Her şey i.Ö. 401 yılında başlar. Pers prensi Kyros, ağabeyi kral Artakserkses'e karşı Grek paralı askerlerini de içine alan bir orduyla Lidya'nın Sardeş kentinden yola çıkar. Ksenophon, bu sefere bir "savaş muhabiri" olarak katılmaktadır. Fırat üzerinde Kunaksa'da yapılan savaşta Kyros ve generalleri öldürülünce, yurtlarından 2400 km. uzakta, sarp ve düşman bir ülkede kalan gönüllüleri kurtuluşa kavuşturan, kaderin itişiyle "savaş muhabirliği"nden ordu komutanlığına geçen Ksenophon olacaktır. Dört ay sonra, gönüllülerden arta kalan "iki bin" kişi, geri dönüşlerini tamamlayarak, Karadeniz'in sularına karşı coşkuyla ünlü haykırışlarını koparırlar: Thalassa! Thalassa!
Anabasis, Yunanca yukarıya doğru yükselme, tırmanma veya çıkış gibi değişik anlamlara gelmektedir. Olasılıkla kitabın adı, Lidya'nın (izmir ve çevresi) düz ovalarından başlayıp Mezopotamya'ya doğru coğrafyanın yükselip dağlık alanlardan geçmesi veya ordunun sürekli tırmanması ile ilişkili olmalıdır.
