devlete veya yasaya topluca karşı gelme, başkaldırma hareketi. isyan da denir. Dünya tarihi gibi, Osmanlı tarihi de, bir savaşlar ve ayaklanmalar tarihidir. Özellikle Cumhuriyet yönetiminin kuruluş yıllarında, Anadoluda Milli Mücadeleye karşı yer alan ayaklanmaların Türk tarihinde önemli bir yeri vardır. Osmanlı döneminde ayaklanmaların başlıca iki nedeni vardı: Yöne-timdeki bozukluk ve ekonomik sıkıntı. Ağır yük altında bunalan halk, bozulan düzeni düzelteceğini, yolsuzlukları ortadan kaldıracağını söyleyen çıkarcıların ardma düşüyordu. Ama Kurtuluş Savaşı ve sonrasında görülen ayaklanmalar bu çeşit ayaklanmalar değildir. Bunlar gerici, ulus çıkarına aykırı, karşı devrimci davranışlardı. Bu nedenle de başarısızlığa uğramışlardır.
