özellikle siyasetçiler sık sık yaptığı mantık safsatası.
kısaca : a kişisi x bir argümanı savunuyor diyelim. . biz a kişisinin savunduğu x argümanı çürütmek yerine, a kişisinin herhangi bir kişisel özelliğini, tutumunu öne sürüp bu argümanı geçersiz kılmaya çalışıyorsak ad hominem safsatasını işliyoruz demektir.
örnek : ya ahmet zaten metal müzik dinliyor satanistler gibi, kimsesiz çocuklara yardım etmekle ilgili ne bilebilir ?
bu örnekte ahmetin metal müzik dinlemesinden hareketle, kimsesiz çocuklara yardım konusunda bilgisiz olduğu sonucuna varılamaz.
bir tezi savunurken, tezin konu aldığı veya karşı tezi savunan kişilere tezle alakası olmayan açılardan saldırmaktır. cumhurbaşkanının her mitingde toplantıda mutkaka yaptığıdır.
- asgari ücret çok az, 1603 lira yetmiyor vatandaşa.
+ eyyy kılıçdaroğlu, sen sgk' yı batırdın ya.. işte bunların zihniyeti böyledir.
bâzı zamanlar olur ki çok fena yaparım. kişi anlamaz ben ebesinden geçer üsküdara giderim. ne oluyor falan derken hoppala ve de cuppala.
karşımdaki, dışına çıktığım konu hakkında söylediğim bir şeylere bir şeyler söylerse "bak konudan sapıyorsun işte, ben onu mu demek istedim" diyerek bir de üste çıkar, karşımdaki pezevengi töhmet altında bırakarak güvenirliğini sarsarım. sonra doğrulu yadsınamayacak bir argüman ile vuruş ve final. zafer... V.
bunu yaptığım insanlar genelde laf anlamamakta ısrarcı cahil, siyasi partiye yahut bir takıma körü körüne bağlanmış embesillerdir.
algı yönetimi konusunda türk medyası ile yarışırım beyler.
Bir vakitler televizyonda Abdülaziz bayındır ve ihsan şenocağın teravih tartışması vardı maşallah ihsan hoca bayındırın arapça bilmemesinden girip vatikan ajanlığından çıktı gülmekten programı bile dinleyememiştim.
tartışmayı bilmeyen insanların bir konuyu değilde konuyu tartıştığı kişiyi konuyu tartıştığı kişinin zevkleri gibi saçma salak şeyleri tartışma konusu saldırma noktası haline getirerek üstünlük kazanma yada kazanmaya çalışma olayıdır.
örnek olay 1
abi bilgisayarın ram'inin 2 yerine 4 olması sana iki kat hızlı çalışan bilgisayar sağlamaz yanılıyorsun...
-ya sen önce saçını falan düzeltte sonra bilgisayar tartış mağara adamı hahaha.
örnek olay 2
aşkım bak haklısın ama böyle uç noktalardan örnek vermen hiç doğru değil kırıyorsun.
- madem kırmayı çok düşünüyorsun annen sorunca benim iyi yaptığımı söyleseydin.
insanların fikirlerine fikirle karşılık verme yerine özel hayatlarına veya geçmişte yaptıkları bir yanlışa atıfta bulunarak söylediği fikirler değersizleştirilmeye çalışılır. özellikle tartışma sırasında karşılık verilemeyen fikirlerden kaçmak için kullanılan yöntemdir.
fikri susturmaya güç yetmeyende düşüneni susturma, düşüneni suçlama ve gerekirse iftira atma sanatıdır bir bakıma.
yani şu sözlükte o kadar sık başıma geliyor ki bu olay, yazdığım entrylerin, belirttiğim görüşlerin altına gelip ana bacı çekeni mi dersin, kimlik bilgilerimi ifşa etmeye kalkanı mı dersin, özel mesajdan hakaret edeni, tehdit edeni mi dersin.. sözlüğe bir daha gelirsem alacağım nick budur evet.
bir görüş, sahibinin geçmişini veya içinde bulunduğu psikolojik durumu ile eleştirilemez. bir görüşü yererken "sen zaten şucusun, bucusun" diyen olursa ortamdaki cehalet, taş devrine taş çıkarır. bir görüşü ancak karşıt görüşlerle susturabilirsiniz.
