kur-an'ı kerim'in hacimce küçük ancak manaca büyük suresini anlayan insanların aydınlanarak, bu surenin kendilerine çizdiği aydınlık yoldan gitmelerini sağlayan klavuzluktur.
şöyle ki:
asr suresi kur'-an'ı kerim'in inşâ etmek istediği tipini üç ayette resmeden bir belagat şaheseridir.
imam şafî: "eğer kur'-an'ı kerim bu sureden ibaret olsaydı, insanlık için yine yeterdi." der.
sure (birazdan açıklanacağı üzere) insanın saadetini ve felaketini kendi elleriyle hazırladığını beyan eder.
insanın, zaman, mekâna ve çağa kabahat yüklemesi onu sorumluluktan kurtarmayacağını söyler.
bunula beraber iyiliği tarihin bir dönemine hasredip, kendi yaşadığı asrın kötülüğünü de "ahir zaman" söylemiyle mazur gösterenlerin bu mantığını reddeder.
muhattaba "bu kadar üst perdeden ancak allah konuşabilir" dedirten bir makamda seslenir.
vicdanı harekete geçirmek ve insanı inşâ etmek için zamanı şahit tutarak söze girer.
insana dair yalnızca allah2ın söyleyebileceği şu sözü söyler: "şüphesiz insanoğlu ziyandadır!"
ardından ziyandan kurtulanların özelliklerini sayar. bunlar dört özelliktir: iman etmek, salih amel işlemek, hakkı tavsiye etmek ve sabrı tavsiye etmek.
bunlar; inanmak, yaşamak, paylaşmak ve direnmek olarak da nitelenebilir.
ilki allah'ın, ikincisi hayatın, üçüncüsü insaniyetin, dördüncüsü ise hakikatin hakkıdır!
ilk ikisi bireysel, son ikisi ise toplumsal sorumlulukla alakalıdır.
ilki akidevi gerisi amelidir.
insan soyunun kurtuluş anahtarıdır.
aksi ise hüsrandır.
surenin tercümesi şöyle:
1. asr şahit olsun:
2. elbet insanoğlu tarifsiz bir kayıptadır,
3. ancak; allah'a inanıp güvenenler, erdemli ve sorumlu davrananlar,
birbirlerine hakkı tavsiye edenler ve sabrı tavsiye edenler
bu hüsrandan müstesnadır.
not: surede açıkca görülmektedirki hüsrandan kurtulmak yalnızca iman etmekle mümkün değildir! dolayısıyla "la ilahe illallah diyen kurtulur" mantığına bu sure karşı çıkmaktadır.
salih amel, allah'ı memnun edecek amel değildir! meselelere böyle bakmak manevi şaşılığın bir göstergesidir! salih amel insanlığı memnun edecek davranıştır. dolayısıyla kur-an'ı kerim'de övülen ve tavsiye edilen davranışları yapmak; yerilen ve yasaklananlardan uzak durmaktır!
hakkı tavsiye etmek, haksızlığın karşısında olmak demektir. insanlığı kurtaracak olanda budur.
sabrı tavsiye ise üç şekilde yapılır:
1. ibadetlere sabır. (nefse zor gelen ibadetlere devam konusunda sabırlı olmak.)
2. belalara sabır. ( imtihan için verilen sıkıntı ve dertlere karşı sabırlı olmak.)
3. günahlara sabır. ( nefsin hoşuna giden ancak insanı felaketlere sürüklediği ortada olan günahlara girmemeye sabır etmek.)
