4.m.ö. 5. yüzyil baslarinda ion kenti halikarnassos tiranlığını yöneten savaşçı kraliçe. dor soyundan h (bkz: alikarnassos)'lu (bkz: lygamis)'in kızı (ana tarafından giritli)
heredot onu, girişken ruhlu ve erkekçe korkusuz biri olarak tanımlar ve kserkses donanmasına gerek olmadığı halde katılmasını bu özelliklerine bağlar. beş gemi getirmiştir ve bunlar donanmanın en ünlü gemilerindendir. kendisi ise ksrekes'in dahi takdir ettiği görüşlere sahip değerli bir komutandı.
salamis deniz savaşı sırasında atina donanmasından pallene'li ameinias'ın gemisinden kaçarken bir pers müttefik donanması gemisini kendisine yol açmak üzere batırmış ancak bu savaşı izleyen kserkes'e bir düşman gemisi olarak aktarılmış olduğundan imparatora şu sözleri sarfettirmiş:"bugün erkekler kadın, kadınlarsa erkek gibi savaştılar"
kserkes artemisya'ya çocuklarını savaş sırasında güvende olmaları için ephesos'a götürmek için emanet edecek kadar çok güven duyuyordu.
öte yandan bir kadının kendilerine karşı çıkmış olmasına pek içerleyen atinalılar artemisya'nın başına 10.000 drahmi ödül koymuşlardı.
kaynak herodot tarihi