bahsi geçen görüş nabız yoklamak için, bilgiye giden yolları açmak için, perspektif kazandırmak için ya da doğrudan sizin cehalet seviyenizi ölçmek için ortaya atılmış olabilir. velhasıl, bana saldırmanız hiçbir surette size fayda vermez arkadaşlar. sadece sizin aptal ve cahil olduğunuzu, buna rağmen her şeyi biliyormuş gibi davrandığınızı ispat etmiş olurum.
böyle bir kavramın varlığını değil ama doğruluğunu ya da yanlışlığını tartışırken, kişi ile çevresini ve doğaldır ki yaşamını birbirinden bağımsız görmek de mümkün değildir.
düşünün bir kez;
adamın biri çıkmış, "vergi kaçırmanın ne denli büyük bir ayıp" olduğundan dem vuruyor. yanlış mı? elbette doğru fakat dönüp de aynı adamın geçmişine baktığımızda defalarca vergi kaçırmış, vergi aflarından yararlanmış olduğunu görüyoruz. bu durumda çıkıp da o adama;
"ulan deyus! vaktiyle, bu mevzuda yediğin herzeleri uc-uca eklesek burdan şam'a yol olur."
desek, hata mı etmiş oluruz?
ya da durup durup 'kadın iffetinin önemi'nden dem vuran, ona buna; kızı-karısı ile ilgili tavsiyelerde bulunan adamın bacısı, anası, baldızı, artık her kimse bir yakını, o kucaktan bu kucağa gezerken; "aman! bir 'argumentum ad hominem' vakasına sebebiyet vermeyelim" diyerek, bu durumu karşılıklı diyaloglarda şahsın başına kakmayacak mıyız?
ve dönüp de demeyecek miyiz;
"birader! sen önce bir kendi bahçeni adam et de sonra konu-komşuna tavsiyelerde bulun."
Cok da kotu bir sey degildir ve gerektiginde uygulamaya konulmasi gerekir. Yine de bu, ad hominem'in cahil isi oldugu gercegini degistirmez.
Kendini musluman olarak gormeyenlerin muslumanlara "namazdan oructan once kul hakkina riayet edeceksin" demelerine karsilik "sanki sen cok kul hakkina riayet ediyorsun da gelmis burada konusuyorsun" demek bir ad hominem ornegidir.
Gezi parki olaylari esnasinda garip bir sekilde namaz kilan kadinli erkekli grubun fotografiyla ilgili yapilan yorumlarla ornegi devam ettirelim.
"Ateist ve akp karsiti" oldugunu kendi agziyla soyleyen biri ile musluman oldugunu soyleyen biri arasinda su diyalog gecer:
+ boyle namaz mi kilinir, resmen goz boyamak icin yaptiklari ne kadar belli
- allah misin sen, sen kimsin ki neyin ibadet olup olmadigina karar verebiliyorsun
+ namazin uslubu adabi vardir senin gibi cahiller zaten orada toplanip namaz kiliyoruz diye gosterenler
- sizin sakirtler sanki cok mu musluman kul hakki yiyen sakirtlerden kayniyor ortalik. iste akp zihniyeti ulkeyi bu hale getirdi
***
Musluman olmayan, namazin sartlarindan haberdar olmayan bu kisi, yalnizca musluman oldugu icin diger kisiyi de sakirtlerden biri sayarak ad hominem'in dibine vurdu. Ayni kisinin daha once akp'ye oy verenleri koyun olmakla cahil olmakla suclamis oldugunu tahmin etmek pek de zor degil. Ne yazik ki musluman veya akp secmeni olunca otomatik cahil olmuyorsunuz.
toplum içerisindeki eşitsizliklere karşı büyük hassasiyeti olan yazar. kendisi bu eşitsizliklere karşı mücadele kararı almıştır. haklı mücadelesinde başarılar dilerim.
eylem yapan bir bayan için, hiç kafa yormadan "kadın mıdır kız mıdır" demek ad hominem bir örnektir. mesaj verilen kitlenin basitlikten anlaması bu tavrı sürekli kılar.
