkeler: Azerbaycan
Dili düzenleyen kurum: -
Alfabe: Azerbaycanda Latin alfabesi,
Rusyada Kiril alfabesi,
iranda Arap alfabesi.
kars, ardahan, ığdır bölgesinde yaşayanlara hiç de yabancı gelmeyen türkçedir. zira o bölgelerde yaşayanların kullandığı bir çok kelime azeri türkçesinde yer alır.
hep "azeri türkçesi" diye yedirtilmiş olan dil. azeri türkçesi zaten absürd bir kavram arkadaş. azeriyse azerice olur o, ne türkçesi? azerilerin dili azerbaycan türkçesidir, uluslararası zımbırtılarda falan azerice olarak geçecek tabi, kendi ayrı kuralları var en nihayetinde. ama azeri türkçesi, bir türk için yanlış bir kavram olacaktır. azerbaycan türkçesi denmesi daha doğrudur. ha elin ingilizine "hafız azerice diye bişey yok aslında biliyon nu?" diye anlatmaya çalışmak da saçmalıktır orası ayrı.
eski anadolu türkçesi'nin 12. yüzyıldan itibaren türkiye türkçesi'nden ayrılmış kolu. türkiye türkçesi ve türkmen türkçesi ile birlikte güney-batı oğuz lehçesi'nin bir üyesidir.
her h harfinin yerine x harfinin konulduğunu sanrısı veya sallaması en azından azerbaycan türkçesine saygısızlıktır. hele hele x harfinin kril alfabesinden çakma bir harf olduğunun sanrısı en basitinden cahilliktir.
Öncelikle azerbaycan türkçesinde hangi kelimesi yoktur. hangi kelimesinin karşılığını verecek kelime azerbaycan türkçesinde hansıdır ve kesinlikle burda ki h harfi x harfi olarak yazılmaz.
Yanlız size doğru örnekleme olarak şunları yazmak isterim.
Han - xan
hamam - hamam
hepimiz - hamımız
halı - xalça
görüldüğü gibi ilk kelimenin türkçe hemen yanı başında yazdığım azerbaycan türkçesinde karşılığı olan kelimelerin bazılarında x harfi kullanılmıştır. *
