ismi lazım değil x bir bankaya dert alet edevat olmuş soyadı. internet bankacılığı için kendi hesabımın şifresini unutmuşum, doğal olarak emergency exit babında kullanılan bu soyad girme olaylarına girdi hazretleri, 4. ve 6. harfini soruyor, ben de ''sanki bilmiyoz dangalak'' modunda giriyorum giriyorum olmuyor, kıllandım bir an ''lan nası yani?'' deyu. bir de üzerine müşteri yetkilisi ablanın azarını yedik gece gece. yine de güvenlik için olanından fazlasıdır bünyem için anne kızlık soyadı.
banka, telefon operatörü güvenlik sistemlerinin olmazsa olmaz sorularındandır.
telefon da bile işlem yapmadan önce "annenizin kızlık soyadının 2. ve 5. harfini söyler misiniz?" diye sorarlar.
e tabi soru sorulan kişi de "2. neydi lan, 5. neydi?" diye anlık düşünme eylemine girer.
aslında bankacılıkta sorulabilecek en mantıklı sorudur.
bize mantıksız geliyor ama şöyle bir düşünelim. standart bir soru oluşturmanız gerek. bu soru mümkün olduğunca kişi için geçerli olabilmeli ve insanların sonradan değiştiremeyeceği bir şey olmalı, dahası bu kişi dışında mümkün olduğunca az kişinin bildiği bir cevabı olmalı.
yani demem o ki doğum yılınız, nüfusa kayıtlı olduğunuz il gibi bilgiler kolayca erişilebilir. kimlik numarasını sorgulamak da pek akıllıca değil çünkü bu da işlemi zorlaştırır. (telefonla yaptığınız her işlemde 11 haneli bir rakamı tekrarladığınızı düşünün)
hangi okuldan mezunsunuz, hangi takımı tutuyorsunuz, en sevdiğiniz renk hangisi, hangi marka sigara içiyorsunuz gibi sorulara herkesin verecek bir cevabı olmayabilir. yani herkes takım tutmak zorunda değildir, kişi bir okuldan mezun olmamış olabilir, ya da farklı farklı okullardan mezun olmuştur. (ilkokul, ortaokul, lise, üniversite) veya sorulara verdiği cevap değişebilir, dün chesterfield içen adam bugün camel içebilir ve kimse bankada hesap açtırırken içtiği sigarayı hatırlamak zorunda değildir.
bir de bu sorunun hayati önemi şuradan gelir. cüzdanınızı çaldırdığınız takdirde, kaptırmayacağınız yegane bilgi budur. bakınız nüfus cüzdanında kimlik no, seri no, ad soyad, baba adı, ana adı, doğum yeri, nüfusa kayıtlı olduğunuz il ilçe köy, doğum tarihi, medeni hali, dini, kan grubu, cilt no, aile sıra no, birey sıra no... ne ararsanız var. bunun üstüne yine çalınmış bir cüzdandan kredi kartı no, müşteri no gibi bilgilere de ulaşılabilir. e diğer soruların sorulamayacağını da yukarıda açıkladık, ne sorsun bu banka?
yani efendim değişmez bir cevabı olan, herkes için geçerli olan, kullanılabilir en mantıklı soru annenizin kızlık soyadı nedirdir? zira bu soruyu aile dışındakilerin bilmesi pek mümkün değildir, normal şartlarda.
heyhat bu sorunun da pürüzleri vardır. anneniz soyadı kanunundan önce evlenmiş olabilir. veya kişi annesini tanımıyor olabilir, yetiştirme yurdunda büyümüştür. bu gibi buglara karşı olabilecek en iyi çözüm sorulduğunda hatırlanabilecek bir kelimedir.
tabi bu arada bu bilgiyi doğru vermek zorunda değilsiniz. kredi kartı başvurusunda siz abcdefgh diye yazarsanız bu bilgiyi, banka da öyle kabul eder. bu da sizi "bağlanıyorsunuz, bu arada lütfen annenizin evlenmeden önceki soyadının üçüncü harfini tuşlayınız, bip" şeklindeki durumlarda rahat ettirecektir.
Halbuki o da bir erkeğin soyadıdır. Yani dedenizin soyadı. ne anladım ben bu işten? babası da kocası da erkek. demek ki dedenizin soyadı diye sorsalar da fark etmeyecek.
beş on yıl sonra sorun yaratmaya başlayabilecek olan uygulama. kızlık soyadını kullanmaya devam eden anne sayısındaki artış ve bunların facebook gibi platformlarda kolaylıkla edinilebiliyor olabilmesi, bankaları daha farklı güvenlik uygulamalarına yönlendirmeli. dayının soyadını bulmasına bile gerek kalmıyor düşün artık.
kenan doğulu güzel bir biçimde değinmiştir bu duruma.unutarak kurtuluyorum şarkısında "anne kızlık soyadı ne gereksiz ayrıntı" diye bir cümle mevcuttur.
bankamın müşteri temsilcisine neden kullandıklarını sorduğum kelime öbeği. kendilerine karşı empatik bir tavır içinde oluşum ve şikayetimi tatlı dille aktarışımdan ziyade, benim işimin de bir kısmının phone line üzerinden olduğunu, bu nedenle kendileri ile şikayetçi bir tutumla konuşmadığımı belirtmem etkili oldu. her altı ayda bir yaptıkları toplantılarda bu gibi dilek ve beklentilerimizin değerlendirildiğini belirten müşteri temsilcisi, konu ile ilgili aranacağımı belirtti ve telefon numaramı kaydetti. "laf aramızda bu konuda sadece kadınlardan değil, erkeklerden de tepki alıyoruz" şeklinde de bir kısa not düştü. (bkz: çok mesudum sözlük)
