--spoiler--
1917 yılında Rusyada meydan gelen Bolşevik ihtilalinden sonra Orta Asya ülkelerinde yaşayan Müslümanlar çeşitli işkence ve zulümlere maruz kaldılar. Hayatlarını kurtarmak için o bölgede yaşayan müslümanlar başka ülkelere göç etmeye başladılar. Bir kısmı, Orta Asyadan Sibirya demiryolu ile Mançuryaya gelerek yerleşmiş, bir kısmı da küçük çaplı ticaret vesilesiyle Kore ve Japonyaya yerleşmeye başlamıştır.
Ülkelerinden kaçıp Mançuryaya yerleşen sığınmacıların pasaportları olmadığından başka ülkelere gitmek için vize alamıyorlardı. Ancak o dönem Japon hükümetinin 1.500 Yen teminat karşılığında vize verdiğini öğrendikten sonra, 1920li yıllarda Mançuryaya sığınan Kazan Türkleri Japonyaya gelmeye başladılar.
Kazan Türkleri kısa zaman içerisinde Japonyadaki hayata ayak uydurdular. Özellikle Japonyanın iklimi onlara hoş geldi. 1922 yılında Tokyoda meydana gelen büyük depremden sonra, Amerikan Hükümeti Tokyodaki yabancılara yardım için ülkesine davet etmesine, hatta Yokohama Limanına Özel gemi göndermesine rağmen Kazan Türkleri bu daveti kabul etmediler ve Japonyadan ayrılmayı istemediler.
Japonyaya ilk gelen Kazan Türkleri Kobe ve Tokyo şehirlerine yerleştiler. Tokyo da ilk yerleştikleri bölge ise Okuba semtidir. Abdulhay Kurban Ali (1890-1972)nin Japonyaya gelmesiyle Japonyaya gelen Kazan Türkleri daha organize olmaya başladılar ve 1922 yılında Abdulhay Kurban Alinin başkanlığında Mehalle-i islamiyye adıyla bir dernek kurdular. Kazan Türklerinin T.C. vatandaşı olmasından sonra, 1953 yılında, bu derneğin adı Tokyo Türk Derneği olarak değişmiştir.
1933 yılında Abdurreşid ibrahimin Japonyaya gelmesi, Japonyaya sığınan Kazan Türkleri için ikinci bir dönüm noktası olmuştur. Zira Abdurreşid ibrahim bu tarihten önce Japonyaya yaptlığı seyahatler esnasında bir çok Japon devlet adamıyla tanışmış ve dostluk kurmuştur. Bu ilişkiler çerçevesinde, Kazan Türklerinin hayatını daha da kolaylaşmıştır. Abdurreşid ibrahim 1944 yılında Tokyo da vefat etmiş olup, Tamareien Mezarlığında medfundur.
Kazan Türkleri giderek artan çocukların eğitim ihtiyacını karşılamak için 1927 yılında Japon Hükümetine okul açmak için müracaat ettiler. Alınan izinden sonra, Shinokubo semtinde bir bina kiralayarak 1928 yılında Mekteb-i islamiye adıyla bir okul açtılar. Ayrıca bu binanın bir bölümünü mescid olarak da kullandılar. 1931 yılında Tomigaya semtinde bir bina alınarak okul binası buraya taşındı. Mektebi islamiyede öğrenciler Türk ve Tatar hocalardan Türkçe, Tatarca, ingilizce ve Rusça öğreniyorlar, ilkokul müfredatındaki bütün dersleri de Japonca okuyorlardı. Okulda, milli ve manevi duyguların çocuklara aktarılması için çeşitli aktiviteler düzenliyorlardı. Tiyatro oyunları bu gaye ile gerçekleştirilen faaliyetlerin bir çeşidi idi.
Daha sonra birkaç Japon şirketlerinin yardımı ile Shibuya semtindeki bir arazi satın alındı ve bu araziye 1935 yılında okul binası yapılarak, okul Tomigayadan buraya taşındı. 1938 yılında ise okulun yanındaki arazi üzerine Tokyo Camii inşa edildi.
Müslümanların dini ve sosyal ihtiyaçlarını karşılayan Tokyo Camiinde zamanla çeşitle hasarlar meydana gelmeye başladı. 1986 yılında Cami binası yıkıldı. Daha sonra cami ve okulun bulunduğu arazi, cami yapılması şartı ile T.C. Devletine hibe edildi.
Tokyo Camiinde aşağıda isimleri yer alan imam Hatipler görev yapmışlardır:
Aynan Safa(1969-1983)
Abdulhay Kurban Ali Tokyo camiinin ilk imamıdir.
Abdurreşit ibrahim (1938 ila 1343 yılları arası)
Türkistanlı Emin islami (1943 ila 1950 yılları arası)
Şerifullah Miftahuddin (1950 ila 1969 yılları arası)
Aynan Safa (1969 ila 1983 yılları arası)
Hüseyin Baş (1979 ila 1983 yılları arası)
YENi TOKYO CAMiiNiN YAPILIŞI
Arsa mülkiyetinin T.C. Devletine geçmesinin ardından 1997 yılında Diyanet işleri Başkanlığında bir çalışma başlatılarak Tokyo Cami Vakfı kurulmuştur. Vakıf Kurucuları arasında dönemin Diyanet işleri Başkanı M. Nuri Yılmaz, Diyanet işleri Bşk. Yrd. Sami Uslu, Diyanet işleri Başkanlığı Emekli 1. Hukuk Müşavirleri Ahmet Uzunoğlu ile Şemsettin Yazırlı yer almıştır. Daha sonra 30 Haziran 1998 tarihinde caminin temeli atılarak, iki yılda tamamlanmış ve cami 30 Haziran 2000 tarihinde ibadete açılmıştır.
Cami açılışını Devlet Bakanı Fikret Ünlü, Diyanet işleri Başkanı Mehmet Nuri Yılmaz ve Tokyo Büyükelçisi Yaman Başkut yapmıştır. Açılışa Japon hükümet temsilcisi, Shibuya Belediye Başkanı, islam Ülkeleri Büyükelçileri, Türk ve Japon basın mensupları, Japonyada islami faaliyet gösteren dernek temsilcileri ve büyük bir cemmat topluluğu katılmıştır.
Maddi-manevi pek çok zorluğun üstesinden gelip Tokyo Camiinin yeniden vücut bulmasında emeği geçen tüm şahısları şükranla anıyor, ahirete irtihal edenlere Cenab-ı Haktan rahmet diliyoruz.
