sene 1937de bakanlar kurulu toplantısının daha ilk dakikalarında inönünün ne oldu paşam size?.. eskiden böyle değildiniz? artık emirlerinizi hep sofradan mı alacağız?..aramıza kara tahsinler giriyor, konuşmamıza meydan vermiyorlar. ne olacak bunun sonu?.. şeklindeki şok sözleri ile toplantı başlamadan bitti ve atatürk inönü başbakanlıktan aldı.
inönü ise uluöndere yaptığı bu saygısızlığın cevabını tarihi bir kapak olarak almıştır.
--spoiler--
tarih: 20 eylül 1937. atatürk ile inönü'nün yolları bu tarihte ayrıldı. atatürk'ün istediği üzerine inönü başbakanlıktan istifa etmek zorunda kaldı. bu ayrılığın sebepleri arasında, atatürk orman çiftliği'nin harcamaları gibi içsel, nyon antlaşması gibi dışsal siyasal anlaşmazlıklar gösterilse de, aslında gözden kaçan temel sebep, atatürk'ün henüz teşhis edilmemiş hastalığıydı. atatürk asabileşmişti. başbakan inönü'nün her sözünü kendisine yapılmış bir tehdit gibi algılıyordu.
ve ne yazık ki atatürk'ün bu tür davranışlarının sebebi üzerinde kimse durmuyordu. ona ne hastalık ne ölüm yakıştırılıyordu! hastalık bilinse belki böyle bir ayrılık olmayacaktı...
5 eylül 1938. ayrılığın üzerinden bir yıl geçmişti. atatürk'ün hastalığı gün geçtikçe ağırlaşmaktaydı. tesadüf inönü de hastaydı. safrakesesi, iltihaplanmıştı. inönü'nün çok ağır bir hastalığa yakalandığı bilgisi atatürk'e ulaştı. inönü'nün yaşamasının güç olduğu söylendi. atatürk fransa'dan getirttiği iç hastalıklar uzmanı prof. fissenger'i inönü'yü tedavi etmesi için ankara'ya gönderdi. o gün, yani 5 eylülde özel kalem müdürü hasan rıza soyak'ı yanına çağırarak vasiyetinin yazılmasına yardımcı olmasını rica etti. mirasından inönü'nün çocuklarına pay verilmesini istiyordu. dava arkadaşı inönü ölürse üç çocuğunun ortada kalacağından endişe ediyordu.
çocukların amcası hasan rıza temelli'nin ömer, erdal ve özden'e bakamayacağını düşünüyordu. atatürk özel kalem müdürü soyak'la vasiyetnamesi üzerine kısa bir çalışma yaptıktan bir gün sonra istanbul 6. noteri ismail kunter dolmabahçe'ye çağrıldı. bu davet herkesten gizli tutuldu. noter kunter, saray çalışanlarına atatürk'ün özel doktoru prof. neşet ömer irdelp'in konsültasyon için gelen doktor arkadaşı olarak gösterildi. atatürk'ün odasına gizlilikle girdiler. atatürk, "kapıyı kapatın, içeri kimse girmesin" talimatını verdi. siroz hastası atatürk'ün fiziksel görünüşü pek hoş değil: karnı şişmiş, bedenindeki adaleler erimiş ve yüzü çatlamış kılcal damarlarla dolmuştu. böyle görünmek istemiyordu. herkese tembihlemişti: bu trajik durumu yakınları dışında kimse bilmeyecekti. bu nedenle savarona gemisinden dolmabahçe'ye getirilişi gece olmuştu. odasına çok az kişi girebiliyordu. neyse, noter odaya girdikten sonra yatağından doğruldu. önüne ayaklı yemek tablasını aldı. vasiyeti üzerindeki değişiklikleri eline aldığı kalemle yaparak notere yazdırmaya başladı. ağır hasta olmasına rağmen çok sakindi. halbuki odada bulunan herkes heyecandan titriyordu. onlar için hiç kolay değildi; atatürk vasiyetini hazırlıyordu. yorulmasına rağmen, o gün vasiyetini bitirdi. vasiyeti kısaydı:
malik olduğum bütün nukut (para) ve hisse senetleri ile çankaya'daki menkul ve gayrimenkul emvalimi (mallarımı) halk partisi'ne ekdeki şartlarla terk ve vasiyet ediyorum.
1-nutuk ve hisse senetleri şimdiki gibi iş bankası tarafından nemalandırılacaktır; 2-her seneki nemadan bana nispetleri şerefli mahfuz kaldıkça, yaşadıkları müddetçe, (kız kardeşi) makbule'ye ayda 1 000; (manevi kızları) afet'e 800, sabiha gökçen'e 600, ülkü'ye 200 lira ve rukiye ile nebile'ye şimdiki gibi 100'er lira verilecektir; 3- sabiha gökçen'e bir ev de alınabilecek para verilecektir; 4- makbule yaşadığı müddetçe çankaya'da oturduğu ev de emrinde kalacaktır; 5- ismet inönünün çocuklarına, yüksek tahsillerini ikmal için muhtaç olacakları yardım yapılacaktır; 6- her sene nemadan mütebaki miktar yan yarıya türk tarih ve türk dil kurumları'na tahsis edilecektir.
ismet inönü'nün vefat edeceğini ve çocuklarının ortada kalacağını düşünen atatürk mirasından ömer, erdal ve özden'e pay vermesine rağmen "siyasi mirasından ismet inönü'ye bir şey bırakmadı! inönü'nün yaşamayacağından mı, kızgınlığının hâlâ sürmesinden mi bilinmez, kendisinden sonra cumhurbaşkanlığı koltuğuna fevzi çakmak'ın oturmasını arzulamıştı. iddianın sahibi özel kalem müdürü hasan rıza soyak'tı. atatürk kendi el yazısıyla yazdığı vasiyetini zarfa koyup kapamış ve başucundaki komodinin çekmecesine yerleştirmişti. herkes odadan çıktıktan sonra atatürk özel kalem müdürü soyak'la 15-20 dakika sohbet etmişti. işte bu sohbet sırasında atatürk, kendinden sonra cumhurbaşkanlığına fevzi çakmakın getirilmesinin doğru olacağını belirtmiştir.
--spoiler--
