atatürk sağcı ya da solcu olup tek bir ideolojiye saplanmamıştır. her problemin çözümü için her ikisini de kullanmıştır. olması gereken de budur zaten. bu yüzden ne sol ne de sağ atatürk'ü bir yere koyamamıştır.
atatürk sosyalist ekonomi politakaları gütmeyen bir sosyalisttir. yanlış anlama omasın burada sosyalist dediğimiz şuan sol jargon tarafından tanımlanan sosyalist değil. gerçek anlamda toplumcu, halkçı olmaktır. halkının gelişmesini ve kalkınmasını istemiştir bütün amacıda budur. solmuş, sağmış atatürkün bunların hiç birini önemseyeceğini sanmıyorum, zaten atatürk bütün bunların üstünde hepimizin ortak mirasıdır.
atatürk'ün ekonomi politakaları ile ilgili olarak; mustafa kemal paşa avrupada ateşe olarak bulunduğu sırada avrupadaki sistemi gözlemlemiş neler yapıldığını görerek tavsiyelerini mektuplarla bab-ı ali'ye iletmiştir. avrupa sistemlerini incelerken zayıf ve güçlü yanlarını görmüş. daha sonra komunizm orataya çıktığında onuda incelemiş aynı şekilde değerlendirmiştir. fakat atatürk'ün türkiye için istediği model bu iki sistemde değildir. daha önce söylediğim gibi atatürk için önemli olan ekonomik sistemler değildi, gelişmeydi. çağdaş batılı bir türkiye hayali vardı atatürk'ün.
kurtuluş savaşı dönemlerinde bmm'nin dış mali desteklere ihtiyacı vardı. emparyalist güçlerin düşmanı sovyet rusya bu role gönüllü olmuştu. rusyadan özellikle silah ve cephane alanında yardım alınıyordu. fakat rusyanın bir kötülüğü vardı, kendi sistemini yayma, ihrac etme eğilimindeydi. "anadoluda yeşil ordu cemiyeti gibi hem görünür hem gizli kolları olan örgütler, gizli olarak kuruluna türkiye komunist partisi ve halkın işitrakiyun fırkası gibi örgütlenmeler vardı.bu furyaya daha sonra çerkes ethem de katılmış, o ve adamları türkiye komunist partisi ile bütünleşmişlerdi.sanki sovyetlerin bir uzantısı gibi haraket ediyorlardı.**." daha sonra belli kişiler islamla bütünleşmiş bir komunizmin propagandasını yapmaya başladır, bu bmm'nin oluşturuduğu mevcut sistem için bir tehlikeydi. çerkez ethemin günümüzde herkesçe bilinen isyanı ve bastırılmasının ardından yeşil orducularda istiklal mahkemelerince idam edildiler.
ayrıca söz konusu dönemde vahşi kapitilizm olduğunu hatırlatmak isterim. sanayi devrimi sonrası başlayan bu anlayış 1929'daki büyük buhrana kadar sürmüştü.
cumhuriyet kurulduktan sonra devletin ekonomisi mustafa kemalin istediği kadar gelişmiyordu. 1929da büyük buhranda ortaya çıkınca mustafa kemal bu işin sadece sermaye ile olamayacağına karar verdi. 1929da birinci 1934te ikinci sanayileşme planı yapıldı. şuan özelleştirilmiş olan devlet kuruluşlarının %90'ı bu 10 yıllık süreçte yapıldı. devlet kilit öneme sahip kuruluşlar kurdu, ekonmiye gelişecek ortam sağlarken hem istihdam yarattı, hemde şeker gibi önemli gıdaları üretti.
yani bütün bunlarla birlikte demem o ki: atatürk marksist leninist sosyalist değildi alakası bile yoktu. o kendi sosyalist sistemini kurmuştu. evrensel bir sistem yerine türk halkını içine alan dinini, milletini kabul eden, ona uygun bir sistem kurmuştu. amacı kendini gerçekleştirmek olmayan, çağdaş medeniyetler seviyesini çıkmayı hedef edinen ve kendisi de bu yönde bir araç olan sistemi kurmuştu.
izmir iktisat kongresini baz alan adam için yandan yemiş şekilde bakarsak doğru olacak bir önerme *. neden doğru olacak ve neden doğru olamayacak anlatayım. başlığın tanımını yapan ilk entryde de bahsedildiği gibi, ülke kendi ayakları üzerinde duracak özgürlüğe kavuştuktan sonra, ekonomik model olarak kapitalizme dayanmaya çalışmıştır. çünkü o sırada komünist rusya daha emeklemeyi bırakın doğum sancıları çekmektedir. ilk bakışta akla gelen tek ekonomik çözüm burjuvalara dayalı ekonomik sistem görünmektedir, bu konuda da onları suçlamak haksızlık olur.
