pers imparatorluğu diye bir şey var gençler 2550 yıl öncesine uzanır bu tarih, arap dediğin ise oturduğu yere sıçar. fars ve arap kültürü birbirinden etkilenmiştir doğru, tıpkı ülkemizin büyük kısmının Araplaşmış olması gibi. Fakat fars kültürü dediğiniz çok farklı bir şeydir.
Ayrıca sünni müslümanım, hani severiz ya fikre değil de ortaya atana göre yorum yapmayı belirtmek istedim.
iki kavimde beyinlerini kullanmayı beceremez aslında.
araplar islâm coğrafyasına bizzat hakim oldukları halde ingilterenin uşağı konumuna geçmişler, petrollerini batıya peşkeş çekmişlerdir para uğruna. yani islâmiyet kültürü ile zerrece alakaları yoktur. ancak zeki olduğu durumlarda vardır. islamiyet yayılırken aynı zamanla özellikle emeviler döneminde kültürlerini daha geniş coğrafyaya yaymayı başarmışlardır. müzikleri son derece iyidir, şiirdede maharetlidirler.
farslar ise araplardan daha sefildir. bu farsîler boş inançlara, boş yolda gitmeye pek heveslidirler. kültürleride yozlaştıkları gibi, karakteranda yozlaşmışlardır. ismailliye gibi alevilik gibi inanışların doğduğu, islâmda da türk dünyasındada (bkz: osmanlı vs safevi) fitne fesatlık çıkaran bir kavimdir. şu anki iran devletininde güya dünyaya kafa tutmasına bakmayın. ayetullah humeyni fransız destekli bir devrimle başa gelmiştir. bunlarında emperyalizme kapitalizme kafa tutmaları, islami bir yönetim tarzı benimsemeleri tümü ile yalandır. şeriat iranda yaşanan değildir, bu farsîler şeriatide dünyaya yanlış tanıtmıştır.
birbirine ebedi düşman iki halk.
araplar ile farsları farklı kulvarlarda değerlendirmek gerek. kültür medeniyet ve devlet geleneği tecrübesi der isek islam'dan binlerce yıl öncesinde bile farslar her anlamda (edebiyat, din, kültür) araplardan üstün idiler. muazzam orduları, saray gelenekleri, hatta tanrı-kral formunda şahları vardı. dünyanın iki büyük gücünden biri olan bir medeniyetten bahsediyoruz. pers imparatorluğu ve roma... orta çağ'ın en büyük savaşlarını yapan, doğu'dan avrupa önlerine kadar akın akın gelen ve özellikle orta doğu'da söz sahibi olmak isteyen ve tarihin belli dönemlerinde bunu başaran persler yani farslar ile arapları karşılaştırdığımızda islam öncesi dönemde çok büyük uçurumlar görüyoruz bu iki halk arasında.
araplar ise düzenli devlet geleneği olmayan, soy ve kabile üstünlüğü esasına dayalı, belli dönemlerde farklı devletlerin egemenliği altına giren ancak coğrafi konumu ve iklim koşulları nedeni ile askeri üs olmanın haricinde kimsenin özellikle işgal edip yapmalamak istemediği topraklara sahip bedevi kültürün hakim olduğu hayatı yaşayan insanların bir arada olduğu bit topluluktu.
normal şartlarda pers ve sonrasında sasani imparatorluğu islam öncesi devirde bugün ki suudi arabistan topraklarını çok kolay bir biçimde işgal edebilir ve onları yok edebilirdi, ancak bunu yapmadılar hicaz bölgesinin iklim koşullarından dolayı. dikkat ederseniz, pers ve sasani imparatorlukları genelde bugün birleşik arap emirliği, dubai, bahreyn kuveyt gibi ada bölgeleri ile o kanalı takip ederek yemen bölgesine kadar uzanan alana hakim olmak istemişler ve sasaniler döneminde tam anlamı ile kıyı bölgelerin persepolis'e yakın bölgeleri ile hicaz'ın diğer kıyıları yani lübnan, ürdün filistin çizgisindeki kıyıları da farsların eline geçmiş ve roma karşısında deniz gücü üstünlüğü sağlamışlardı.
yıkılmış imparatorluklar gözümüze çok küçük görünür ancak persler haddinden fazla güçlü bir imparatorluktu, hem de haddinden fazla. denilebilir ki o dönemde dünyanın en güçlü zırhlı birlikleri farsların elindeydi. savaşta filler, özel yetiştirilmiş ''şir'in'' yani aslanlar, ucube orduları; tanrı kral'ın ahura mazda adına inayeti, savaş edebiyatı; belli oranda bilim ve daha nicesi... işte persler böyle bir halktı.
araplar ise bilindiği gibi gece kum fırtınasından korunmak için yüzüne parkasını sarınan, ehli kitap olmadıkları için ehli kitap olan yahudi ve hristiyanlarca horlanan, mekke'deki putperest kabile hakimiyetine biat etmek zorunda olan biçare bir halktı.
