Bursa’nın iznik ilçesinde hurdacı tarafından antikacıya verilen çanın, Ayasofya Kilisesi’ne ait 2 bin yıllık olduğu ihtimali üzerinde duruluyor. Tarihi çan, incelenmek üzere iznik Müze Müdürlüğü ekiplerince alındı.
2000 yıllık olması mümkün değil, zira roma imparatorluğu 313 yılında milano fermanı ile birlikte hristiyanlığı serbest bırakmış ardından da 379 yılında imparator theodosius, hristiyanlığı roma imparatorluğunun resmi dini ilan etmiştir. anadolu'daki kiliseler de ancak bu tarihten 100 sene sonra çan takmaya başlamışlardır.
o yüzden bu çanın teknik olarak 2000 yıllık olması mümkün değil.
Less clear is the appearance and role of bells in Byzantium.
Three sources suggest that the first bells were introduced
to Constantinople at the emperor's request by a shipment
from the Doge of Venice around 865;
however, there are problems with all three sources, and Williams
suspects that either the bells were never actually shipped, or at
least never reached the imperial city.
The Latin churches of Constantinople did have bells in the 10th and
11th centuries, but the Greeks preferred to employ the traditional
semantron, a wooden or iron plank suspended from above and
struck with a mallet at least until the 13th century .
Tarihte Hagia Sophia-kutsal bilgelik ismi sadece ayasofya camisi için kullanılmamıştır. Mesela iznik Ayasofya Camii (eski ismi Azize Sofya - hagia / aya / sophia Kilisesi) için de aynı isim kullanılır. üzerindeki resim izniğe ait olduğuna göre muhtemelen o çan iznikteki kiliseye ait olabilir. ilk ms. 4-5. yy romanın yaptırdığı Gymnasium (lise) un temelleri üzerine ms. 7. yy. da bizans tarafından bazilika (hristiyanlıktan önce kral sarayı / mahkeme / sonra Erken Dönem Kilisesi) olarak yeniden inşa edilmiştir ki ms. 787 de 2. Konsilin de toplandığı bu kilise tarih olarak ms. 600-700 yıllarına aittir.