fakat büyük buhrandan sonra kapitalist devletlerin otarşik duruma geçmelerinin ardından, işlerin bu şekilde yürümeyeceğini anladılar. bakın izmir iktisat kongresi 1923, büyük buhran 1929. arada 5-6 yıllık bir dönemde liberal politikalarla yönetilmeye çalışıldı, buraya kadar diyecek sözümüz yok. hatta çoğu kişi bir noktayı kaçırır, kurulan ikinci anayasanın liberal özelliği ağır basması nedeniyle bürokrat takımının devrimci duruşu büyük ölçüde yok olmuştur. arasız devrimler süreci büyük bir darbe yemiştir. neyse konumuz bu değil.
büyük buhran sonrası ziya gökalp başkanlığında toplanan komite, türklere özgü bir ekonomik sistem geliştirmeye çalışmışlardır. fakat komite içerisinde iki farklı düşünce ortaya çıkmıştır. liberaller ve sosyalistler... ayrıntıya girmeye gerek yok, sonuçta hem kapitalizmin, hem sosyalizmin sentezi olan devletçilik ilkesi (bana göre devlet eliyle sosyalizm demek daha doğru geliyor) ortaya çıkmıştır. devletçilik ile sosyalizmin benzer yönlerini görmemek charlie chaplin ile hitler'in bıyığının birbirine benzer olduğunu görmemekle eşdeğerdir.
ha mustafa kemal solcu mudur?
veya sağcı mıdır?
mustafa kemal pragmatisttir. ülkesinin medeniyetleşmesi ve bağımsızlığı için hangi yöntem fayda sağlarsa onu uygular. hayatını araştırırsanız, hiçbir zaman doktrinlere bağlı olmadığı gerçeğini göreceksinizdir.
tunceli'de olanları katliam olarak nitelendirenlerin neden toprak reformu yapmadı diye sorguladığı liderdir atatürk. yapsa mutlak yine isyan çıkacak ve sizin gibi iki yüzlüler yine katliamcı diyecekti. demeyin diye yapmamıştır.
kürt isyanlarını haklı sebeplere bağlayanlar acaba o dönemin rus gazetelerinde isyan ile çıkan haberlerde bu isyanın ingiliz yapımı olduğunu söylendiğini bilirler mi?
lenin'e staline toz kondurmayanlar onların nasıl katliamlar yaptıklarını inkar mı ediyorlar?
sanıyorum ki bizim ülkemizde (o dönem için) ne işçiler ne de kadınlar kendi haklarına tam bir mücadele etmeden kazandıkları için değeri anlaşılamayan liderdir.
atatürk sağdan giderken solda, soldan giderken sağda kalır.
1929 a kadar liberal , sonrasında ise özel girişimci gelişmediğinden devlet sosyalizmini uygulamış . ekonomik olarak olmasada getirdiği özgürlükçü tutum ve devrimleriyle solcu sayılabilir .
"sağa mı sola mı nereye gideceğiz? herhalde sağa değil. çünkü insanlar, fikirleriyle, siyasetleriyle, ilimleriyle sürekli aksi istikameti takip ediyorlar. eski tarihin, insanlığı kendi kendine bağlayan bağları, bilhassa umumi harb'in yarattığı büyük sarsıntısan sonra, büsbütün gevşedi. ve sola doğru, bası devletler seri ve hamleli, bazı devletler ise yavaş ve temkinli bir yürüyüşe başladı. süphe yok, insanlığın düşünüz tarzı, çok derin ve esaslı inkılap devresindendir. bir taraftan krallar, imparatorlar, sağ kanatta merkez partileri ve mutlakiyet parlamentoları zayıflıyor, diğer taraftan sosyalistler hak taraftarları, halkçılar kuvvet kazanıyor. bu değişim karşısında türkiye ne tarafa dönecek?" mustafa kemal atatürk- hakimiyet- i milliye gazetesi. konu bitmiştir arkadaşlar, dağılabilirsiniz.
atatürk hiç bir görüşe bağlı kalmamış bütün görüşleri incelemiş ve en mantıklı olanları benimsemiştir. atatürk 'e tam solcu diyemeyiz o yüzden ancak; bir de şu açıdan değerlendirirsek olayı atatürk yepyeni bir devlet yepyeni bir yönetim anlayışı getirerek devrim yapmıştır.
