"hakan hakan topu merkeze taşıdı, hagandan interesting (enteresan) hareketler, hakandan öküz zerbesi (ki çok sert şut oluyo bu) ve top gapının (kalenin) yanından seyredip getti... "
...
"bu nömreye zeng çatmir , tilifon ya söndürülüp ya da ehate harici dışında galmıştır, hahiş edirik tezden zeng eleyin (aradığınz numaraya şu anda ulaşılamıyor telefon ya kapalı ya da servis dışıdır lütfen tekrar deneyiniz)"
...
pezevenk; iri adam. yarak; tüfek demektir.
pezevenk asgerlerimiz yaraklarıyla emrinize hazırdır komutanım.. (yarılma noktası)
...
azmak; kaybolmak demektir. bir gece yolda polis tarafından çevirilip;
p: polis, x : bahtsız bedevi
p: azmışsaan seen?
x: hö?
...
matematik;
2 vurulsun 2'ye =4 (çarpı)
2 üstüne gel 2 = 4 (artı)
2 çıhılsın 2 =0
2 bölünsün 2=1
...
ve daha yarıcı etkisi çok yüksek cümle ve söz öbekleriyle bezenmiş şirin bir dil.
bilindiği gibi bizim eti reklamımız aynen şöyledir.
bir bilmecem var çocuklar
haydi sor sor
çayda kahvaltıda yenir.
acaba nedir nedir
bisküvi deyince akla
tamam şimdi buldum
hemen onun adı gelir eti eti eti..
azerbaycanlıların yaptığı eti reklamı ise;
bir sormacam var balalar
neyki neyki neyki
çayda kahvaltıda yenebilir
acaba neyki neyki
büsküğüt denince akla
tamam şimdi buldum
hemen akla o gelir
eti eti eti...
Turkiye Turkleri olarak , Turkcemizi gelistirmek istiyorsak , ogrenmemiz gereken, Turkce'nin azerbaycan'da konusulan sivesi..Turkce'den cok farklı olmamakla birlikte , icerisinde farsca ve rusca kelimelerin bol oldugu , ogrenilirken kazanılan farsi kelimeleri kullanarak , normal hayattaki turkcemizde anlatmak istedigimi "cuk" oturtma olayını saglayan,ayrıca farklı bir Turk mantalitesinide edinebildigimiz, universitelerimizde ilk yıl ogretilmesinin "biz tek millet altı devletiz " sozune cok yarar saglıyacagı bir sive..Aynı seyinde azerbaycan'da oldugunu dusunsenize, sadece 10 yıl sonra aradaki bag tamamlanır..ve sonra...
yazı dili olarak en esaslı örnekleri hasanoğlu tarafından verilmekle birlikte nesimi, fuzuli, kadı burhaneddin gibi büyük divan şairleri azeri lehçeleriyle eserler vermişlerdir. günümüzde ise bahtiyar vahapzade ve şehriyar önemli temsilcilerdendir.
indi yerine dustu derler, h yerine x kullanirlar, kril alfabesi cakmasidir. mesela vaxt diye birsey gordugunuzde sasirmayin, vakit demeye calisiyordur. veya xangi. bu da hangi'dir. annemin "dustu" ile ilgili yasadigi komik bir olay vardir, soyle ki:
der meister'in yan komsusu azeridir. komsunun cocugu da der meister'in yasiti olup fasistin tekidir efendim, adi bunyat'tir (lazim olacak). bir gun der meister ve fasist cocuk parkta yahudileri katletme planlari yapmaktadirlar. kimse duymasin, gormesin diye de parlak zekalarini kullanip agacin arkasina gizlenmislerdir. der meister anne oglunu goremeyince telasa kapilir ve yan komsuya sorar:
- iyi gunler, cocuklar nereye gitti biliyor musunuz?
+ asagi dustu onlar
- indi mi yani?
her h harfinin yerine x harfinin konulduğunu sanrısı veya sallaması en azından azerbaycan türkçesine saygısızlıktır. hele hele x harfinin kril alfabesinden çakma bir harf olduğunun sanrısı en basitinden cahilliktir.
Öncelikle azerbaycan türkçesinde hangi kelimesi yoktur. hangi kelimesinin karşılığını verecek kelime azerbaycan türkçesinde hansıdır ve kesinlikle burda ki h harfi x harfi olarak yazılmaz.
Yanlız size doğru örnekleme olarak şunları yazmak isterim.
