Dünyanın en eski katedrali.Yaşlanıyor git gide.Böyle eserlerin maksimum ömrü 15 yüzyıldır ama bakım sebebiyle hala ayakta.Şu anda da bazı sıkıntılar var diyorlar ama umarım bakımını yaparlar.
Ayasofya Müzesi’nin ibadete açık olan bölümü Hünkar Kasrı’na, Diyanet işleri Başkanlığı tarafından uzun yıllardan sonra ilk kez asaleten imam atandı.
Sanat ve mimarlık tarihi bakımından dünyanın en önde gelen yapılarından biri olan Ayasofya, 916 yıl kilise, 482 yıl cami olarak hizmet verdi. Bakanlar Kurulu’nun kararıyla 1935’te müze olarak kapılarını ziyarete açan Ayasofya’nın imam kadrosu ise korundu.
Diyanet işleri Başkanlığı’nın, uzun yıllardan sonra ilk kez Hünkar Kasrı’na kurra hafız Önder Soy’u asaleten imam olarak atamasıyla Ayasofya’nın dört minaresinden 5 vakit ezan sesi yükselirken, vakit namazları da kılınmaya başlandı.
--spoiler--
osmalıda merkezi planı ortaya atandır. ayasofya olmasaydı sinan kulube bile yapamazdı. nitekim osmanlı mimarisinin zirvesi denen klasik devir osmanlı mimarisi merkezi planın ürünüdür ve bu da ayasofyadan çalınmıştır. hatta süleymaniye o denli sinanın kopyacılığını gösterir ki bırak planı taklit etmeyi, sinan hataları bile tekrar etmiştir.
ayasofya olmasaydı bugün osmalı mimarisi diye bir şey olmazdı.
aslında bizans da çok az denenmiştir ama ayasofya osmanlı mimarisinin özellikle klasik döneminde temel taşıdır. eğer ayasofya olmasaydı zaten osmanlı merkezi planlı kütleli camii mimarisini geliştiremezdi. nitekim ikinci beyazıt camii( istanbul), süleymaniye ve kılıç ali paşa gibi önemli camilerde bu plan denenmiştir. hatta süleymaniye gibi bir yapıda osmanlının o döneminde ayasofya planının denenmesi kanuninin iustinianusla sidik yarıştırması olarak görülebiiir.
ayrıca ayasofya kubbeli bazilika olduğu için merkezi planı tam olarak yansıtmaz ve bizans da çok örneği yoktur. ancak orta kubbeye yan kubbe ekleyip mekan genişletme açısından önelidir. zaten merkezi planın ana teması da budur. mesela eski fatih camiinin planına bakacak olursanız, ( rum mehmet paşa da olabilir, sinan atik paşa da olabilir) istanbul un alınmasından sonra orta kubbeye bir yan kubbe eklemenin olduğunu görürsünüz. bunun ikilisi üstte saydıklarım, üçlüsü mihrimah sultan camii, dörtlüsü şehzade camii olarak ortaya çıkar.
ayrıca osmanlının yarattığı bir plan tipi yoktur. kapalı yunan haçı ve sekiz desteli planı bizans kullansa da osmanlı bunları dini olduğu için almamıştır. nitekim ortodoks haçı şeklinde bir üst görüntüye sahip ve hrisityanlığın yarattığı bir mimaridir. zaten batı da bunun latin haçlısını yapıyor.
bide sekiz destekliliği öven ve sinan çığır açmış gibi anlatan şovenist osmanlıcıların, o plan manisa ulu kaç yıl öncesinden denendi haberi yoktur. veya bizans da daphni kilisesi, nea moni kilisesi de bunlara örnek verilebilir.
neyse, ayasofya önemlidir yani ve bu yapının kilise veya camii olmasından daha çok önemi merkezi plan genişletmedeki öncülüğüdür.
Orjinalinde neyse odur kimse kıçını o yana bu yana atmasın. Emeğe saygısızlık kim yaparsa yapsın ister hristo ister müslüm ya da kimse aynı tepkiyi veririm. Cami yapmaya çalışanlar bu dünyada daha önemli mevzuların olduğunu bilsin enerjilerini barış için harcasınlar.
O kadar camii yapmışız hiçbirinde bundaki kadar ihtişam ve güzellik yok. Doğu romandan çeşke daha fazla eser kalsaymış saraylarında görmwk süper olurdu.
cam mozaiklerin serüveni ve yeniden ortaya çıkarılmasıyla ilgili biraz bilgi vermek isterim...
Muhtelif inşa devrelerinden sonra kubbeli bazilika olarak imparator iustinianus tarafından 532-537 yılları arasında yeni baştan yaptırılan ve muhteşem surette süslenen Ayasofya VI. asra ait insan tasvirli mozaiklerinden şimdiki halde görünürde hiçbir iz mevcut değildir. Bugün ücra bâzı hücre ve odalarda mozaiklere rastlanmakla beraber ayrıca mabedin farklı noktalarındaki mozaiklerin iustinianus zamanına ait oldukları tespit edilmiştir. 842’de sona eren «tasviraleyhtarı» (îkonoklast) dönemden sonra Aya Sofya’da, boston bizans entitüsü müdürü Thomas Whittemore tarafından açılan insan tasvirli mozaiklerin hepsi de bu dönemden sonraki devrelere ait olarak tarihlendirilmiştir.