ve sonra...
islam dini ile dinamizm kazanan araplar öncelikle kendi coğrafyalarında üstün hale geldiler, çünkü artık ehli kitap oldular, ehli kitap olmak o coğrafyanın, o günün aklınca çok mühim bir statüdür. dikkat ederseniz kur'an'da bile ehli kitap ile müşrik ayrımı vardır. islam tarihinin mekke medine dönemi malum oralar girmeye gerek yok. peygamber'in ölümünden sonra bu dinamizm arap yarım adasının sınırlarına taştı ve ilk hedefi; esasen son hedefi olması gereken farslar yani ''mecuslar'' oldu. önce hire ardından medain ve ardından persepolis'e kadar uzanan arap ordularının yıkıcı tahakkümü, arap ile fars halklarının arasını açmaya yetti.
o dönemdeki gelişmeleri tek tek sıralamaya kalkarsak yazı fazla uzayacağı için kısa yolda size şöyle anlatayım arapların fars'ı işgal etme mevzusunu; bolivya'yı düşünün. bugünün bolivyasını. bakın brezilya'yi değil, güney amerika'nın alelade bir ülkesini.
şimdi bolivya kalksın, ilerleye ilerleye dünyanın süper gücü amerika'yı işgal etsin, ordularını ve kaynaklarını tarumar etsin... çok büyük bir travma olacağı konusunda şüphesi olan yoktur elbet. işte farsların nazarında da araplar bu tip bir halktı, adeta onların gözünde böcekti. bu yüzden hicaz bölgesindeki garnizonlarda genelde arap köleler çalıştırırlardı. çünkü arap farsın kölesi idi. arap bedevi, medeniyetsiz, okuması yazması olmayan savaşa sürülmekten başka bir şeye yaramayan bir şeydi fars için.
ama islam geldi ve onlara bir kimlik, bir dinamizm kazandırdı. bu öyle büyük bir dinamizmdi ki okuması yazması olmayan daha doğrusu yazılı kültürü olmayan bir halk, engin bir edebi kültüre sahip halkın dilini asimile etti. bugün bir iranlı sasani pehlevicesini konuşabilir mi? imkanı yok. bugün farsça arapçanın şekillendirdiği bir dildir. milli bir dil olmaktan çıkmıştır. 5000 yıldır kullandıkları alfabelerini terkedip pehleviceyi arap gramerine uydurmaya çalıştı farslar. yani asimilasyonun boyutu sadece kılıç ya da kötek yemekten ibaret değil.
bu konu çok su götürür; işte bu yüzden iki halk birbirine ebedi düşmandır. her ne kadar ali şeriati ''sami ve aryan ruhun buluştuğu nokta'' olarak bahsetse de bu durumdan, iki ruhun buluşmasından çok bugüne değin süren bir savaşı gözlemliyoruz tarihten bu yana. çünkü iki ruh yani sami ve aryan ruhu çatışmak zorunda idi.
hiçbir şey yok ise firdevsi'nin şehname'sinden pay biçin; bir beyit de şöyle der;
--spoiler--
ez şir-i şotur u hordeni sosmar
arap ra becayi reside est kar
ki tac-i kiyani konet arzu
tufu ber tu ey ger dun-u felek tufu
( deve sütü içip çekirge yiyen arap işi o raddeye getirdi ki, kayzer tacı giymek istiyor. tuh sana ey feleğin çarkı)
--spoiler--
farslar hint-avrupa kökenli bir irani dil konuşurlar. araplar semitik kökenli ortadoğu dilini konuşurlar. araplar islamiyet sayesinde büyük devletler kurmuşlar ve arap dili ile kültürünü tüm ortadoğu' ya, afrika' ya hatta güney avrupa' ya yaymışlardır. farslar ise bir zamanlar iran'da yönetici değilken tüm kontrolü ellerine almışlardır. arapları da genelde pek sevmezler.
farslar döver. araplar daha yeni sayılır lan ama farslar öyle mi? çok köklü bir devlet gelenekleri var. araplara ise esaslı onları toplayacak bir lider gerek ki bu lider yaklaşık 1400 senedir gelmedi.
ikisi de bir etnisitedir ancak benim ilgimi çeken, başlık sahibi kişizade'nin yaptığı tespit. türklüğün yanında lafı edilmezmiş. harbiden götümle güldüm buna bak. fars kökenli falan değilim, ama be denyo, fars edebiyatı denen ya da fars uygarlığı denen bir şey duydun mu? ataların orta asya'nın boklu bozkırlarında at binerken, edebiyat en ileri dönemini yaşıyordu o coğrafyada.
insanda azıcık utanma sıkılma olur yahu. ayıp denen bir şey var la.
