ilk roma imparatoru ve ağustos ayının isim babası. eğer ağustos ayına kendi ismini vermemiş olsa julyen takvimi kullanan bizler bu ayı sextilis diye çağıracaktık.
hemen çağrışım yapmasın çünkü sextile iki gök cismi arasındaki altmış derecelik açıyı ifade eden bir deyim.
herneyse. ağustos sezar roma'nın hemen kenarında yaşayan orta halli bir ailenin oğlu olarak gaius octavius ismiyle doğdu. babası, ailesinde roma senatosuna seçilen ilk kişiydi. anasıysa julyus sezar'ın yeğeni.
augustus sezar ms. 14 te öldüğünde, roma cumhuriyetini yıkmış, roma imparatorluğunu kurmuştu.
isa'dan önce 44'te julyus sezar bir suikaste kurban gidince 18 yaşındaki evlatlık augustus sezar bir numaralı varis olarak öne çıktı. Gaius Julius Caesar Octavianus, kısaca octavian ismini aldı. haliyle bir sürü de düşman sahibi oldu. sezar'ın eski askerlerinden mark antony bunların başlıcalarından.
octavian'ın gençliği bir çok kişi tarafından bir handikap olarak değerlendirilirken o çoğu kişiyi yanıltarak sezar'ın eski dostlarının ve birliklerinin sadakatini kazandı. senatoya kendisini askeri kumandanın başı seçtirmeyi başardı.
sonraki yıllarda octavian tek ayak üstünde kırk takla atabilecek tıynette bir devlet adamı olduğunu kanıtladı; önceleri mark antony'e karşı senatoyla birlikte hareket ederken sonra lepidus(sezar'ın askerlerinden biri) ve antony'le ittifak yapıp ikinci sacayağını kurdu. bir taraftan mısır'a sefere çıkan ve oranın mazbut kraliçesi cleopatra' yla fingirdeyen antony'nin ayağının altını oyarken diğer taraftan lepidus'u saf dışı etti. iç savaş kaçınımlazdı. isa'dan önce 31 de octavian ve amirali agrippa antony ve kleopatra'ya karşı actium savaşında ezici bir zafer kazandılar. iki aşık kaçmayı başardı ama sonunda intihar ettiler.
buradan sonra octavian iyice palazlandı. 150 bin lejyonerden oluşan yalnız kendisine sadık bir ordu kurdu. üstelik karargahları roma olan ve praetorianlar diye anılan yakın koruma birlikleri oluşturdu. ticareti artırmak ve düzenin korumak amacıyla yolları yeniden inşa etti. prensipte senato görevine devam ediyordu ama octavian ülkenin tek hakimiydi.
askeri anlamda kıçını sağlama aldıktan sonra dini ritüellere yönelip halkın gönlüne nüfuz etti. evliliği teşvik edip zinayı cezalandırırken ilk itfaiye ve polis teşkilatını kurup vergi rejimini düzenledi. bütün bunların üstüne bir de kahin ve ruhsal otorite gibi anlamlara gelebilen augustus ismini aldı.
roma'nın ilk imparatoru olan augustus'un evlatlıkları tiberius ve drusus imparatorluğu kuzeye, almanya'ya doğru genişletti. drusus sefer sırasında hayatını kaybederken bir çok erkek akrabası da zamansız ölümlerle dünyadan göçtüler. tek varis olarak tiberius kaldı. yönetimin babadan oğula geçtiğinin kanıtı olan bu eleman isa'dan sonra 4'te tahta çıktı.
kafadan biraz kırık olan augustus senatoyu ayarlayıp amcası julius'u tanrı ilan ettirdi. bu işe dünden razı olan senato m.s. 14 teki ölümünün ardından augustus'u da tanrı ilan edip yeni bir tanrı açılımına gidecekti. ölmeden önce tiberius'un saltanatı sırasında hanedanının yıllarca devam edeceğini gördü. roma'da hiç kimse senatonun eski gücüne kavuşabileceğini hayal bile edemiyordu. eğer julius cumhuriyetin ölümünü görmüşse augustus cenazesini kaldırmıştı. artık roma yüzyıllarca sezarların hakimiyetinde kalacaktı.
Gaius Julius Caesar Octavianus Augustus Antik Roma’nın ilk imparatorudur. M.Ö. 27-M.S. 14 arasında hüküm sürmüştür. Roma’da doğan Augustus, Atia’nın oğlu, Julius Caesar’ın kız kardeşi Julia’nın torunudur. Dört yaşındayken babasını kaybetti. Yetenekleri sayesinde daha çocukken Caesar’ın ilgisini çekti. Caesar M.Ö. 45’te Pompeius’un oğullarına karşı ispanya seferine çıktığında (Munda Çarpışması) Augustus da ona eşlik etti ve onun üzerinde bıraktığı olumlu izlenim nedeniyle Caesar tarafından evlat edinildi. Askeri deneyimini geliştirmesi için gönderildiği Apollonia kentinde henüz altı ay kalmıştı ki Caesar’ın suikasta kurban gittiği haberini aldı (Liv, Augustus. 10; HR, 11.59). Bunu izleyen yıllarda Caesar’ın öcünü almak amacıyla siyasi olayların tam ortasına daldı.