XV. asırdan itibaren Ayasofya’yı ziyaret eden yabancı seyyahların eserlerinde bu mozaiklerden bahsedilmektedir. Arnold von Harff, Jérome Maurand, Pierre Gylles, Stephan Gerlach, Hans Von Buobenbach, Jean Paleme’in seyahatnamelerinden mozaiklerde bir dereceye kadar yalnız yüzlerin kapatılmış olduğu anlaşılmaktadır. XV. asır sonlarında uzun zaman Türkiye'de bulunan Otavio Sapiencia, mozaiklerin ancak elle yetişilebilen yerlerinde tahribat bulunduğunu, fakat gerek aşağıda ve gerek yukarılarda birçok isa, Meryem ve Aziz tasvirlerinin görüldüğünü yazmıştır.
XVII. asırda, Pietro Della Valle, Stochove, De Montconys, Thévenot, Taf- ferner, Smith, De Bruyn, Du Mont gibi seyyahlar da mozaiklerin bilhassa yüzlerinin silik veya kapalı olduğunu dile getirmektedirler.
XIX. asrın ortalarına kadar kapalı kalan mozaikler 1847’de Sultan Abdülmecid (1839-1867) in emri ile Ayasofya’da tamirat ve restorasyon yapan italyan Fossati kardeşler tarafından açılmıştır.
Abdül Mecid’in «bir daha kimbilir ne zaman açılacak» dediği mozaiklerin kısa bir zaman sonra cami hademeleri tarafından tahrip edildiklerini T. Gautier’den öğreniyoruz. 1852’de Ayasofya’yı ziyaret eden Gautier, üzerleri mimar Gaspar ve Guiseppe Fossati kardeşler tarafından örtülen mozaiklerden kubbe ve yarım kubbelerdekilerin badana altında durdukları, diğerlerinin ise fazlasıyla deformasyona uğrayıp kaybolmaya yüz tuttuklarını dile getirmiştir.
1500 yaşına girmesine az kalan muazzam tarihî eser.
ibadete falan açılamaz. ben tarihçiyim. buraya her gün yüzlerce kişi ibadet için girecek. kapalı günü olmayacak. bayram, kandil, ramazan, cuma vs. dolup taşacak ve yapıda büyük tahribatlar olacak. bu esere ihanettir buranın ibadete açılması.
ak troller ayasofya'yı bu kadar dert ediyorlarsa istanbul'un silüetinin ırzına geçen akp'nin politikalarına bir baksınlar. tarihi yarımada ve çevresi gökdelen, beton ve asfalt ile kaplı. kazlıçeşme'de kaçak gökdelenlere sesiniz çıksın.
Rivayet edilir ki Ayasofya ilk olarak inşaa edilirken şehirde bir kehanet dileden dile dolanmaktadır. Tanrı yeni bir elçiyi Dünyaya gönderdiği zaman kilisenin kubbe çökecek ve asla tamir edilemeyecektir. Hz Muhammedin doğduğu yıl kubbe çöker ve tekrardan inşaa edilmeye çalışır fakat ne yapılısa yapılsın yeninden çökmeye devam eder, bunun üzerine kilise papazını çağırarak bir çözüm bulmasını isterler. Papaz kehaneti anlatır fakat halk bu hikayeye öfkeyle karşılık vererek papazın ölüm cezasına çarptırılmasını sağlarlar. Tam 43 yıl kilisenin çatısının tamiri için uğraşılar fakat başarısız olurlar, kubbe sürekli çökmektedir. Bu sıralarda istanbul'a gelen bir gezgin kendisini peygamber ilan eden birisinden bahsetmeye başlar. insanları kendi inancı ile etkilediğini ve yeni bir din ile onlara önderlik yaparak Tanrının yeni yol göstericisi olduğunu söyler. Bu sözler kulaktan kulağa yayılarak o dönemki kilise papazının da bu hikayeden haberdar olmasını sağlar. Bunun üzerine hem kendini yol gösterici olarak ilan eden kişiyi görmek hem de kehanetin gerçek olup olmadığını test etmek için Hz Muhammedi uzun uğraşlar ve aylar süren bir yolculuk ile bulur. Hz Muhammed onun geleceğinden haberdardır eline bir kireç alır , içerisine tükürür ardından papaza vererek inşaa edilen kubbenin bu kireç ile tamamlanmasını ister. Papaz denileni yapar ve o zamandan itibaren Ayasofyayı hiç bir deprem , savaş veya yıkıcı bir felaket yıkamamıştır.
