istanbul'un en eski camisi olduğu söylenir. 717 yılında emevilerin istanbul'u feth etme çabaları sırasında, ordunun ibadet edebilmesi için mesleme bin abdulmerid tarafından yapılmıştır. beyoğlu'nda perşembe pazarı dolaylarında olan bu cami sonraları kiliseye çevrilmiştir. fatih'in istanbul'u fethinden sonra tekrar cami haline dönüştürmüştür. cami de fatih'in tuğrası bulunmaktadır.
dikdörtgen prizma şeklinde minaresi olan ilginç bir camidir. istanbul'un en eski camisidir. arap camii'nin menşei hakkında kesin bilgiler olmamakla birlikte belli bir süre kilise olarak hizmet vermiş olduğu kesindir. vakti zamanında ispanya'dan getirtilen muhacirler(endülüs emevi arapları) bu mahalleye yerleştirildiği için camii'nin adının arap camii olduğu tahmin ediliyor. bu kilise-cami gotik bir yapıdır ve benim bildiğim istanbul'da bunun gibi başka yapı da yoktur. istanbul gezginleri için gidilmesi elzem bir mekandır.
arap camii'nin yeri çok karışık, böyle şişhane'den haliç'teki köprüye inerken oralarda bi yerlerde. esnafa sorarsanız gösterirler..
karaköyde perşembe pazarı civarında bulunan ve rivayete göre 717 yılında yapılmış istanbulun ilk camisi. ihsan oktay anar romanlarında sıkça karşımıza çıkar.
Galata kentsel dokusunda beton bloklar arasında, sivri külahlı hayli yüksek kare biçimli kulesiyle hala fark edilebilen Arap Camii fetih öncesinden kalan istanbul'un tek Gotik kilisesidir.
Dördüncü Haçlı Seferi'nde Kudüs yerine Konstantinopolis'i ele geçirmeyi amaçlayan Katolikler, 1200'lerin başlarında Pavlus'a adadıkları bir kiliseyi ve yanına Dominiken Mezhebine bağlı bir manastırı Galata'da yaptırmışlardır. Papaların da yakın ilgisini çeken bu manastır ve kilise, bir süre sonra mezhebin kurucusu olan "San Domeniko"nun adının da eklenmesiyle tanınır: San Paolo ve San Domeniko
1475'te Fatih, kiliseyi camiye çevirerek vakfına katmıştır. Yirmi yıl sonra da, ispanya'dan çıkartılan Endülüs Arapları'nın bir kısmının, çevredeki mahallelere yerleştirilmesiyle cami, "Arap Camii" olarak tanınır. Caminin Araplara mal edilmesinin bir nedeni de, minareye çevrilen eski çan kulesinin 714'te Şam'da yaptırılan ünlü Emeviye Camii'nin özgün minaresini çağrıştırmasıdır.
III. Mehmet ve I. Mahmut'un annesi Saliha Sultan ve II. Mahmut'un kızı Adile Sultan değişik dönemlerde Cami'yi onartmış; hünkar mahfili, sebil, çeşme, şadırvan gibi ögeler ekletmişlerdir. Özellikle Saliha Sultan'ın yaptırdığı onarımdan sonra caminin iç düzeni, mahfillerin, mihrabın barok ahşap tasarımlarıyla hayli değişmiş, tiyatral bir görümün egemen olmuştur.
1913-1919 yılları arasındaki kapsamlı onarım sonucu yapı yeniden büyük bir değişime uğrar: Avlu duvarı yıkılır, Cami genişletilerek yeniden yaptırılır. "Arabesk" bir son cemaat mahalli ekletilir. Döşeme altında kalan yüzü aşkın Latin soylusunun mezar taşları müzeye taşıtılırken, mihrabın yanındaki "Mesleme'nin Çilehanesi", "Arap Baba Merkadi" ve çevrede sahabelere ait oldukları ileri sürülen birkaç kabir de Arap kimliğini daha güçlendirerek vurgular. Yapı her ne kadar büyük ölçüde islamlaşmış (Osmanlılaşmış) ise de, dikkatli bir göz, çok az da olsa Gotik geçmişini belgeleyen birtakım mimarî ögeleri fark edebilir.