Cicero, Cumhuriyet rejimini geri getirebileceğine inandığı için Augustus’u siyasi mücadelesinde destekledi. M.Ö. 43’te konsül seçildi, Caesar’ın katillerini vatan haini ilan ettirdi. Aynı yıl ikinci kez kurulan üçlü yönetimde (triumvirlik) Marcus Antonius ve M. Aemilius Lepidus ile birlikte görev aldı. M.Ö. 42 yılında suikastçılara karşı Philippi Çarpışması’nın kazanılmasında katkısı oldu. Sicilya’yı elinde tutarak Roma’da yiyecek sıkıntısı baş göstermesine sebep olan Sekstus Pompeius’u yenip Roma halkının desteğini kazandı. Lepidus’a bağlı birliklerin kontrolünü eline geçirip onu triumvirlikten ayrılmak zorunda bıraktı, daha sonra dikkatini Marcus Antonius’a verdi. Aralarında gittikçe artan bir gerilim oluşmuştu. Bunda Marcus Antonius’un karısı Fulvia’nın Roma’da Augustus aleyhine söylentiler yayması da etkili olmuştur (Fulvia’nın bir amacı da kocasını VII. Kleopatra’nın kollarından uzaklaştırabilmekti).
Diğer taraftan Kleopatra, Marcus Antonius’u kışkırtıyordu. Marcus Antonius’un Mısır’da doğululara has bir hayata dalması, Roma topraklarını Kleopatra’dan olan çocuklarına vermesi üzerine Roma’da aleyhine oluşan havayı değerlendirmek isteyen Augustus, M.Ö. 33’te ona savaş ilan etti. M.Ö. 31’deki Actium Deniz Savaşı zaferinden sonra Marcus Antonius ve Kleopatra intihar ettiler. Mısır’ı denetim altına alıp Roma’nın tek güçlü siyasi şahsiyeti olduktan sonra iktidarını ilan etmekte acele etmedi, zira Caesar’ın başına gelenleri unutmamıştı. Senatonun kendine verdiği bazı yetkileri kullanmadı, onur bahşeden bazı unvanları benimsemeyip birinci vatandaş anlamına gelen princeps civitatis unvanını kullandı. M.Ö. 27 yılında imparator ilan edildikten sonra sade ve mütevazi bir hayat sürdü. 76 yaşında Nola’da öldü, Roma’da Campus Martius’ta gömüldü. Ölümünden sonra tanrılaştırıldı. Kızı Julia’nın oğullarını varis olarak seçmişti, onların ölmesi üzerine M.S. 4’te evlat edindiği Tiberius, halefi olmuştur.
Pax Romana Dönemi
Yöneticilik alanında tarihin en büyük dehalarındandı. Yaşamın her boyutunda gerçekleştirdiği düzenlemeler, çürüyen cumhuriyeti yepyeni monarşik bir düzene dönüştürdü ve imparatorluk ilk üç yüzyılda onun attığı temeller üzerinde yeşerdi. Köylerde iskânı teşvik ederek kırsal nüfusu büyüttü, bu sayede tarımsal üretimin artmasını sağladı. Yetenekli yardımcılar seçmekte başarılıydı, Gaius Maecenas ve Marcus Vipsanius Agrippa’nın Augustus’un başarılarında önemli payları vardır. Geleneklerin ve eski Roma değerlerinin daimi savunucusu oldu, Yunan ve Doğu inançlarının önemsizleştirdiği Roma inançlarını canlandırmaya çalıştı. Evliliği teşvik etti, hakkında söylentiler çıkan kendi kızı Julia’yı bile sürgüne göndermekten çekinmedi. Hüküm sürdüğü dönemde kalıcı bir barış sağlandı, ulaşım ve ticaret gelişti. “Barbarlar arasında o kadar sevildi ki Roma halkının bağlaşığı olan krallar onun onuruna Caesarea adını verdikleri kentler kurdular”. Böylece yerleştirdiği Pax Romana (Roma Barışı), Yunan ve Roma klasik çağ mirasının sonraki kuşaklara aktarılabilmesini sağlarken, Yahudiliğin ve Hıristiyanlığın yayılabilmesi için de gerekli koşulları hazırladı.
Otokratik bir rejim (tüm yetkilerin tek kişide olduğu monarşi türü) kurmasına karşı, yönetici soyluların hemen altında yer alan varlıklı yüksek sınıfları da yanına çekebildi. Askeri harcamalar için ayrı bir hazine oluşturarak ordunun siyaset dışında tutulabilmesini sağladı. Vergilius, Horatius gibi büyük yazarların desteğini sağlamayı başardı. Hüküm sürdüğü dönemin Latin edebiyatının Altın Çağı ile çakışması sayesinde Roma tarihindeki güzide şahsiyetlerden biri oldu. Vergilius’un Aeneis destanında Augustus’a yönelik övgüler vardır. Roma takviminin altıncı ayının adını Augustus (ağustos) olarak değiştinmiştir. Başarılarını anlattığı Res Gestae Divi Augusti adlı yazıt, Augustus’un ölümünden sonra imparatorluğun çeşitli yerlerine dağıtılmıştır. Ölüm döşeğinde sınırların daha fazla genişletilmemesini tavsiye etmiş ancak bu isteğe uyulmamıştır. incil’de Hz. isa’nın doğumun, Augustus’un verdiği emirle yapılan nüfus sayımı sırasında gerçekleştği yazar (Lukka, 2.1).
Unvan Olarak Augustus
Roma imparatorlarının kullandığı bir unvandır. Senato tarafından ilk kez Octavianus’a verilmiştir. Kelime anlamı ”yüce, ulu” dur. Augusta unvanını ise ilk kez Augustus’un eşi Livia Drusilla almış, sonraki imparatoriçeler de bu unvanı kullanmayı sürdürmüşlerdir. Diocletianus’un tetrarşi yönetimi kurmasından sonra imparatorluğun başında iki augustus, ve yardımcıları olarak da iki Caesar görev yapmaya başlamıştır.
