eğer efsanelerde anlatıldığı gibi paşa pusulasız bir gemiyle gizli saklı çıktıysaı ilber hoca söylemlerinde dibine kadar haklıdır.
Zira samsun kültürel anlamda fransızdır o dönemde ayrıca işgal altındadır. Şehirde ağırlığı olan hristiyan rumlar şehirde terör estirmektedir. Böyle bir ortamda çıkıp memleket kurtarılacaksa oturur istanbuldan kurtarırsın memleketi.
Heyhat gerçek böyle midir tartışılır ancak eğer paşa zaten Ordu müfettişi olarak görevli vaziyette işgal kuvetlerinin bilgisi dahilinde ayan beyan davul zurna ile samsun'a gelmişse (ki mevcutta samsun rıhtımında bulunan temsili karşılama töreninin işlenişi bile bunu doğrular) işler değişir.
Stratejik hata yaparak ülkeyi kurtarmışsa doğrusunu yapsaydı acaba ne olurdu? Hatasının (!) sonucunda ülke kuruluyorsa büyük önderin ne kadar büyük olduğunu kanıtlar. Vurmak için yer aradıkça onun ne kadar büyük olduğu oraya çıkıyor. Devam edin.