Han - xan
hamam - hamam
hepimiz - hamımız
halı - xalça
görüldüğü gibi ilk kelimenin türkçe hemen yanı başında yazdığım azerbaycan türkçesinde karşılığı olan kelimelerin bazılarında x harfi kullanılmıştır. *
eski anadolu türkçesi'nin 12. yüzyıldan itibaren türkiye türkçesi'nden ayrılmış kolu. türkiye türkçesi ve türkmen türkçesi ile birlikte güney-batı oğuz lehçesi'nin bir üyesidir.
hep "azeri türkçesi" diye yedirtilmiş olan dil. azeri türkçesi zaten absürd bir kavram arkadaş. azeriyse azerice olur o, ne türkçesi? azerilerin dili azerbaycan türkçesidir, uluslararası zımbırtılarda falan azerice olarak geçecek tabi, kendi ayrı kuralları var en nihayetinde. ama azeri türkçesi, bir türk için yanlış bir kavram olacaktır. azerbaycan türkçesi denmesi daha doğrudur. ha elin ingilizine "hafız azerice diye bişey yok aslında biliyon nu?" diye anlatmaya çalışmak da saçmalıktır orası ayrı.
kars, ardahan, ığdır bölgesinde yaşayanlara hiç de yabancı gelmeyen türkçedir. zira o bölgelerde yaşayanların kullandığı bir çok kelime azeri türkçesinde yer alır.
Azerice (Azerbaycan Türkçesi, Azeri Türkçesi), Türk dilleri ailesinin Oğuz Grubunda bulunan ve Türkiye Türkçesine çok yakın olan bir dildir. Azerbaycan'ın resmî dilidir.
Azerice, Azerbaycan'da 8 milyon, iran'da ise 27-34 milyon kişi tarafından konuşulan Türk dilinin Oğuz (Batı) lehçelerinden biridir. Iraklı Türkmenler'in ve Kars ve çevresinde yaşayan Terekeme ve Karapapak adıyla bilinen grupların lehçesi de Azerbaycan Türkçesine benzer. Azerbaycan Türkçesi 1991 yılından itibariyle Azerbaycan diline uyarlanan Latin alfabesi ile yazılmaktadır.
Konuşulduğu ülkeler: Azerbaycan, iran, Gürcistan, Rusya, Türkiye, Ukrayna, Irak
Konuşan kişi sayısı: 35-42 milyon[1]
Sıralama: 31
Dil Grubu Sınıflandırma: Altay Dil Ailesi[2]
Türk dilleri
Oğuz Grubu
Azerice
Resmî Durum
Resmî dil olduğu ülkeler: Azerbaycan
Dili düzenleyen kurum: -
Alfabe: Azerbaycanda Latin alfabesi,
Rusyada Kiril alfabesi,
iranda Arap alfabesi.
azerbaycan uzun süre iran egemenliğinde kaldığı için fars etkisinde kalmış türkçe de denebilir.çok fazla farsça kelime barındırır.ayrıca farsça etkisiyle gramer de benzemiştir,farsçadaki cümle kurulumu bizimkinin tam tersidir.o yüzden bizde yanlış kabul edilen devrik cümle azericede çok yaygındır.kurarken ki bağlacını çok kullanırlar.
ne kadar fars etkisinde olsa da bizde olmayan öztürkçe kelime de çoktur azericede.
Türkmence ile beraber türkiye türkçesine en yakın türkçe lehçesidir. azerbaycan türkçesinde kullanılan bir çok deyim, tamlama anadoluda da kullanılmaktadır. anlaşılabilirliği ve konuşulabilirliği en akıcı olan türkçe lehçelesinden birisidir. azerbaycan türkçesi ile yazılmış şiir, şarkı sözleri en az franszıca kadar etkiler insanı. en romantik türk lehçesidir bence. ayrıca azerbaycan edebiyatı incelendiğinde görülecektir ki çok şiar yetişmiştir bu lehçe ile konuşan ve yazan. türkçenin en şiirsel lehçesidir.
azerbaycan türkçesinin şiirselliğine rüstem berhudi'nin bir şiiri ile örnek vermek gerekirse:
çarxı ters fırlanır felek garının,
turan kölgesinde budaglarının,
rengi bayrağımda yarpaglarının
salam, darağacı... aleyküm salam!
evvelin axırı, sonun evveli,
buymuş, bilmemişem bunu men deli.
qorxum yox, ne olsun boyun göy delir,
salam, darağacı... aleyküm salam!
eli yağmalanan, bölünen, bölen,
çayları guruyan, gölleri ölen.
haqq-hesab çekmeye gelen menem, men.
salam, darağacı... aleyküm salam!
