milli mücadele döneminin en önemli kadın hareketinin, merkezi sivas olarak belirlenmiş cemiyetidir. 5 kasım 1919 günü sivas ta bulunan numune kız mektebi nde kurulan cemiyetin amacı milli mücadele bilincini halk arasında yaymak ve moral motivasyon sağlayarak ülkenin bütünlüğünü korumaya katkı sağlamaktır.
dönemin sivas valisi reşit paşa nın kıymetli eşi melek hanım başkanlığında kurulan cemiyetin yönetim kurulu listesi ise şöyledir.
başkan: melek reşit
ikinci başkan: samiye hanım ( defterdar tevfik bey in eşi )
katibe: şefika kemal (jandarma tabur kumandanı kemal bey in eşi )
veznedar: emine hanım (çankırı memlahası müdürü raif bey in eşi )
cemiyet,kuruluşundan kısa bir süre sonra hızlı bir şekilde diğer anadolu illerindeki kadın cemiyetlerinin açılmasına ön ayak olmuştur.
gazi mustafa kemal paşa nın da cemiyetin varlığından duyduğu memnuniyeti dile getiren, kayıtlara geçmiş bir telgrafı bulunmaktadır.
"sivas hanımlarının gösterdiği şu fedakarlığı bütün müdafaa i hukuk cemiyeti merkezlerine tamim ederek bütün türk hanımlarının da aynı eser i hamiyyeti ibraza davet olunmasını muvafık bulduk"
cemiyet kararlı bir şekilde gidilen milli mücadeleye dikimhaneler kurarak, cephane imalathaneleri açarak, istanbul a işgalleri protesto eden telgraflar çekerek ve milli mücadele için anadolu ya varan yiğitlere tebrik mesajı yayınlayarak katkı sağlamıştır.
9 Aralik 1919 tarihinde Sivas'ta kurulusu kesinlesen bu orgut Anadolu'nun cesitli yerlerinde de subeler acilmistir. Anlasma Devletleri'nin (Ingiltere, Fransa, Italya ve Yunanistan) Anadoluda'ki isgallerine ve azinliklarin ayrilikci eylemlerine karsi tavir almistir. Once Temsil Kurulu sonra da I. TBMM ile birlikte calismis, TBMM Ordularinin guclendirilmesi, silah ve cephanenin cephelere tasinmasi, askerlerinin yiyeceklerinin ve giyeceklerinin karsilanmasi, silah ve cephane atolyelerinin calistirilmasi gibi gorevleri ustlenmistir.
Biz kadınların kurtuluş savaşında yardımı ve desteği için kurulmuştur. Kadınların seslerini duyurmuştur. Kadınlar ne işe yarar diyen göt lalelerinin adını bilmediği cemiyettir. Ve merkezi benim de memleketim olan sivas'tır. Gururlanıyorum.
