ses, fonetik, imla, gramer, kelime ve ekleri aynı dilden kullansalar bile yine de birbirleriyle anlaşmaları imkansız olan insanlardır.
sevgili mevlana; "dildeşinden ayrılan yüz nağmesi de olsa dilsizdir." der. gönül, kırk türlü dilden konuşur, arayıp durur dildeşini. ses boşlukta yankılanır.
doğuştan ya da sonradan kaybedilen bir yeti olan dil becerisi için alternatif arayan dilsizlerin ihtiyaçtan ortaya çıkardıkları bir tür alfabeyi kullanmalarıdır. konuşma ve anlama ihtiyacından mütevellit oluşturulan bu "dilsiz alfabesi" ya da bir diğer ismiyle "işaret dili" aslında iki kısımdan oluşmaktadır; işaret ve ses usulü. işaretlerle anlatım, belli işaretleşme usulünce gerçekleştirilirken, ses usulü daha çok dudakların hareketine dikkat edilerek ortaya çıkar.
kısacası, duyma yetilerindeki noksanlıklar dolayısıyla zamanla ortaya çıkan bu olumsuzluk, bu şekillerde üstesinden gelinmeye çalışılır. böylece kendi aralarında yeni bir dil oluşturan bu grup, aynı dili konuşan dilsizler gibi bir tanımlamaya gidebilir.
tabi tüm bunların dışında işin vahim bir boyutu da mevcuttur. fiziksel olarak herhangi bir noksanlık bulunmamasına ve aynı dilin kullanımına rağmen anlaşamamaktan ötürü ortaya çıkan dilsizler de mevcuttur. evet, belki ortada konuşma yetisi bakımından gayet sağlıklı bir dil mevzu bahistir ancak olmayan, yapılamayan kendini ifade edememektir, konuşmamaktır. işin fena tarafı bunun bir alfabesi yoktur. yani dermansız bir dert gibidir. yapılacak şey bellidir. konuşmak, anlatmak. kendini ifade ederek büyümek ve devamında insanları anlamak. ne demişler, insanlar konuşa konuşa anlaşır. doğrudur, anlatmak gerek.
kısaca biz buna yaşamak diyoruz, o ayrı.
